اگر دنبال نمادهایی از عدم توجه راهبردی به استان ایلام در طول دهه های اخیر بگردیم، یکی از آنها پتروشیمی دهلران است. طرحی بزرگ از مصوبات دولت نهم که در همین دولت کلنگ احداث آن به زمین زده شد و یک بار دیگر نیز در دولت یازدهم کلنگش را دوباره به زمین زدند و با این وجود اکنون در پایان دولت دوازدهم، چیزی جز یک زمین بزرگ و کمی ساخت و ساز به ارزش 10 درصد از پروژه مشاهده نمی شود.

بر اساس طرح مصوب، این مجتمع پس از بهره‌برداری نهایی قرار بوده که سالانه بیش از ۶۵۰ هزار تن اتیلن، پروپیلن،بنزین پیرولیز و نفت سنگین تولید و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کند؛ چیزی که مشخص نیست چند دولت دیگر باید بیاید و برود و ایلام چند نماینده عوض کند که محقق شود.

از همان ابتدا راه اندازی پتروشیمی دهلران به راه اندازی پروژه ای عظیم تر موسوم به NGL3100 در بالادست آن مشروط شد. وابستگی هر دو پروژه از نظر تامین خوراک و تولید محصول و وابستگی اقتصادی هر دوی آنها به یکدیگر از نظر تکمیل زنجیره تبدیل گازهای همراه نفت به محصولات ارزشمند باعث رکود هر دو پروژه شده است.

آنچه پیش بینی شده این است که خوراک پروژه توسط یک خط لوله بطول ۵۸ کیلومتر از کارخانه NGL3100 واقع در منطقه چشمه خوش برای این مجتمع ارسال شده و بنا به اعلام سایت رسمی پتروشیمی دهلران، این خط لوله «طراحي بر اساس الگوي فرآيندي واحد الفين مجتمع پتروشيمي مارون انجام شده است و محاسبات اولیه انجام گرفته» و توضیح داده نشده است که فراتر از این طرحهای روی کاغذ، در عمل چه کاری انجام شده است.

ایجاد حاشیه هایی چون استخدام‌ها و تعدیل نیروها در پتروشیمی دهلران و بحث بر سر تغییر کاربری ایده اولیه آن که تقریبا هیچ کاری برای آن نشده است، مسائلی فرعی در برابر این موضوع اصلی است که چرا چهار دولت نخواسته اند این پتروشیمی با توجه به مزیتهای منطقه ای و بین المللی اش به سرانجام و تولید برسد؟ چرا ایلام هنوز که هنوز است در گرانیکاه تصمیمات مرکزنشینان نیست که اشتغال و پروژه ها و امید جوانانش برای آنها مهم باشد؟

نمایندگان مجلس از قدرت نظارتی خود برای تحقیق و تفحص در پتروشیمی دهلران استفاده کنند و بررسی کنند که چرا این پروژه در طول عمر چهار دولت همچنان اندر خم یک کوچه است و سرمایه اجتماعی کارآمدی نظام را به چالش بی تدبیری ها و سوءمدیریتها کشانده است. بررسی شود که چه موانع و مشکلاتی بر سر راه این پروژه مهم وجود داشته و دارد که باید برای حل آنها اقدام شود تا از محل آن مشکل اشتغال فارغ التحصیلان نفت و گاز دهلران و ایلام و سایر جوانان بیکار حل شود.

* یاسر بابایی