مرزها به عنوان فرصت هایی برای توسعه و زمینه هایی برای محرومیت زدایی نقشی بی بدیل در مناطق مرزی دارند. فلسفه وجودی بازارچه های مرزی مبتنی بر سه اصل محرومیت زدایی از مناطق مرزی، اشتغال پایدار مرزنشینان و کمک به اقتصاد خرد و کلان کشور می باشد که خروجی و نتیجه نهایی این اصول توسعه وامنیت پایدار مرزها است.
وقتی مناطق مرزی ما از اقتصادی پویا، اشتغالی مولد و امنیتی پایدار برخوردار باشند بدون شک توسعه در آن مناطق شکل می گیرد.
اورامانات با داشتن دو بازارچه رسمی و برخورداری از سال ها سابقه فعالیت در حوزه مبادلات مرزی با کشور عراق خاصتا منطقه اقلیم کردستان به جهت قرابت و همگونی فرهنگی، قومی با مردم آن طرف مرز از ظرفیت بسیار بالایی در مسیر تحقق اهداف تشکیل بازارچه های مرزی برخوردار است. روستاهای مرزی و مرزنشینان غیور اورامانات با داشتن پتانسیل های وسیع انسانی و فکری همه قابلیت های لازم برای توسعه را دارا هستند.
اما سئوال اساسی این است که چرا ما در روستاهای مرزی اورامانات شاهد توسعه مدنظر سیاستگذاران اقتصادی نیستیم و بازارچه های مرزی ما نتوانسته اند کارکرد اصلی خود را در مناطق مرزی اورامانات تحقق بخشند؟
چرا روستانشینان اورامانات از توسعه ی حاصل از بازارچه های مرزی بی بهره بوده و ما هنوز شاهد مناطقی بی بهره از عواید اقتصادی این بازارچه ها هستیم؟
چرا شاید تنها مزایای بازارچه های شوشمی و شیخ صله برای مردمان مرزنشین ما فقط کارگری (بارگیری) در بازارچه ها می باشد؟
متاسفانه وقتی به مسیرهای منتهی به بازارچه های مرزی اورامانات می روی، نه نشان چندانی از توسعه است و رگه ای از تاثیر فعالیت سالهای سال این بازارچه ها بر اقتصاد مرزنشینان می بینیم . روستاهای منتهی به این بازارچه ها از کمترین میزان توسعه برخوردار بوده و متاسفانه رنگ و روی محرومیت بر این مناطق هویدا است.
اینکه چرا این بازارچه ها هنوز نتوانسته اند به نقش و کارکرد اصلی خود در این مناطق بپردازند باید مورد ارزیابی دقیق کارشناسی قرار گیرند.
به نظر می رسد: نوع نگاه به این بازارچه ها و همچنین جنس مدیریت بر این بازارچه ها باید مورد تجدید نظر قرار گرفته و با رویکردی جدید و نگاهی توسعه ای به شوشمی و شیخ صله نگاه کرد . نگاه سنتی حاکم بر مدیریت این بازارچه ها نه توسعه آفرین است و نه تحولی در اقتصاد مرزنشینان مرزدار اورامانات ایجاد خواهد کرد. تفکرمدیریت جزیره ای بر این بازارچه ها هم ضعف آفرین است و هم حاصلی جز سودسازی برای افرادی خاص ندارد .
لذا پیشنهاد می گردد هر چه سریعتر با تشکیل کار گروهی ویژه با محوریت کارشناسان مجرب اقتصادی، صاحب نظران منطقه، نخبگان مرزنشین، دستگاههای متولی تشکیل و آسیب شناسی و اصلاحات لازم را صورت دهند. در غیر اینصورت مرزنشینان ما تماشاچیانی بیش نبوده و نیستند.