به گزارش کُردپرس، کارشناسان بین المللی و تحلیلگران محلی معتقدند، ترکیه قصد دارد طرحی با ابعاد سیاسی و وابستگی جدی در جغرافیا و جمعیت مناطق شمال سوریه اجرا کند.

هفته گذشته، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با اشاره به مناطق تحت کنترل نیروهای خود و گروه‌های وفادارش، اعلام کرد: پروژه‌ای در "مناطق امن" شمال سوریه برای بازگرداندن حدود نیم میلیون آواره سوری از خاک ترکیه در حال آماده‌سازی است و این پروژه از عفرین در شمال غربی تا سریکانی تا شرق ادامه دارد.

آمارهای رسمی ترکیه حاکی است، حدود چهار میلیون آواره سوری در ترکیه زندگی می‌کنند. اکثر این آوارگان بومی مناطق تعیین شده توسط ترکیه نیستند و این بدان معناست که این مناطق با هدف یک پروژه بزرگ تغییر جمعیتی روبرو هستند.

دکتر مدحت حماد، استاد مطالعات ایران و خلیج فارس در دانشگاه تانتا مصر در گفت‌وگو با رسانه‌ها بر این موضوع تاکید کرد و گفت: این اقدام ترکیه خطری واقعی برای ترکیب جمعیتی سوریه بویژه در مناطق شمالی که ترکیه از قبل آن را کنترل کرده است، ایجاد می‌کند.

حماد، افزود: مشکل سوریه بزرگ، پیچیده‌ و خطرناک‌ است، زیرا سوریه شاهد بیش از یک درگیری است. درگیری با اسرائیل در جنوب، دیگری با ترکیه در شمال، درگیری داخلی و جنگ با داعش، همگی بر وضعیت پیچیده سوریه تاثیر گذاشته است.

این رئیس مرکز مطالعات، مشاوره و آموزش فارابی در مصر است، گفت: خطرناک ترین و بزرگترین تهدید این است که ترکیه بتواند مناطقی با بلوک های جمعیتی در داخل سوریه ایجاد کند.

وی خاطرنشان کرد: این بلوک‌ها به ترکیه وفادار خواهند بود و حتی ممکن است تحت کنترل ترک‌ها باشند.

ترکیه اهداف خود را از مداخله مستقیم در مناطق شمال سوریه، بهانه حفظ امنیت ملی عنوان کرده است، در حالی که اداره خودگردان شمال سوریه می‌گوید، این حکومت یک حکومت کُردی نیست و ملیت‌های دیگر در اداره آن‌ نقش دارند و یک پروژه مدیریت خودمختار چند قومیتی است.

در سوی دیگر ترکیه قصد دارد یک دیوار انسانی گسترده در مرز جنوبی خود در داخل مرز سوریه بسازد و مبالغ هنگفتی را به پروژه های خود اختصاص داده است به گونه ای که این سپر انسانی و تغییر بافت جمیعتی هیچ سازگاری هویتی با این مناطق ندارند.

جواد البیدانی استاد تاریخ دانشگاه بغداد و رئیس مؤسسه مطالعات کُردستان عراق، معتقد است: روند اسکان سوری‌ها از هویت‌ها و مناطق مختلف سوریه در شمال سوریه، سیاست روشن ترکیه برای ایجاد تغییر جمعیتی در این مناطق است.

هفته گذشته، وزیر کشور ترکیه از آغاز طرحی برای ساخت حدود ۲۵۰ هزار خانه در مناطق تحت کنترل ترکیه و جناح‌های مخالف سوری، در سریکانی، گری‌سپی، جرابلس و الباب در شمال سوریه و‌ بازگشت داوطلبانه یک میلیون‌ مهاجر سوری از خاک ترکیه خبر داد.

این پروژه ها توسط سازمان های امدادی بین المللی تامین می شود و پناهندگان سوری را شامل می‌شود که اقامت موقت در ترکیه دریافت کرده اند.

البیدانی گفت: بیشتر سوری‌هایی که در ترکیه مهاجر هستند به نیروهایی با رویکرد تندروانه وفادار هستند، در غیر این صورت در مقرها و سازمان‌هایی در داخل سوریه، به‌ویژه در مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه حضور پیدا می‌کردند. زیرا شمال سوریه منطقه ای امن و در عین حال "مخالف رژیم اسد" هستند.

البیدانی گفت: ماهیت آوارگانی که در برنامه دولت ترکیه گنجانده شده و در شمال سوریه جای پایی خواهند داشت، مشخص است، آنها گروه های طرفدار ترکیه هستند که به عنوان یک "خط دفاعی" در امتداد مرزهای جنوبی مستقر می‌شوند و اردوغان مدتهاست که خواستار اجرایی شدن این طرح است.

در سوی دیگر ناسیونالیست های ترکیه خواستار پایان دادن به حضور آوارگان سوری در ترکیه هستند و این مسئله می‌تواند تأثیر منفی بر نفوذ اردوغان در ترکیه بگذارد. اردوغان از آوارگان‌ سوری به عنوان کارتی علیه غرب استفاده می کرد.

محمد شمو نویسنده و روزنامه‌نگار کُرد سوری در این رابطه به کُردپرس، گفت: کارایی این کارت اردوغان کاهش یافته است. امروز اروپا و همچنین ایالات متحده سرگرم جنگ در اوکراین هستند و این کار اردوغان برای فشار بر غرب را با توجه به درگیری روسیه و غرب بر سر کریمه دشوار می کند.

وی تاکید کرد: پروژه ترکیه یک اقدام انتخاباتی برای حزب اردوغان است تا خود را از فشارهای داخلی رها کند.

از سوی دیگر، دمشق تاکنون هیچ مواضعی در برابر اجرای این پروژه اعلام نکرده است. شمو این تعلل دولت سوریه را از یک‌ سو ناشی از ضعف توان اقتصادی سوریه و از سوی دیگر عدم حمایت اعراب می داند.

آنچه از ازنای این سیاست فهم می‌شود، خیز ترکیه برای یک استراتژی سیاسی و توسعه‌طلبانه است. ترکیه می‌خواهد این مناطق و جمعیت شهرک نشینان را به اقتصاد ترکیه مرتبط می کند. در واقع، ترکیه ممکن است با ایجاد نوعی خودمختاری در این مناطق، ثبات ملی دولت سوریه را بی ثبات کند و در واقع این‌ مناطق تابع ترکیه شوند. چنین تحولاتی ممکن است بر ماهیت نظام سیاسی سوریه اثر بگذارد و در صورت ناتوانی دولت سوریه در پاسخگویی برای حفظ وحدت سرزمین های سوریه، در چارچوب مناطق جدیدی که ترکیه در نظر دارد، تقسیم قدرت با این بلوک های جمعیتی را بپذیرد.