به گزارش کردپرس، به نقل از واحد بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، همزمان با گسترش سریع ویروس کرونا در آسیا، اروپا، خاورمیانه، و ایالات متحده آمریکا، دولت های مختلف، سیاست ها و اقدامات گوناگونی را وضع و به مرحله اجرا گذاشته اند تا از گسترده شدن هر چه بیشتر خسارات شیوع این ویروس بکاهند. در هفته های گذشته، بسیاری از کشورها، مدارس و دانشگاه ها را تعطیل کرده و یادگیری از راه دور را جایگزین حضور فیزیکی دانش آموزان و دانشجویان کرده اند.

سیاست های اجرایی از سوی دولت ها در زمینه محدود سازی رفت و آمد انسان ها و پرهیز از هرگونه تجمع با هدف مقابله با ویروس کرونا موجب شده تا در شرایط فعلی، میلیون ها دانش آموز در کشورهای مختلف جهان، از رفتن به مدرسه محروم شوند و در خانه، فرآیندآموزشی خود را دنبال کنند. این مساله به طور خاص در مورد کشورهایی که عمیقا تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته اند نظیر چین، کره جنوبی، ایتالیا و ایران، صدق می کند.

شیوع ویروس کرونا و دیجیتالی شدن آموزش و یادگیری

شاید این شرایط مشکلات زیادی را ایجاد کرده باشد با این حال نباید فراموش کرد که همین شرایط در دل خود می تواند محرک بروز خلاقیت های گوناگون آموزشی شود و زمینه را برای نوآوری های جدید در بحث آموزش و یادگیری فراهم کند. اگرچه خیلی زود است تا در مورد این گزاره که چگونه ویروس کووید 19، نظام های آموزشی در سرتاسر جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد قضاوت کنیم، با این حال، نشانه هایی وجود دارند که نشان می دهند این پدیده(شیوع ویروس کرونا) قادر است تاثیری پایدار بر روندِ خلاقیت های مرتبط با بحث آموزش و یادگیری، و همچنین دیجیتالی شدن هر چه بیشترِ آن ها داشته باشد. در ادامه، به تحولاتی که شیوع ویروس کرونا می تواند در بحث آموزش و یادگیری ایجاد کند، اشاره خواهد شد.

سرعت ایجاد تغییر و تحول در نهادهای آموزشی مختلف جهان

سرعت ایجاد تغییر و تحول در نهادهای آموزشی جهان، به نحو اسفناکی، کُند و غیرقابل قبول است. نظام های آموزشی در کشورهای مختلف جهان از رویکردهای آموزشی قدیمی، تعصبات پنهان نهادینه شده، و فضاها و فرآیندهای آموزشی منسوخ، رنج می برند. با این حال، شیوع ویروس کرونا، نهادهای آموزشی در سرتاسر جهان را مجبور کرده تا به دنبال راه حل های خلاقانه ای در یک برهه زمانی کوتاه بگردند و از ایجاد اختلال در روندهای آموزشی خود جلوگیری کنند(در واقع، بالاجبار، فضا برای ایجاد تغییرات مثبت و سازنده فراهم شده است).

در ماه فوریه سال جاری میلادی، دانش آموزان هنگ کنگی که به دلیل شیوع ویروس کرونا از حضور در مدرسه محروم شده بودند، یادگیری را در خانه و از طریق نرم افزارهای(اپلیکیشن های) تعاملی شروع کردند. در چین، 120 میلیون دانش آموز چینی، محتوای آموزشی خود را از طریق برنامه های زنده تلویزیونی دریافت می کردند.

در کنار این کشورها، برخی دیگر شیوه های بسیار ساده تری را در بحث آموزشی پی گرفتند. در یک مدرسه نیجریه ای، از ابزارهای آنلاین نظیر Google Classroom برای آموزش چهره به چهره و مقابله با تعطیلی مدارس استفاد شد.

به نحو مشابهی، دانش آموزان یک مدرسه در لبنان، یادگیری آنلاین را حتی برای درسی نظیر تربیت بدنی نیز به کار گرفته اند. در این راستا، دانش آموزان در حین انجام فعالیت های ورزشی بایستی از خود فیلم بگیرند و برای معلمشان ارسال کنند(به عنوان انجام تکلیف درسیشان). این مساله دانش آموزان را به سمت یادگیریِ هر چه بیشتر مهارت های دیجیتالی نیز سوق می دهد. والدین یکی از دانش آموزان گفته است: "در حالی که ورزش کردن فرزندم چند دقیقه به طول انجامید، با این حال، پسرم سه ساعت را صرف فیلمبرداری، تدوین و ارسال ویدئوی خود برای معلمش کرد".

با فراگیر شدن فناوری 5G در کشورهایی نظیر چین، آمریکا و ژاپن، شاهد این خواهیم بود که یادگیری در هر مکان و زمان قابل دسترسی است و مفهوم دیجیتالی شدن آموزش، خود را در اشکال مختلف نشان خواهد داد. از این منظر، یادگیری سنتی که مبتنی بر حضور فیزیکی در کلاس است، مکمل روش های جدید یادگیری خواهد شد. در این راستا، یادگیری می تواند به عادتی تبدیل شود که در عادات روزانه ما ادغام شده است.

افزایش همکاری های آموزشی میان بخش های خصوصی و دولتی

در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، شاهد ائتلاف ها و همکاری های گسترده ای با حضور کنشگران مختلفی نظیر دولت ها، ناشران، متخصصان امر آموزش، و اپراتورهای شبکه های مخابراتی بوده ایم که همگی سعی داشته اند زمینه را برای ایجاد یک زیرساخت دیجیتالی با هدف مقابله با اختلال در روند آموزش و پرورش فراهم سازند. در کشورهای در حال توسعه که متولی اصلی آموزش، دولت است، این مساله(همکاری بخش های مختلف خصوصی و دولتی) از اهمیت قابل توجهی برای آینده ی مقوله آموزش برخوردار است.

در چین، وزارت آموزش و پرورش، به گروهی برای ایجاد یک فضای یادگیری و همچنین زیرساخت آموزشی آنلاین ماموریت داده است. این گروه توسط وزارت خانه های آموزش و پرورش و، صنعت و فناوری اطلاعات چین، رهبری و ریاست می شود.

به نحو مشابهی در هنگ کنگ نیز گروهی متشکل از 60 سازمان آموزشی، انتشارات، رسانه ها، و متخصصان صنعت سرگرمی گردهم آمده اند و بیش از 900 ماده آموزشی نظیر ویدئوها، فصول کتاب، ابزارهای ارزیابی، و خدمات مشاوره را به صورت رایگان در اختیار دانش آموزان قرار می دهند. هدف اصلی این گروه این است که این زمینه ی همکاری و دستاوردهای آن را حتی پس از مهار و شکست ویروس کرونا نیز حفظ کرده و ادامه دهند.

مثال هایی از این دست نشان می دهند که در شرایط حساس کنونی، ابتکار و نوآوری آموزشی، خارج از کنشگران و کلیشه های رایج، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در دهه گذشته، ما شاهدِ علاقه و سرمایه گذاریِ به مراتب بیشتری از سوی بخش خصوصی در زمینه نوآوری های آموزشی بودیم. از "مایکروسافت" و "گوگل" در آمریکا گرفته تا "سامسونگ" در کره جنوبی و، "تنسنت"، "پینگ آن"، و "علی بابا" در چین، همگی برای مقابله با اخلال در روند آموزشی خیلی عظیمی از دانش آموزان و دانشجویان، بیدار شده و به تکاپو افتاده اند.

در حالیکه اکثر ابتکارات تا به این لحظه، در حوزه ای محدود و نسبتا منزوی(بدون ارتباط با دیگر بخش ها) اجرایی شده اند، بحران شیوع ویروس کرونا با توجه به فوریت خود می تواند راه را برای اجرای آن ها در مقیاسی عظیم و حول یک هدف آموزشی مشترک هموار کند.

شکاف فناورانه و دیجیتالی می تواند وسیع تر شود/60 درصد از جمعیت جهان، به فضای آنلاین دسترسی دارند

اغلب مدارس در کشورهایی که تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته اند در حال جستجو برای یافتن راه حل هایی هستند تا از توقف در فرآیند آموزشی جلوگیری کنند و امکان آموزش را برای همه به طور یکسان فراهم کنند. با این حال، کیفیت یادگیری تا حد زیادی به سطح و کیفیت دسترسی به ابزارهای دیجیتالی بستگی دارد. گ

ذشته از همه این ها، باید این نکته را مد نظر داشته باشیم که فقط 60 درصد از جمعیت جهان، به فضای آنلاین دسترسی دارند. در حالیکه امکان دارد کلاس های مجازی و استفاده از آن ها با بهره گیری از تبلت های شخصی در هنگ کنگ امری رایج و عادی باشد، بسیاری از دانش آموزان در اقتصادهای کمتر توسعه یافته، به یادگیری و ارسال تکالیف خود از طریق نرم افزار واتس آپ و یا ایمیل مبادرت می ورزند.

اضافه بر این، در فضای کنونی هر چه خانواده ها به دلایل اقتصادی و میزان توسعه یافتگی، کمتر به ابزارها و فضای دیجیتال مجهز باشند، فرزندانشان که دانش آموز هستند بیش از پیش از فرآیند آموزشی خود عقب خواهند افتاد. هنگامی که کلاس ها آنلاین برگزار می شوند، این دانش آموزان به دلیل هزینه های ابزارهای دیجیتال، فرصت یادگیری را از دست می دهند. تا زمانی که این نقیصه برطرف نشود و همگی امکان برخورداری از ابزارهای دیجیتالی را نداشته باشند، امکان تشدید بی عدالتی ها در بحث آموزش و یادگیری وجود دارد.

بحران شیوع گسترده ویروس کرونا ثابت کرده است که در مواجهه با بحران های مختلف، از بیماری های اپیدمیک گرفته تا خشونت های افراط گرایانه و تغییرات آب و هوایی، بایستی زیرساخت های لازم ایجاد شوند. شیوع ویروس کرونا همچنین این درس را بار دیگر به ما گوشزد کرده که دانش آموزان باید به مهارت های مختلفی در مواجهه با بحران های غیرقابل پیش بینی در جهان کنونی، مجهز شوند. اهمیت این مساله بایستی بیش از پیش در چهارچوب نظام های آموزشی مختلف در جهان مورد تاکید قرار بگیرد.

ترجمه/ سامان سفالگر

منبع: پایگاه خبری مجمع جهانی اقتصاد