پارلمان اقلیم کردستان عراق پس از نزدیک به سه ماه بن بست سیاسی، قرار است جلسات خود را در اوایل ژوئن از سر بگیرد تا زمینه را برای انتخابات پارلمانی آینده در ماه اکتبر فراهم کند.
آخرین انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان که در سپتامبر 2018 برگزار شد، شاهد مشارکت کم حدود 57 درصدی بود و با تقلب گسترده توسط حزب دموکرات کرد (KDP) و اتحادیه میهنی کردستان (PUK)، دو حزب اصلی رقیب، همراه بود.
نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، از مقامات ارشد حزب دموکرات کردستان در 24 فوریه فرمانی را امضا کرد که در آن روز 1 اکتبر به عنوان تاریخ برگزاری دور ششم انتخابات پارلمانی این منطقه تعیین شده است. مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان – که او نیز از حزب دموکرات کردستان است - بودجه ویژه ای را برای برگزاری انتخابات اختصاص داد.
با این حال، برخی از مسائل کلیدی شانس برگزاری واقعی انتخابات در تاریخ تعیین شده را کم می کند. زیرا اکثر احزاب سیاسی منطقه، از جمله احزاب حاکم مانند اتحادیه میهنی کردستان و جنبش تغییر، خواهان اصلاح قانون انتخابات منطقه هستند.
منطقه شمال عراق از سال 1991 ساختاری نیمه خودمختار داشته است. پارلمان کردستان عراق در سال 1992 اولین قانون خود را در مورد انتخابات پارلمانی تصویب کرد که به این منطقه اجازه داده هر چهار سال یک بار انتخابات برگزار شود. با این حال، به تعویق انداختن انتخابات در سال‌های گذشته به یک پدیده تبدیل شده بود، به‌ویژه زمانی که دو حزب اصلی کرد، حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان از سال 1994 تا 1998 درگیر جنگ داخلی کردها بودند.
بلاتکلیفی در انتخابات
بر اساس قانون انتخابات کنونی، اقلیم کردستان به یک حوزه انتخاباتی تقسیم شده است. اکنون دو حزب از احزاب حاکم به همراه سه حزب اصلی اپوزیسیون شامل: جنبش نسل نو، حزب عدالت کردستان و اتحاداسلامی کردستان از پارلمان کردستان می خواهند که قانون انتخابات را برای تقسیم منطقه به حداقل چهار حوزه انتخابیه اصلاح کند. این پنج حزب همچنین خواهان ایجاد کمیسیون جدید انتخابات هستند.
اما حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی که اکثریت نسبی 45 کرسی در پارلمان را در اختیار دارد، برای اصلاح این قانون برخورد سردی از خود نشان داده است. سیاستمداران رقیب ادعا می کنند که حزب دموکرات کردستان با این حرکت مخالف است زیرا انتظار می رود که در صورت موافقت حزب با اصلاح قانون، آرای آن تا حد زیادی کاهش یابد.
پارلمان کردستان 111 کرسی دارد. زنان دارای حداقل سهمیه 30 درصد هستند، در حالی که 11 کرسی به احزابی اختصاص داده شده است که گروه های اقلیت را نمایندگی می کنند. حزب دموکرات کردستان، که حمایت 11 نماینده اقلیت را برای خود مسجل کرده از قدرت قابل توجهی در پارلمان اقلیم کردستان برخوردار شده است.
کمیسیون عالی مستقل انتخابات و رفراندوم اقلیم کردستان هر چهار سال یکبار بر تمامی انتخابات این منطقه نظارت می کند. این کمیسیون در سال 2014 توسط پارلمان کردستان تأسیس شد اما مأموریت آن در اوایل سال 2020 به پایان رسید.
هندرن محمد، رئیس این کمیسیون گفت: «من نمی توانم در مورد انتخابات آینده چیزی بگویم زیرا دوره قانونی فعالیت کمیسیون ما به پایان رسیده است. ما رسماً سه بار از پارلمان کردستان درخواست کردیم که مأموریت ما را را تمدید کند یا کمیسیون جدیدی تشکیل دهد اما هنوز به ما پاسخ نداده است. کمیسیون جدید حق دارد بگوید که آیا می تواند انتخابات را به موقع برگزار کنند یا خیر.»
شروان زرار، سخنگوی کمیسیون به رووداو، یک شبکه رسانه ای کردی، گفت که اولتیماتوم برای اصلاح قانون انتخابات اول آوریل بود زیرا آنها حداقل به شش ماه زمان نیاز دارند تا برای انتخابات مورد انتظار آماده شوند. با این حال، هندرن محمد گفت که این مسئله «لزوما درست» نیست زیرا کمیسر جدید آن، در مورد اینکه آیا آنها می توانند به موقع انتخابات را برگزار کنند یا خیر، تصمیم خواهند گرفت.
پنج حزب کردستانی پیش نویس های متعددی را برای اصلاح قانون انتخابات به ریاست پارلمان کردستان عراق ارائه کرده اند. اما ریواز فایق، رئیس پارلمان، از اتحادیه میهنی، از برگزاری جلسات پارلمان قبل از اجماع همه طرف های سیاسی بر سر این قانون خودداری کرده است.
اصلاح قانون انتخابات
عباس فتح، نایب رئیس کمیسیون حقوقی پارلمان کردستان از اتحادیه میهنی کردستان گفت: «قوانین انتخابات و همچنین کمیسیون انتخابات دارای ابعاد سیاسی و حقوقی است که نیازمند اجماع جناح های سیاسی برای اصلاح قانون و سپس فعال شدن مجدد کمیسیون است».
وی خاطرنشان کرد: این سوال که آیا این منطقه تا ماه اکتبر انتخابات پارلمانی می کند یا خیر، به موضوع توافق احتمالی بین طرف‌های سیاسی متخاصم مرتبط است.
حزب دموکرات کردستان تاکید کرد که نمی‌خواهد انتخابات را به تعویق بیندازد. این حزب رقیب خود، اتحادیه میهنی کردستان را متهم کرد که از طریق رئیس پارلمان به دنبال به تعویق انداختن پارلمان و در نتیجه به حاشیه راندن این نهاد است.
زانا ملا خالد، رئیس نمایندگان حزب دموکرات کردستان در پارلمان، در ماه آوریل به رئیس پارلمان هشدار داد که «اگر به زودی زمان برگزاری جلسات پارلمان را اعلام نکند» حزبش با استفاده از اکثریت پارلمانی به برگزاری جلسات پارلمان اقدام خواهد کرد.
زیاد جبار، رئیس نمایندگان اتحادیه میهنی در پارلمان کردستان در یک کنفرانس مطبوعاتی در روز 3 آوریل به زانا پاسخ داد و گفت که سیستم رای گیری تک حوزه ای فعلی باعث ایجاد «عدم تعادل در تعیین نماینده برای شهرها و شهرستان ها» شده است. او حزب دموکرات کردستان را به تلاش برای تعلیق انتخابات و دستکاری در سهمیه اقلیت ها متهم کرد.
هیئت رئیسه پارلمان کردستان شامل رئیس آن، هیمن هورامی، نایب رئیس از حزب دموکرات کردستان و مونا قهوه چی، دبیر پارلمان از حزب اصلاح ترکمان، پس از 75 روز عدم فعالیت پارلمان به دلیل اختلاف نظرهای سیاسی بین احزاب کردستان، در 17 مه تشکیل جلسه داد.
رئیس اقلیم کردستان عراق برای بررسی بیشتر موضوع از سرگیری جلسات پارلمان، در 25 اردیبهشت جلسه دیگری با سران جناح های پارلمان برگزار کرد. در این جلسه مقرر شد که جلسات پارلمان با اولویت اصلاح قانون انتخابات اقلیم کردستان و فعال شدن کمیسیون انتخابات از دوم خردادماه از سر گرفته شود.
ملا خالد در تماس تلفنی با نشریه نیوعرب در 17 می گفت که آنها قبلاً موضع خود را در مورد مسائل معلق اعلام کرده اند و در حال حاضر «هیچ چیز جدیدی وجود ندارد.» وی گفت که موضع حزب را پس از جلسه هفته آینده اعلام خواهند کرد.
دلیر عبدالخالق، سخنگوی جنبش تغییر در گفتگو با نیوعرب گفت: ما از برگزاری انتخابات در زمان مقرر حمایت می کنیم. هیئت نمایندگان ما از مارس 2021، در پارلمان طرحی را برای اصلاح انتخابات پیشنهاد کرده است، اما متأسفانه ریاست پارلمان فرصتی برای بحث و بررسی به آن نداده است.
او افزود: «بر اساس پیش نویس قانون، ما پیشنهاد کردیم اقلیم کردستان به چهار حوزه انتخابیه تقسیم شود. اصلاح قانون انتخابات و فعال‌سازی کمیسیون مستقل انتخابات باید با اجماع سیاسی صورت گیرد. باید تدابیر لازم برای کاهش تقلب در رأی‌دهی اتخاذ شود.»
این هفته، خانم جنین هنیس پلاسچارت، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق و رئیس یونامی، با سران و نمایندگان ارشد احزاب سیاسی در منطقه کردستان در دفتر سازمان ملل متحد در اربیل دیدار کرد.
این نشست با توجه به برنامه ریزی برای انتخابات اقلیم کردستان در روز 1 اکتبر 2022، فرصتی به موقع برای احزاب برای تبادل نظر در مورد موضوعات مختلف، از جمله نیاز به دور شدن از سیاست تفرقه افکنانه و فراهم کردن زمینه برای برگزاری انتخابات معتبر و شفاف فراهم کرد. در بیانیه یونامی آمده است: «خدمت به منافع مردم اقلیم کردستان بر مذاکرات امروز غالب بود.»
مخالفان چه می گویند؟
جنبش نسل نو یک حزب اپوزیسیون که چهار نماینده در پارلمان کردستان دارد، همچنین گفته است که در ماه اکتبر «انتخابات شفاف» برگزار می کنند.
هیمداد شاهین سخنگوی این جنبش گفت: «ما از یک انتخابات شفاف در زمان مقرر حمایت می کنیم. ما فکر می کنیم که قانون فعلی انتخابات، قانون بدی است زیرا حوزه انتخاباتی واحد دیگر در هیچ جای دنیا رعایت نمی شود. ما می‌خواهیم اقلیم کردستان به چهار حوزه انتخاباتی تقسیم شود.»
او افزود: «سهمیه اقلیت ها باید به طور مساوی و از نظر جغرافیایی در تمام استان ها توزیع شود و نه فقط در اربیل متمرکز شود. در حال حاضر حزب دموکرات کردستان از سهمیه اقلیت ها برای اهداف سیاسی خود سوء استفاده می کند.»
وی همچنین تصریح کرد که حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی «نمی‌خواهند انتخابات به موقع برگزار شود، زیرا از از دست دادن آرا می‌ترسند» و به همین دلیل است که بر «بهانه‌ها» برای به تاخیر انداختن انتخابات تأکید می‌کنند، «وگرنه همه این مسائل را می توان ظرف 24 ساعت در پارلمان حل کرد.»
ابوبکر هلدنی، نماینده حزب اتحاد اسلامی کردستان نیز نارضایتی های مشابهی را در مورد قانون انتخابات و کمیسیون برگزاری انتخابات اقلیم کردستان تکرار کرد.
او نیز گفت: «اگر اراده سیاسی واقعی در بین طرف‌های سیاسی وجود داشته باشد، می‌توانیم ظرف 48 ساعت به اجماع برسیم و آن را در پارلمان تصویب کنیم. این انتخاب درستی خواهد بود، زیرا مردم چهار سال است که به این پارلمان رای داده اند اما متأسفانه این اراده تاکنون وجود ندارد. در غیر این صورت و مطمئناً انتخابات در ماه اکتبر برگزار نخواهد شد.»
منبع: نشریه نیوعرب
خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان
نظر شما