به گزارش خبرنگار کردپرس، اخیراً دستورالعملی توسط هیئت وزیران مبنی بر قطع کردن برق چاه های کشاورزی به میزان پنج ساعت در طول روز ابلاغ و در جال اجرا شدن است؛ دستوری که شاید به ظاهر به نفع باشد اما در واقع نه تنها این کار به ضرر قشر کشاورز است بلکه کل کشور را هم در معرض خطر امنیت غذایی قرار می دهد.

در پی همین اقدام خبرهایی از اعتراض کشاورزان سراسر کشور نسبت به ضررهای قطعی برق آن هم در این فصل برداشت گندم و مرحله داناب منتشر شد؛ اعتراضی که به شهرستان قروه هم رسید و صدای جامعه کشاورزان این منطقه را هم درآورده است.

گرچه وزارت نیرو در برابر این قطعی 5 ساعته که گاهی اوقات به 7 ساعت هم می رسد از رایگان شدن برق در مابقی ساعات روز به عنوان امتیاز تشویقی سخن می گوید اما نکته جالب اینجاست که این تصمیم گیری در این برهه زمانی و در این مرحله داناب گندم آن قدر ضرر دارد که حتی اگر یک سال هم برق کشاورزان را رایگان کنند جبران نمی شود.

شاید این تصمیم برای مناطقی که زودتر اقدام به برداشت گندم می کنند و وضعیت آب و بارندگی آنان به اندازه کافی است چندان مهم نباشد، اما برای مناطقی که درگیر خشکسالی بوده و با وضعیت بحرانی آب مواجه اند آن قدر اهمیت دارد که تمام زندگیشان را به خطر می اندازد. یکی از این مناطق شهرستان قروه است؛ شهرستانی که درگیر تنش و بحران آب بوده و سال به سال از میزان بارندگی در این منطقه شرقی کردستان کاهش می یابد و به میزان خشکسالی آن افزوده می شود. با این وجود کشاورزان این منطقه که با نبود آب و حشکسالی دست و پنجه نرم می کنند حالا با نبود برق هم روبرو شده اند.

ضرر قطعی برق در مرحله داناب گندم

گیاه گندم دو مرحله رشد شامل «رویشی و زایشی» دارد. که جوانه زنی، سبز شدن و پنجه زدن جزو مرحله رویشی و ساقه رفتن و تشکیل گل آذین و دانه جزو مرحله زایشی هستند. اگر برای مرحله جوانه زنی یا رشد اولیه جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد، بذرها ممکن است بپوسند و یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

برای تعیین مقدار آب موردنیاز و زمان آبیاری گندم، باید تمامی موارد اساسی را که این گیاه نسبت به رطوبت خاک از خود نشان می دهد در نظر گرفت. به طور کلی مراحل رشد فیزیولوژیکی گندم شامل مراحل مختلف رشد رویشی و زایشی از جمله جوانه زدن، سبز شدن، پنجه زدن، ساقه رفتن، تولید خوشه، گلدهی، دانه بستن و پر شدن دانه ها هست که هرکدام از این مراحل در شرایط مختلف آب و هوایی، حساسیت های متفاوتی نسبت به کمبود رطوبت خاک و زمان و میزان آبیاری از خود نشان می دهند که اثرات آن در عملکرد محصول منعکس می شود.

اگر نیاز آبی گندم در سه مرحله رویش و زایش و مرحله برداشت تقسیم شود، دوره نیاز آبی زایش یا دوره میانی رشد 4 برابر مرحله اول رشد و 4 برابر دوره برداشت به آبیاری نیاز دارد.

در واقع گندم در 5 مرحله نیاز به آبیاری دارد که شامل مراحل «خاکاب، ساقاب، خوشاب، گلاب و داناب» بوده و مهمترین این مراحل مربوط می شود به «داناب گندم»؛ مرحله ای که به دانه بندی و پر شدن دانه های گندم مرتبط است.

در همین زمینه رئیس کشاورزان خبره شهرستان قروه در جمع اعتراضی کشاورزان نسبت به قطعی برق در گفت و گو با خبرنگار کردپرس از آسیب قطعی برق در مرحله داناب گندم خبر داد. «باتوجه به اینکه میزان بارندگی در شهرستان قروه به نسبت دیگر مناطق و حتی سال گذشته کاهش داشته و این منطقه با خشکسالی روبرو است، قطعی برق در این برهه زمانی که به داناب گندم می رسد بسیار مشکل آفرین خواهد بود».

به گفته «محمد صالح محمدی» اگر در این مرحله آب به اندازه کافی به محصول نرسد و رطوبت خاک تأمین نشود، دانه بندی گندم با مشکل مواجه و به نوعی بدون مغز خواهد بود.

او این قطعی برق را باعث به خطر انداختن امنیت غذایی دانست. «در این بحران امنیت غذایی که در جهان پیش آمده به جای آنکه به فکر تضمین امنیت غذایی کشور باشند دارند این بحران را تشدید می کنند، قطعی برق یعنی نابودی محصول استراتژیک گندم و این نه تنها دامن کشاورز که دامن آینده غذایی کشور را هم می گیرد».

«محمدی» خطاب به مسئولان درخواست تجدید نظر در این زمینه را داشت. «کشاورزان شهرستان قروه از خشکسالی به اندازه کافی ضرر می بینند لذا یکی دانستن این منطقه با دیگر نقاط پر باران کشور درست نیست و باید قطعی برق در این شهرستان متناسب با میزان بارندگی باشد تا حداقل آسیب به کشاورزان نرسد».

مطابق سخنان او داناب گندم تا پانزدهم تیرماه ادامه دارد و نیاز است مسئولان کردستان حداقل تا این تاریخ قطعی برق را عقب بیاندازند تا محصول گندم که حاصل زحمت یک ساله کشاورزان است درست به بار بیاید.

این کشاورز پیشرو شهرستان قروه با بیان اینکه بیشترین درآمد مردم این منطقه از کشاورزی است، گفت که «قطع برق کار را برای کشاورزان دشوارتر کرده و نگرانی همه کشاورزان را در پی داشته لذا از مسئولان خواستاریم برای این مشکل چاره‌ای بیاندیشند چراکه درآمد بیشتر مردم از کشاورزی تأمین می‌شود و اگر کاری نکنند هم معیشت قشر کشاورز به خطر می افتد و هم امنیت غذایی کشور».

«محمدی» حتی امتیاز تشویقی رایگان کردن برق در مابقی ساعات را غیرمفید برای کشاورزان دانست. «اینکه وزارت نیرو از رایگان کردن برق بعد از آن 5 ساعت گفته و آن را امتیاز تشویقی قلمداد می کند هیچ فایده ای برای کشاورزان ندارد چرا که وقتی محصول به موقع آبیاری و رطوبت گیاه تضمین نشود دیگر رایگان کردن برق و آبیاری اثری ندارد».

او این قطعی برق را حتی برای تأمین علوفه به عنوان خوراک دام هم ضرر خواند. «وقتی نتوان به موقع آبیاری داشت قطعاً علوفه و خوراک دامی هم دچار مشکل شده و دیگر برای دام قابل استفاده نخواهد بود و اینجاست که باید گفت قطعی برق تنها گندم را نابود نمی کند بلکه روی دیگر محصولات هم اثر می گذارد».

براساس سخنان «محمدی» مسئولان دولت اگر می خواهند خوراک علوفه و غلات تأمین شود و مشکلات کاهش یابد، حداقل به هر کشاورز تسهیلات بدون بهره بدهند تا ژنراتور بخرند و برق خود را تأمین کنند اما اینکه نه ژنراتوری داریم نه تأمین سوخت و نه تسهیلاتی داریم آیا می توانیم تنهایی برای تأمین غلات کار کنیم؟

خطر کمبود گندم با قطعی برق کشاورزی

دیگر کشاورز شهرستان قروه هم قطعی برق در حساس ترین زمان برای محصول گندم را به طور کل ضرر می داند. «قطع چاه های برق در حساس ترین زمان یعنی درست در مرحله داناب گندم انجام می شود و این خسارت جبران ناپذیری را به کشاورزان وارد می کند و قطعاً با این وضع در کشور با کمبود گندم مواجه خواهیم شد».

«پرویز اردلان» از اینکه بدون اطلاع قبلی و هماهنگی لازم وزارت نیرو اقدام به قطع برق چاه خهای کشاورزی می کند هم انتقاد کرد. «حداقل به ما کشاورزان اطلاع می دادند از قبل که برق قطع می شود تا همان اوایل بهار کشت را هماهنگ می کردیم و دیگر به مشکل حالا نمی رسیدیم».

به گفته او تمام چاه ها دچار افت آب شده اند و قطعی برق در این مقطع حساس خسارت جبران ناپذیری را وارد می کند.

«اردلان» حتی افزایش قیمت خرید گندم در سال جاری با این قطعی برق را هم آسیب زا عنوان کرد. «قیمت گندم را زیاد کرده اند اما از این طرف به کشاورز ضرر می زنند و هیچ فایده ای برای کشاورز ندارد و بدتر او را در تگنا قرار می دهد حداقل حالا که این قطعی برق را پیش آورده اند برای اینکه خسارت ها جبران شود قیمت گندم را بالا ببرند».

انتقاد شدید از مدیرعامل برق کردستان

در راستای اعتراض کشاورزان، فرماندار شهرستان قروه از مدیرعامل شرکت توزیع برق کردستان خواستار همراهی در این زمینه شده است. همراهی که ابتدا توسط «هیوا لهونیان» مبنی بر کاهش قطعی برق از 5 ساعت یه 2 ساعت مورد موافقت قرار می گیرد اما بعداً این همراهی به عمل نمی رسد و همین باعث تشدید اعتراض کشاورزان شد.

از آن طرف هم استاندار کردستان در راستای پیگیری فرماندار هم درخواست همکاری مدیرعامل برق کردستان را داشته اما بنا به اظهارات کشاورزان «لهونیان» به درخواست استاندار هم توجهی نکرده است.

آنان حتی از پیگیری مدیرعامل شرکت توزیع برق قروه برای همراهی با کشاورزان شهرستان از مافوق خود در استان گفتند و اینکه این مسئول استانی دغدغه کشاورزان و وضعیت منطقه را نادیده می گیرد را نادرست دانستند.

جلوی پرت انرژی از جای دیگر گرفته شود

استخراج بیت کوین، هدر رفت برق در مسیر توزیع، استفاده بی رویه نیروگاه ها، فروش بی رویه برق، استاندارد نبود شبکه توزیع و فرسودگی کابل و کنتورها و دیگر وسایل مدنظر، سرمایه گذاری نکردن در این حوزه و... از جمله موارد کمبود برق در کشور محسوب می شوند، مواردی که شاید بیشتر از چاه های کشاورزی هم مصرف برق داشته باشند اما اینکه وزارت نیرو این گزینه ها را از روی میز خود بر می دارد و درست در فصل داناب گندم به دنبال جبران کمبود برق از بخش کشاورزی است غیرقابل قبول بوده و جای تأمل هم دارد.

کشاورز چوب مشکلات کمبود برق را می خورد

در حال حاضر 12 هزار و 400 هکتار از اراضی قروه زیر کشت گندم آبی با 2 هزار و 916 بهره بردار و 72 هزار هکتار هم زیر کشت گندم دیم با 11 هزار و 383 بهره بردار قرار دارند.

باتوجه به وضعیت موجود این تعداد کشاورز یعنی 14 هزار و 299 نفر از یک طرف با بحران خشکسالی و از طرف دیگر با قطعی برق مواجه شده اند؛ در این میان آن کشاورزی که گندم دیم دارد حداقل با مسئله خشکسالی دست به گریبان است اما آن کشاورزی که گندم آبی دارد نه تنها باید غصه بی آبی را بخورد که حالا هم درد بی برقی را باید بکشد.

کشاورز اندازه کافی چوب بی مدیریتی برای حفاظت از آب های زیرزمینی را می خورد اینکه کاری می کنند تا چوب کمبود برق را هم بخورد قابل پذیرش نیست و نیاز است دغدغه و نیاز این قشر از جامعه که اقتصاد اصلی شهرستان قروه را در دست دارند، دیده و مورد توجه قرار گیرد./

* گزارش و عکس: زیبا امیدی فر