محیط زیست دریایی یکی از منظره ها و پدیده های طبیعی کره خاکی جهت ایجاد چرخه ای سالم، تفریح، سرگرمی و ثبت خاطرات است. فعالیت های دریایی تاثیرات زیادی بر اقتصاد و کیفیت زندگی بشر دارد، جایگاه بی بدیل دریاها و اقیانوس ها در رشد و شکوفایی جامعه فقط با داشتن ویژگی های پاک بودن، سلامت، امنیت، پایداری و دارا بودن تنوع زیستی امکان پذیر و توجیه پذیر است. در غیر این صورت آثار زیانبار آن تمامی منافع کوتاه مدت را در میان مدت و دراز مدت تحت تاثیر قرار داده و گاهاً بطور کامل از بین می برد. این پدیده به دلیل اهمیت و اولویت داشتن آن در مباحث امروزه و توسعه کشورها همانند دیگر مفاهیم هفته ای را در تقویم جهانی به خود اختصاص داده‌ تا نیازمندی ها و دیگر عملکرد ها را محور پژوهش متخصصان مربوطه قرار دهد.

سازمان ملل در سال ۲۰۰۸ (م) بطور رسمی روز هجدهم خرداد ماه را روز جهانی اقیانوس ها نامید. هر ساله با رسیدن هجدهم خرداد مسائل و بحران های اقیانوس ها در برخورد با خشکی ها هسته مطالعات و پژوهش ها قرارمی گیرد.

در چندین سال اخیر یک بحران طولی به تمامی سطح آب ها حمله کرد و جان میلیاردها موجود زنده پنهان در آب را با خطر جدی مواجه کرد. منشاء این اخطار از زباله های پلاستیکی رها شده در طبیعت آغاز شد که از ۴۰ سال گذشته تا به امروز ۱۰۰ برابر افزایش پیدا کرده اند. این زباله ها روی سطح آب شناور می شوند و رفت و آمد کشتی ها را با مشکل مواجه می کنند، و توسط جریان های آبی گیر افتاده و در برخی نواحی به اعماق نفوذ پیدا کرده و بر روی محیط زیست تاثیر می گذارند.

از این زباله ها به مخلوطی سوپ مانند (سوپانسیون) از کیسه ها و بطری های رها شده توسط متخصصان نام برده شد که چندان مساحت گسترده ای را از اقیانوس ها درگیر آلودگی کرد که از نظر مساحت با کشور فرانسه و اسپانیا برابری می کند.

ممکن است پلاستیک ها توسط پستانداران موجود در دریا بعنوان غذا بلعیده شوند و موجب مرگ آنها گردد، همانند کشته شدن نهنگ باردار در ساردنیه ایتالیا بر اثر بلعیدن ۶ کیلوگرم پلاستیک و دچار شدن وی به عفونت قارچی در اثر دفع نکردن این پلاستیک ها که جهان را در شوک عظیمی فرو برد. این زباله ها هنگامی که توسط آبزیان خورده می شوند، در بافت های چربی آنها جذب می شود، آبزیانی که وعده ی غذایی انسان ها هستند. همچنین زباله ها باعث می شوند که رشد حشراتی مثل "آب پیما" ها بیشتر شود، این حشرات روی پلاستیک ها تخم گذاری می کنند و با تولید مثل بالا جمعیتی فراتر از ‌توان زیستی ممکن را در آن منطقه شکل می دهند.

سیل زباله های پلاستیکی در دریای مدیترانه با آمار تقریباً ۲۰۰ میلیارد قطعه پلاستیکی بالا ترین تراکم زباله های پلاستیکی را در جهان به خود اختصاص داد. این آب ها به ۹۰ سال زمان نیاز دارند تا بتوانند خود را بازسازی و تجزیه کنند و این در حالی است که تجزیه برخی از بطری های پلاستیکی بیش از ۱۰۰ سال طول می کشد. رفع این مشکل مستلزم نگاهی کلان نسبت به موضوع با این حجم آلودگی می باشد، و تمیز کردن و بازسازی توسط نهاد ها و سازمان ها معجزه ی چندانی را در پی ندارد، باید راهی پیدا کرد که باعث قطع ورود پلاستیک ها به دریا ها شود، باید در سطح جهانی سیل پلاستیک های یک بار مصرفی که به دریا ها می ریزند را بند آورد.

این مشکل را ما مصرف کنندگان پلاستیک ایجاد کردیم و خودمان هم می توانیم آن را حل کنیم. تنها راهکار هایی که می توان در برخورد با این معضل توسط جامعه بشری که عامل ایجاد بحران بوده اند، صورت گیرد، انجام برخی عملکرد ها می باشد که در زیر به آنها اشاره شده؛

- ما باید سه اصل را بعلاوه ی مورد مهمی دیگر رعایت کنیم، همچون صرفه جویی، استفاده دوباره، بازیافت و خودداری...

- بجای خرید آب های بسته بندی شده و آب معدنی از بطری های استیل ضدزنگ استفاده کنیم یا اگر در سفری این بطری های استیل را فراموش کردیم، بطری شیشه ای را جایگزین و پر از آب تصفیه شده کنیم...

- می توانیم آگاهی مردم را در زمینه انتخاب جایگزین مناسب برای پلاستیک ها افزایش دهیم...

- در زمینه ارائه ی راهکار توسط کشور ها می توانیم به دستگاه غول پیکر پاکسازی اقیانوس ها از زباله های شناور پلاستیکی که به وسیله ی دولت هند راهیِ اقیانوس آرام شد نام ببریم...

- ما علاوه بر اقیانوس ها شاهد تجمع این زباله ها در سوپرمارکت ها با مواد غذایی که در بسته بندی های پلاستیکی قرار می گیرند، هستیم. تمامی نوشیدنی ها در پلاستیک هستند حتی سبزیجات هم در بسته بندی های پلاستیکی عرضه می شوند، ما باید نگران پلاستیک های داخل یخچال و مواد سمی که از پلاستیک ها خارج می شوند هم باشیم و در کار های روزمره کمترین استفاده را از آنها داشته باشیم...

- طبق گفته ی "دایانا کوهن" هنرمند بصری و یکی از بنیانگذاران ائتلافِ آلودگی پلاستیکی؛ ما حتی می توانیم از کیسه های پلاستیکی برای خلق ایده استفاده کنیم، چنانچه راجع به خود اشاره می کنند که بیست سال با دوختن کیسه های پلاستیکی به یکدیگر منجر به خلق آثاری شگفت انگیز در کار های دو بُعدی و سه بُعدی و مجسمه و ساختمان شده اند. پس این زباله های پلاستیکی قبل از دست درازی به زیستگاه آبزیان می توانند مفید واقع شوند. طوریکه با مدیریت صحیح می توانند جایگزین مصالح ساختمانی در کشور های توسعه نیافته باشند...

این آلودگی زنجیره غذایی را مسموم کرده، بطوری که در حال حاضر ۱۱ گرداب زباله در حال رخ دادن در پنج اقیانوس جهان می باشند.

با این روش ها می توانیم جریان پلاستیک و اقیانوس ها را قطع و جبران کنیم. اگر روند آلودگی های اقیانوس به وسیله ی پلاستیک ها ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ میزان پلاستیک ها در اقیانوس ها بیشتر از تعداد ماهی ها خواهد بود. و این یک بحران جهانی محسوب می شود که زنجیره وار زیست تمامی موجودات ساکن در کره زمین را در دام مرگ می اندازد...!!!

*دانشجوی جغرافیای دانشگاه کردستان