خبرگزاری کردپرس _ مراکز تحقیقاتی، شرکت های دانش بنیان، دانشگاه ها، موسسات و کارخانه های نوآوری و... خدمات، کالاها و محصولات دانش بنیان خود را در انتهای زنجیره به جوامع محلی به مثابه ذینفعان اصلی و مصرف کنندگان واقعی نوآوری ها تقدیم می کنند. ذینفعان به تناسب ویژگی های شخصیتی، اجتماعی، اقتصادی و روانشناختی خود، واکنش های متفاوتی در مواجه با نوآوری ها نشان می دهند که می توان آنان را در منحنی نرمالی، متشکل از پنج طیف نوآوران، نخستین پذیرندگان، اکثریت زودپذیر، اکثریت کندپذیر و دیرپذیران سنتی دسته بندی و توزیع نمود.

ویژگی های بارز هر گروه را به طور خلاصه می توان چنین توصیف کرد: نوآوران جسور، نخستین پذیرندگان معتبر، اکثریت زودپذیر دوراندیش، اکثریت کندپذیر شکاک و دیرپذیران سنتی. در این میان حلقه مفقوده زیست بوم فناوری و نوآوری ها را می توان سرنوشت پذیرش آنها در جوامع محلی پنداشت چرا که بازیگران اصلی این زیست بوم معتقدند که با پرتاب نوآوری و تحویل آن به اجتماعات رسالتشان تمام شده و می توانند به سایر امورات خود بپردازند این درحالی است که بخش مهمی از فرایند در انتهای این داستان رخ می دهد.

در این راستا رصد، بررسی و واکاوی فرآیند و مراحل پذیرش یا عدم پذیرش نوآوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است هر چند گاهی تسهیلگران یا ماموران تغییر در زیست بوم نوآوری کنشگری های خود را طی فرآیند تصمیم گیری جوامع محلی ادا می کنند اما ارزیابی اثربخشی نوآوری ها در جوامع محلی مستلزم آن است که خدمت،کالا یا محصول نوآورانه در جوامع محلی در کوتاهترین زمان نشر یافته و با آهنگ پذیرش مطلوب مورد استفاده و بهره برداری کارآمد قرار گیرد.

در واقع کندی نشر نوآوری و عدم پیگیری سرعت نشر و میزان پذیرش نوآوری و پیامدهای آن اثربخشی تلاش های تمام عناصر و اجزای اکوسیستم نوآوری را تحت الشعاع قرار می دهد و این عدم بازخورد موجب وقفه و اختلال در چرخه و کارکرد اکوسیستم نوآوری ها می شود. تصور اینکه ساختار و مراکز نوآوری ها فربه شود و کارکرد اجتماعی آن ها نادیده پنداشته شود آسیب های متعددی را براین اکوسیستم تحمیل می کند.

یکی از چالش های اصلی و رویکردهای قابل تامل در زیست بوم نوآوری ها، غلبه نگاه فیزیکی و سازه ای و تمرکز صرف بر تولید و ارائه نوآوری های خلاقانه است که منجر به عدم پیگیری و دیده نشدن کارکردهای انسانی و اجتماعی نوآوری ها می گردد و هدف اصلی این مجموعه برای بهبود کیفیت زندگی ذینفعان با پذیرش پایدار و استفاده بهینه و واقعی از دستاوردهای نوآوری ها در منظومه زیست معیشت جوامع محلی مختل می شود.

تسهلیگری، اقناع و رایزنی با گروه های کند یا دیرپذیران و مقاومت کنندگان یا رها کنندگان پذیرش نوآوری ها، یکی از نیازهای اساسی در زیست بوم نوآوری است و می تواند سرنوشت مجموعه اقدامات نوآورانه کلیه بازیگران، را به استفاده بهینه و اثربخش نوآوری در جوامع محلی هدایت نماید.

*پژوهشگر و مشاور توان افزایی جوامع محلی