به گزارش خبرنگار کردپرس، در جریان اعتراضات اخیر نقش نوجوانان و جوانان بسیار پررنگ دیده می شود. نسلی که به دهه هفتادی و هشتادی معروف اند و نیازها و برنامه های خاص خود را دارند و با سیاست های قدیم نه می سازند و نه آن را قبول دارند. این نسل که به گفته بسیاری از جامعه شناسان پیشتاز اعتراضات و تغییر در یکسری از رویکردهای نظام حکمرانی هستند باید دیده شده و صدایان شنیده شود، صدایی که از مدارس گرفته تا دانشگاه بلند است و به کف خیابان می رسد.

بحران هویت نسل امروز

در همین زمینه «محمد جواد ضیایی» از پژوهشگران حوزه جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار کردپرس معتقد است کنشگری متفاوت جوانان و نوجوانان در این اعتراضات یکی از اتفاقات خاص و قابل تأمل این جنبش به حساب می آید.

او یکی از مسایل مهم در این زمینه را به بحران هویت نوجوانان و جوانان مرتبط دانست. «امروزه عمده مشکل نسل های مختلف و معترضان نوجوان بحران بی توجهی از سوی والدین و نهادهای اجتماعی و مشروعیتی که در مناسبات در خانواده و جامعه به این نسل اعطا نشده، است».

آن طور که «ضیایی» می گوید «عموماً در دوره ای که به اشتباه به نام دوره فرزند سالاری معروف شده، این نسل را بزرگسالان به طرق مختلف از سر باز کرده اند یا با اعطای آزادی بی حد و یا صرفاً رفع نیازهای مادی و در ازای آن خودشان را از زحمت توجه و همدلی و گفت و گو با این نسل رهانیده اند».

از نظر این جامعه شناس «همین نسل معترض به مناسبات نهادینه شده در خانواده پدرسالار و جامعه پدرسالار به پرخاشگری روی می آورد، ساختارشکنی می کند، چون به او توجهی نشده است».

«ضیایی» در جایی دیگر از سخنان خود بر لزوم توجه به این نسل تأکید دارد. «توجه به نیازهای این نسل مستلزم داشتن نهاد آموزش و پرورش پویا و علمی و همچنین خانواده ای توانمند در پرورش نسل حاضر است و چون نهادهای اجتماعی این توجه را از نسل حاضر دریغ کرده اند، نمی توان متوقع بود در بزنگاه ها این نسل رفتار همنوا داشته باشند».

ادراک پیچیده از مشکلات کشور

اما بخش مهم در این جریان که این جامعه شناس هم به آن می پردازد آگاهی عمیق این نسل از مشکلات موجود است. آگاهی که «ضیایی» از آن به عنوان ادراک پیچیده از اقتصاد و معیشت و مشکلات حوزه عمومی کشور نام می برد. «این موضوع قابل تأمل است که بر خلاف تصور غلطی که عموم بزرگسالان از نسل جدید دارند، ادراک کاملاً دقیقی از مشکلات کشور از سوی نسل نوجوان وجود دارد».

او درک عمیق و دقیق نسل امروز نسبت به موضوعات کشور را مهم می خواند. «این نسل به صورت ویژه درک دقیق تری از موضوعات فرهنگی و اقتصادی دارد و از فیلترینگ ناراضی است و نسبت به سخت گیری های فرهنگی حساس بوده و شرایط اقتصادی خانوار بر او و جهان بینی اش اثر می گذارد، لذا درک پیچیدگی های کنشگری این نسل باید به نحوی جدی ارزیابی شده و منطقی آن است که تمام عاملیت این قشر را به هیجانات تقلیل ندهیم».

درصد ناچیز هیجان

این پژوهشگر جامعه شناس بر این باور است که در نسل معترض امروز وجود هیجان هم اثر دارد اما نه چندان. «محمد جواد ضیایی» بخشی از این هیجان را متأثر از شبکه های اجتماعی می داند. «امروز با نسلی مواجه هستیم که زیر رگبار داده های متناقض، متکثر و متنوع در بستر فضای مجازی قرار دارند. نسلی که فناوری های جدید آنان را به سمت دنیایی متفاوت سوق داده، این نسل در زیست جهان متفاوت خود، از سوی بزرگسالان درک نمی شود. در حالی که ارتباط این نسل با فضای مجازی پیچیده تر و گسترده تر بوده و طبیعتاً ارزش ها و هنجارهایش را هم تا حدودی از این فضا دریافت می کند».

این فضا از نظر «ضیایی» باعث شده تا «این نسل با فرهنگ جهانی ناهمخوان و با فرهنگ بومی هم در این فضا آشنا شده و به تدریج در هیجانات سیاسی که نمود دارد غرق می شود و این مشکلات تماماً ناشی از بی توجهی نهادهای اجتماعی (خانواده، دولت و حکومت) به نسلی است که جدی گرفته نشده اند».

باید دانست کنشگران نوجوان امروز مانند نسل قبل با موانع مشابهی روبرو هستند اما مجموعه‌ای کاملاً متفاوت از ابزارها را در دستان خود دارند که بلندترین صداهای تاریخ را به آنان می‌دهد. ضمن آنکه با نگاهی تازه و منتقدانه به شیوه زندگی نسل قبل نگاه می‌کنند؛ از اشتباهات نسل گذشته و سیاستمداران خشمگین‌اند و از حرف زدن و اعتراض کردن نمی‌ترسند. کنشگری با شور و اشتیاق آغاز می‌شود و با احساس قدرت ادامه می‌یابد. این نسلِ سیاسی ‌شده، اشتیاق به مطالبه‌گری را در خود دارد و احساس قدرت را هم در خود پیدا کرده است، لذا می طلبد خواسته های این نسل مطالبه گر نقاد مورد توجه قرار گیرد و آینده درست برای این نسل رقم زده شود./

* گفت و گو: زیبا امیدی فر