به گزارش کردپرس،«میش‌مرغ» یا «چیرگ» در زبان کردی، پرنده‌ای است که به نام «عروس بوکان» شناخته می‌شود و بر اساس آمار سرشماری زمستان ۱۴۰۰ تعداد ۱۹ قطعه گونه میش مرغ در حال حاضر در پناهگاه حیات وحش دشت «سوتاو حمامیان» بوکان باقی مانده و خطر انقراض آنها را تهدید می کند.

این کاهش جمعیت از دهه ٤٠ شمسی تا اوایل دهه ۹۰ به‌صورت تدریجی رخ داد. تا اینکه در ابتدای دهه ۹۰ سازمان حفاظت محیط زیست بخشی از زیستگاه گونه را به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخت و حفاظت از آن آغاز شد و در حال حاضر بوکان تنها زیستگاه میش مرغ ایران شناخته می شود.

این پرنده در سال‌های گذشته به دلیل محدود شدن زیستگاه‌های طبیعی، شکار بی‌رویه و اختلال در مناطق زیست و تخم‌گذاری آن در معرض خطر انقراض بوده و به همین دلیل اکنون در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی جهان قرار گرفته است.

شکار بی‌رویه، تخریب زیستگاه، تبدیل زمین‌های دیم به آبی (مکانیزه شدن کشاورزی) باعث کاهش بی‌رویه نسل این گونه در دهه‌های اخیر شده است. دو مورد تبدیل بخشی از اراضی دیمی به آبی در محدوده زیستگاه میش مرغ در بوکان با ورود اداره محیط زیست و حکم دادستان این شهرستان هم در راستای حمایت از این گونه در حال انقراض خاتمه یافت.

رییس اداره محیط زیست بوکان امروز سه شنبه ١٧ خرداد، در این باره و در گفت و گو با خبرنگار کردپرس اظهار کرد: ماجرا به اسفند ماه سال گذشته بر می گردد در آن زمان دو کشاورز با لوله گذاری و و انتقال آب به زمین های کشاورزی در زیستگاه میش مرغ قصد تبدیل اراضی دیمی به آبی را داشتند که خوشبختانه در همان زمان با حکم دادستان جلوی آن گرفته شد.

آوات بازیار در خصوص آبیاری اراضی گندم با آب فاضلاب توسط یکی از این کشاورزان نیز افزود: یکی از این کشاورزان با لوله گذاری از رودخانه سیمینه رود به گندم زار خود اقدام کرده بود و از آن جایی که تصفیه خانه فاضلاب به این رودخانه می ریزد لذا آبیاری محصولات کشاورزی از این محل خلاف ضوابط بهداشتی است و دیگری هم با لوله گذاری از چاه آب در داخل زمین کشاورزی خود اقدام به آبیاری زمین کرده بود .

او ادامه داد: به دلیل اهمیت وجود منطقه حفاظت شده و زیستگاه میش مرغ در اسفندماه سال گذشته با پیگیری محیط‌زیست بوکان حکم دادستان دریافت و لوله گذاری های انجام گرفته یکی از آنها جمع آوری شده و امروز هم دومین حکم جهت اجرا ابلاغ شد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بوکان بیان کرد: امروزه نیز جلسه ای در حفاظت امور آب شهرستان بوکان برگزار و مصوب شد که ادارات محیط زیست، منابع آب، جهاد کشاورزی، برق و بهداشت اکیپ مشترکی تشکیل دهند تا بعد از این اگر موارد مشابهی مشاهده شود قانونا با آن برخورد شود.

بازیار تاکید کرد: زیستگاه این پرنده اراضی کشاورزی گندم و نخود دیم است. تخمگذاری و جوجه‌آوری آن در اراضی گندم انجام می‌شود و همزمانی فصل تخمگذاری و جوجه‌آوری با درو گندم باعث احساس ناامنی برای موجود و ایجاد تلفات بر اثر برخورد با کمباین و ازدست رفتن گندم‌ها می‌شود. لذا با مبلغ یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ مساحت ۲۵ هکتار از هسته مرکزی زیستگاه میش‌مرغ توسط سازمان محیط زیست خریداری شد که اقدامی بی‌سابقه بود این اراضی توسط خود سازمان کشت شده تا بتواند محدوده امنی برای جوجه‌آوری به وجود بیاورد.

او اضافه کرد: در سال ١٤٠٠ هم محصول ۳۸ هکتار از مزارع گندم واقع در اراضی پناهگاه حیات وحش "دشت سوتاو حمامیان" این شهرستان برای حفاظت از جوجه میش مرغ ها توسط اداره حفاظت از محیط زیست خریداری شد. امسال نیز همانند سال زراعی گذشته خرید محصول گندم کشاورزان انجام می شود. همچنین برنامه پهپاد های مجهز به دوربین های حرارتی نیز در دستور کار قرار دارد تا به رصد منطقه حفاظت شده با استفاده از این پهپاد ها اقدام و حدود آشیانه میش مرغ ها تعیین شود و بتوانیم به مرزبندی دقیق از این زیستگاه دست پیدا کنیم.

بازیار ادامه داد: در همین راستا قصد داریم یک مرکز قرنطینه هم در این زیستگاه ایجاد کنیم تا دست صورت خطرات احتمالی برای گونه‌های موجود بتوانیم به تیمار آنها بپردازیم.

رئیس اداره محیط زیست بوکان با اشاره به کاهش تعداد قطعات میش مرغ ازسالهای گذشته تا کنون گفت: متاسفانه در سال های قبل تعداد قطعات میش مرغ در نبود برنامه های حمایتی از ۳۰ تا ۴۰ قطعه میش مرغ کاهش یافت به مرور زمان این قطعات به ۱۹ قطعه در منطقه دشت سووتاو بوکان به عنوان تنها پناهگاه میش مرغ در کشور تقلیل یافت. ولی خوشبختانه با اجرای برنامه های حفاظتی و حمایت از این گونه در سال چند سال اخیر تعداد ثبات شده و در نظر داریم با اجرای برنامه‌های حمایتی که در دست اجراست ضمن حمایت از جوجه آوری به افزایش تعداد قطعات نیز کمک کنیم.

بازیار بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات موجود مسئله ژنتیکی است که در میان اینگونه رخ داده ومتاسفانه تاکنون مطالعاتی در حوزه ژنتیک گونه‌های میش مرغ موجود انجام نشده ولی در صورت تامین اعتبار امسال این مهم هم یکی از برنامه‌های تیم حفاظتی خواهد بود. در همین راستا امکان تکثیر مصنوعی، انتقال گونه هایی با ژنتیک متفاوت از سایر کشورها به زیستگاه بوکان از جمله موارد قابل بررسی است و می تواند انجام بگیرد.

او ادامه داد: این برنامه ها هماهنگ با برنامه هایی که در سطح جهان جهت حفاظت از گونه در حال انقراض میش مرغ در حال انجام است، اجرا می شود و در سایر بخش های دنیا نتیجه بخش بوده و ما هم امیدواریم با همکاری جوامع محلی و کشاورزان بتوانیم به نتیجه برسیم.

بازیار همکاری های جوامع محلی و کشاورزان را بسیار ارزشمند محسوب کرد و گفت: خوشبختانه در سال های اخیر اقدامات فرهنگی مطلوبی در راستای حمایت از گونه در حال انقراض میش مرغ در بوکان انجام شده و مجموعه این اقدامات سبب شده که از طریق مشارکت مردمی و مسئولان بتوانیم از این گونه ارزشمند حمایت کنیم.

رییس اداره محیط زیست بوکان گفت: همچنین کمک دفتر کمک‌های کوچک سازمان ملل متحد (SGP) برای جلب مشارکت جامعه محلی در توقف روند کاهشی جمعیت این گونه موثر بوده و قرار در روزهای آینده هیاتی از این دفتر به بوکان سفر کنند و برنامه‌های حمایتی آنها نیز مکمل با برنامه‌های اداره کل محیط زیست استان و شهرستان و می تواند مثمر ثمر باشد.

بازیار در ادامه با اشاره به مشکل وجود سایت پسماند در نزدیکی منطقه حفاظت شده محیط زیست گفت: متاسفانه این سایت پسماند قبل از تبدیل این منطقه به منطقه چهارگانه حفاظت محیط زیست بر خلاف ضوابط زیست محیطی شکل گرفته و در حال حاضر شهرداری هم در نظر دارد که این سایت پسماند را به مکان دیگری منتقل کند. البته این موضوع به صورت ضربتی میسر نیست اما در حال حاضر ایستگاهی میانی در این محل تشکیل شده تا به تفکیک زباله ها بپردازد و از حجم زباله های موجود بکاهد و سپس آن را به سایت جدیدی که قرار است راه اندازی شود انتقال دهد. شهرداری باید این مورد را به سرانجام برساند و مقرر شده سایت پسماند پس از تعطیلی به فضای سبز تبدیل شود.

بازیار گفت: در حال حاضر به دلیل وجود سایت پسماند مسئله سگ های بلاصاحب هم مطرح است که می‌توانند تهدیدی برای حیات جوجه های میش مرغ باشند، بنابراین باید جمعیت آنها کنترل شده و از منطقه جمع آوری شوند شهرداری بوکان هم در این زمینه با ما همکاری کرده و وعده جمع آوری آنها از منطقه را داده اند. ما مکاتباتی با شهرداری داشتیم و مقرر شده که این منطقه فنس کشی شود و ورود و خروج افراد ناشناس نیز به منطقه کنترل می‌شود و قطعاً در این صورت از رهاسازی های خودسرانه سگ های بلاصاحب توسط افراد در این منطقه جلوگیری خواهد شد.

گفت و گو/ تانیا شعفی

در کردپرس بیشتر بخوانید؛

تهدید تنها پناهگاه حیات وحش«میش مرغ» ایران با مجوز صمت آذربایجان غربی!

میش مرغ؛ اولویت اول سازمان حفاظت محیط زیست کشور

مشاهده ۱۹ بال پرنده نادر میش مرغ در بوکان