به گزارش کردپرس، حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ‌.ک.‌ک اولین آتش بس یکجانبه خود در سال‌های اخیر را با تاکید بر لزوم اولویت دادن به امداد رسانی به بازماندگان زلزله ۷.۸ ریشتری جنوب شرقی ترکیه و شمال سوریه اعلام کرد. ایالات متحده باید با ترغیب ترکیه به برداشتن گام‌های متقابل، راه را برای پیشبرد این ابتکار عمل پ.ک.ک هموار کند. این امر در کوتاه‌مدت، باعث می شود از این که تشدید تنش‌های ترک-کرد مانعی برای بهبود وضعیت بشردوستانه در سوریه یا ترکیه نکند اطمینان خاطر ایجاد شود. همچنین در درازمدت، به رفع چالش های طولانی مدت امنیت، ثبات و حکمرانی منطقه ای ناشی از درگیری ترکیه و کرد کمک می کند.

جمیل بایک، رئیس مشترک اتحادیه جوامع کردستان یا (KCK) در بیانیه‌ای در 9 فوریه گفت: «ما به‌ عنوان یک جنبش لازم دیدیم وضعیت موجود و تحولات اخیر را ارزیابی کنیم و بر این اساس باید به نتیجه‌ای می‌رسیدیم. چون به مردم، جان مردم و انسانیت احترام می‌گذاریم، رنجی را به رنج‌های موجود اضافه نمی‌کنیم. ما شرایط را از منظر انسانی، وجدانی و اخلاقی ارزیابی کردیم. از این رو از همه نیروهای نظامی می‌خواهیم که اقدامات نظامی خود را در ترکیه، کلان‌شهرها و شهرها متوقف کنند. ما تصمیم گرفته‌ایم تا زمانی که دولت ترکیه به ما حمله نکند، فعالیت‌هایمان را متوقف کنیم. تا زمانی که رنج‌های مردم ما فروکش کند و زخم‌هایشان التیام یابد، این تصمیم ما معتبر خواهد بود. البته موضع دولت ترکیه در تصمیم‌گیری ما تعیین‌کننده خواهد بود.»

این تصمیم برای توقف فعالیت های نظامی در خاک ترکیه گرفته شده است. این بدان معناست که هرگونه درگیری بعدی احتمالاً محدود به کوه‌های کردستان عراق خواهد بود که بیشتر درگیری‌ها نیز، در حال حاضر در آنجا متمرکز شده است. منابع ترک و کرد از زمان اعلام این خبر از ادامه درگیری در این منطقه خبر داده اند.

حداقل یک حمله پهپادی ترکیه به نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) در شمال سوریه نیز گزارش شده است. ترکیه بین نیروهای دموکراتیک سوریه و پ.ک.ک فرقی قائل نیست. ترکیه در ماه نوامبر، پس از متهم کردن بی‌ پایه و اساس پ‌ک‌ک و نیروهای دموکراتیک سوریه به بمب‌گذاری در استانبول، کارزار بمباران غیرنظامیان، زیرساخت‌های حیاتی و جنگجویان نیروهای دموکراتیک سوریه را که در ماموریت‌های کلیدی ضد داعش درگیر بودند، به راه انداخت.

در این بیانیه تاکید شده است که پ‌ک‌ک تا زمانی که مورد حمله قرار نگرفته، حمله نخواهد کرد و واکنش ترکیه در محاسبات آینده پ.ک.ک در مورد وضعیت موجود تاثیرگذار خواهد بود. به این ترتیب، هر گونه تغییر در اقدامات ترکیه در کردستان عراق احتمالاً با تنش زدایی بیشتر مواجه خواهد شد: به این صورت که اگر ترکیه حملات جاری خود به پ‌ک‌ک را در آنجا متوقف کند، پ‌ک‌ک متقابلاً پاسخ مثبت خواهد داد.

همچنین تاریخ مشخصی برای پایان ابتکار عمل پ.ک.ک در اعلام آتش بس مشخص نشده است. با این که این بیانیه توقف فعالیت‌های نظامی را با تلاش ها برای بهبود وضعیت ناشی از زلزله مرتبط می‌کند اما اگر این ابتکار عمل با پاسخ مثبت طرف مقابل روبرو شده و گشایش بیشتری حاصل شود، تصمیم‌گیرندگان کرد احتمالاً تمایل بیشتری به حفظ و توسعه ابتکار عمل خود خواهند داشت.

از نظر سیاسی، این تصمیم بیانگر این واقعیت است که پ.‌ک.‌ک برای توسل به راه‌حل مذاکره تمایل دارد و مایل است برای دستیابی به یک راه‌حل گام‌های یکجانبه بردارد. این پیام احتمالاً هم برای مخاطبان در ترکیه و هم برای متحدان ترکیه است. اقدام متقابل توسط دولت فعلی بدون مشارکت بین المللی بسیار بعید است. اگر دولت جدیدی با حمایت رای دهندگان کرد در انتخابات آتی روی کار بیاید، ممکن است در موقعیتی قرار گیرد که به مسئله کردها رویکرد متفاوت تری داشته باشد. اکنون که پ‌.ک.‌ک اولین حرکت را انجام داده است، احتمالاً این تغییر سیاست‌ها در سراسر جهان با استقبال بیشتری همراه می شود.

این پیام در عین حال، نشان می‌دهد که بهبود وضعیت پس از زلزله می‌تواند به عنوان به محور وحدت بخشی برای همه طرفین و مسائل مرتبط با کردها و ترکیه عمل کند. اگر همه طرف‌ها بتوانند امدادرسانی را اولویت خود قرار دهند، مبنایی برای توافق وجود خواهد داشت تا از اقداماتی مانند تشدید تنش نظامی که ممکن است به این تلاش‌ها آسیب بزند، جلوگیری شود. چنین نقطه اجماعی قبلا وجود نداشت.

پیام برای ایالات متحده

قبل از زلزله، مسائلی مانند انتخابات آتی ترکیه، خواسته های این کشور از فنلاند و سوئد در ازای موافقت با پیوستن آنها به ناتو و مهم تر از همه، تشدید تنش در شمال شرق سوریه از زمان تهاجم اکتبر 2019 به سریکانی (رأس العین) و تل ابیض (گره اسپی) تاثیراتی منفی بر راه حل نظامی مسئله کردها داشت.

امروزه، گستردگی بحران انسانی در جنوب ترکیه و شمال سوریه، لزوم جلوگیری از بروز خشونت های بی ثبات کننده در این منطقه را بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد. با اینکه ممکن است پیامدهای زمین لرزه احتمال حمله زمینی ترکیه به شمال سوریه را کمتر کند اما همچنان احتمال حمله نظامی ترکیه به کردهای سوریه وجود دارد.

تهاجم در این شرایط می‌تواند باعث یک بحران انسانی شدیدتر و ظهور مجدد داعش شود و متقابلا ویرانی‌های ناشی از زلزله را تشدید کرده و تلاش‌ها برای حل مشکل را با مانع مواجه می‌کند. جنگ جدید- بسته به مقیاس و مکان تهاجم- می‌تواند به ترکیه نیز سرایت کند که بدترین سناریو برای ساکنان منطقه مرزی که به تازگی از یک فاجعه جان سالم به در برده‌اند.

آتش بس جزئی پ ک ک فرصتی مهم در اختیار ایالات متحده قرار می دهد تا از بروز این پیامدها جلوگیری کند. تعامل دقیق و به موقع مزایای استراتژیک خواهد داشت.

سیاستگذاران ایالات متحده از قبل منافع موجود در اینجا را تشخیص داده اند. گروه دو حزبی مطالعات سوریه آمریکا در سال 2019 توصیه کرد «ایالات متحده از شروع مجدد مذاکرات صلح ترکیه و پ‌ک‌ک حمایت کند که بهترین ابزار برای کاهش تنش بین ترکیه و نیروهای دموکراتیک سوریه نیز محسوب می شود.» یکی از مقامات دولت بایدن در ماه ژوئیه اعلام کرد که «راه حل نظامی» برای حل این تنش وجود ندارد و ترکیه باید در کارآمدی عملیات فرامرزی خود در عراق و سوریه تجدید نظر کند. استراتژی امنیت ملی دولت در سال 2022 استفاده از زور برای حل و فصل مناقشات در خاورمیانه را مورد انتقاد قرار داد و در مقابل خواستار «استفاده از دیپلماسی برای تنش زدایی، کاهش خطرات درگیری های جدید و ایجاد زمینه ثبات بلندمدت» شد.

توصیه ها

در این مرحله، لازم نیست آمریکا این گشایش را به عنوان گامی خوشایند به سوی صلح، آنهم در زمانی که درگیری یک عامل خطرناک انحراف از مسائل بشردوستانه است، تلقی کرده و بر ادامه کاهش تنش تاکید کند. این امر به هر دو طرف نشان خواهد داد که طرف سومی وارد ماجرا شده است. پیام های عمومی فراتر از این می تواند نتیجه معکوس داشته باشد.

ایالات متحده در پشت پرده، می تواند به ترکیه اطلاع دهد که باید با توقف عملیات تهاجمی در آنجا به ابتکار پ.ک.ک واکنش نشان دهد. می توان ترکیه را تشویق کرد که این کار را در داخل کشور دهد. این کار به عنوان اقدامی برای ایجاد اطمینان خاطر از اینکه منابع دولتی به جایی که بیشتر مورد نیاز است اختصاص می یابد محسوب خواهد شد. توقف فعالیت‌های نظامی پ‌ک‌ک در ترکیه فضای مانور سیاسی بیشتر برای آمریکا فراهم می کند تا ادعاهای ترکیه در مورد لزوم انجام عملیات فرارمرزی برای تامین امنیت بیشتر ترکیه را رد کند. حمایت بین المللی و حسن نیت ترکیه در این خصوص، بویژه در این برحه حساس می تواند تاثیرگذاری فشار ایالات متحده در مورد این مسئله را بیشتر کند.

ایالات متحده پس از آن، می تواند به پ.ک.ک اطلاع دهد که پایان یافتن اقدامات ترکیه در عراق- در راستای خواسته اخیر پ.ک.ک- باید به عنوان مقدمه ای برای اعلام آتش بس کامل تلقی شود.

نویسنده: مگان بودت

منبع: اندیشکده KPI