به گزارش کردپرس، کشمکش طولانی مدت برای به دست گرفتن رهبری یکی از دو حزب اصلی کردستان عراق دوباره شعله ور شده است. احکام ضد و نقیضی توسط دادگاه ها در اربیل و بغداد، در مورد قانونی بودن یا نبودن برکناری لاهور شیخ جنگی، رهبر مشترک سابق اتحادیه میهنی در سال 2021 توسط بافل طالبانی، دیگر رهبر مشترک حزب- که اکنون رهبر حزب شده- صادر شده است. اکنون این اختلافات آشکارا در سطح رهبران این حزب مطرح شده و این شبهه را مطرح کرده که حزب دمکرات کردستان عراق یا (KDP) در امور داخلی حزب اتحادیه میهنی کردستان دخالت می کند.

دادگاه استیناف اربیل در 20 فوریه استدلال کرد که برکناری شیخ جنگی از ریاست مشترک با دستورالعمل داخلی اتحادیه میهنی کردستان مغایرت دارد و وی همچنان به عنوان رئیس مشترک حزب عمل خواهد کرد. تصمیم جدید دادگاه در اول فوریه این حکم را تقویت کرد.

در همین حال، روز بعد یک مقام قضایی در حوزه انتخابات عراق در بغداد حکم کرد که بافل طالبانی تنها رهبر اتحادیه میهنی کردستان است.

قوه قضائیه عراق به طور مکرر متهم می شود که آراء آن دارای سوگیری سیاسی است. بنابراین، صدور دو تصمیم متفاوت توسط دو دادگاه- یکی در اربیل و یکی در بغداد- این فرضیه را مطرح می کند که حکم بغداد تحت تأثیر متحدان سیاسی عرب بافل طالبانی بوده و تصمیم دادگاه اربیل نیز با دخالت حزب دمکرات کردستان صورت گرفته است.

شیخ جنگی در 22 فوریه، ویدئویی را در شبکه های اجتماعی منتشر کرد که در آن تصمیم دادگاه اربیل را ستایش کرد. او در یک سخنرانی پیشنهاد آشتی با طالبانی را داد اما گفت که اگر امکان اتحاد آن دو وجود نداشته باشد، او و حامیانش «مجبور خواهند شد به طور جداگانه به تلاش‌ها و فعالیت‌های سیاسی خود تحت نام اتحادیه میهنی کردستان ادامه دهند». طالبانی – با تاکید بر قطعی بودن حکم بغداد و غیرقابل قبول بودن مطرح شدن مسئله رهبری حزب- بر صحیح بودن حکم بغداد تاکید کرد. به موازات آن، بافل طالبانی و سایر اعضای رهبری حزب، به صورت علنی به اظهارات شیخ جنگی واکنش نشان ندادند.

صبح روز بعد، در 23 فوریه، خبرنگاران شبکه های تلویزیونی محلی به دفتر طالبانی دعوت شدند. آنها انتظار داشتند که وی در مورد شیخ جنگی بیانیه ای بدهد. در عوض، معلوم شد که دعوت از خبرنگاران برای پوشش کنفرانسی مطبوعاتی با یک هنرپیشه معروف کرد بود که برای یک موضوع غیرسیاسی با طالبانی ملاقات و گفتگو کرده بود.

پس زمینه حزب و تحلیل رویداد

حزب اتحادیه میهنی کردستان که در سال 1976 تأسیس شد، جناح مخالف حزب دمکرات کردستان است و چندین حزب چپ را گرد هم آورده است. این امر عامل ایجاد تمرکززدایی بیشتر در تصمیم گیری ها و همچنین بی ثباتی بیشتر بود.

حزب اتحادیه میهنی در سال 2012 که جلال طالبانی، رهبر موسس و رئیس جمهور عراق – پدر بافل طالبانی – دچار سکته مغزی شد، وارد دوره بی ثباتی شد. او هرگز به طور کامل بهبود نیافت و در اکتبر 2017 درگذشت.

دیگر رهبران اتحادیه میهنی کردستان از نسل مرحوم طالبانی، مانند هیرو ابراهیم احمد، همسر وی و کوسرت رسول، با مشکلاتی از نظر سلامت جسمی روبرو بوده و شروع به فاصله گرفتن از نقش رهبری فعال در حزب کرده اند. برخی ناظران معتقدند که پسرانشان جایگزین آنها می شوند.

اتحادیه میهنی کردستان پس از سالها تأخیر در برگزاری کنگره حزب، چهارمین کنگره حزبی خود را در دسامبر 2019 برگزار کرد. مراسم معارفه بافل طالبانی، به عنوان رهبر جدید حزب، با توجه به اینکه شیخ جنگی به طور غیرمنتظره ای بیشترین آرا شورای رهبری عمومی حزب را به دست آورد متوقف شد. این مجمع به عنوان نهاد تصمیم گیری اصلی حزب محسوب می شود. شیخ جنگی و طالبانی در یک سازش جنجالی، به عنوان روسای مشترک اتحادیه میهنی کردستان معرفی شدند.

اگرچه بافل طالبانی قبلاً سمت رسمی حزبی نداشت اما به عنوان پسر ارشد جلال طالبانی از قدرت برخوردار شد. این در حالی است که شیخ جنگی - منتقد سرسخت خانواده بارزانی - از طریق همکاری با نیروهای امنیتی اتحادیه میهنی کردستان، به ویژه گروه ضد تروریسم این حزب که توسط ایالات متحده آموزش دیده، شبکه های حمایتی ایجاد کرد.

طالبانی در جولای 2021، برای برکناری چندین مقام کلیدی در واحدهای اطلاعاتی و ضد تروریسم اتحادیه میهنی کردستان که به شیخ جنگی وفادار بودند، اقدام کرد. او همچنین یک رسانه تحت حمایت شیخ جنگی را تعطیل کرد.

اندکی پس از آن، طالبانی اعلام کرد که برای مسموم کردن او اقدامی صورت گرفته است. اگرچه برخی از ناظران این موضوع را به شیخ جنگی نسبت دادند اما طالبانی به صورت مستقیم از عامل ادعایی نام نبرده است.

اتحادیه میهنی کردستان در اواخر آگوست 2021 طالبانی را به عنوان تنها رهبر حزب معرفی کرد. بافل طالبانی در اوایل نوامبر، شیخ جنگی و تعدادی از متحدانش را اخراج کرد و کنترل کامل امور حزب را به دست گرفت.

شیخ جنگی تصمیم گرفت که یک استراتژی قانونی را مبنی بر نقض شدن قوانین داخلی اتحادیه میهنی در روند اخراج خود دنبال کند. او ابتدا در سلیمانیه شکایت کرد که بعداً شکایت او به بغداد منتقل شد.

ظاهر شدن شیخ جنگی در طول یک سال گذشته، تا حد زیادی کمرنگ بوده است اما گهگاهی از رهبری طالبانی به ویژه پس از عملکرد اتحادیه میهنی کردستان در انتخابات پارلمانی اکتبر 2021 عراق انتقاد می‌کرد.

استدلال های حقوقی پرونده شیخ جنگی هر چه که باشد، طالبانی همچنان بر دستگاه های مالی، سیاسی و امنیتی اتحادیه میهنی تسلط دارد.

با اینکه تصور می شد که بافل طالبانی به همکاری با حزب دموکرات کردستان تمایل دارد اما سطح روابط سلیمانیه و اربیل به طور قابل توجهی تحت رهبری طالبانی بدتر شده است.

طالبانی بر ایجاد روابط با چارچوب هماهنگی شیعیان در بغداد تمرکز کرده است. او همچنین در طول سال گذشته بارها با فایق زیدان، عضو ارشد دادگاه عالی فدرال دیدار کرده است. این مسائل باعث شد برخی ناظران ادعا کنند که سوگیری سیاسی در اعلام نتیجه پرونده شکایت شیخ جنگی در دادگاه فدرال عراق نقش داشته است.

وضعیت حزب در آینده

احتمالا تا زمانی که شیخ جنگی در سلیمانیه حضور داشته باشد به عنوان مزاحمی برای بافل طالبانی عمل خواهد کرد. از آن جایی که بافل طالبانی به عنوان رهبر فعلی اتحادیه میهنی کردستان به دنبال تحکیم قدرت و اختیارات خود است، ممکن است برخی را در داخل حزب از خود دور کند.

اختلافات بین حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان منجر به تاخیر در انتخابات اکتبر 2022 برای پارلمان اقلیم کردستان شده است و هیچ برنامه مشخصی هم برای تعیین زمان برگزاری آن وجود ندارد.

انتظار می رود که نبرد رهبری در حزب اتحادیه میهنی کردستان و ناامیدی رای دهندگان از عملکرد این حزب در انتخابات پارلمانی کردستان تأثیر منفی بگذارد. در عین حال، بعید است شیخ جنگی حزب جدیدی ایجاد کند.

حزب دمکرات کردستان عراق که به دلیل عملکرد بهتر در انتخاباتی و وجود بحرانی درازمدت در اتحادیه میهنی کردستان جسارت یافته است، به طور فزاینده ای به دنبال این است که از فرمول تقسیم قدرت در کردستان عراق که در سال 2005 در مورد آن با این حزب توافق کرده بود صرف نظر کند. این روند احتمالاً همچنان ادامه خواهد داشت.

منبع: امواج

ترجمه: سرویس جهان