استعفاهای فرمایشی به دستور رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور و رئیس حزب عدالت و توسعه این روزهای در شرایطی به تیتر شماره 1 اخبار این کشور تبدیل شده است که با استعفای جنجالی قادر توپباش، شهردار استانبول آغاز شده شده و بعد از استعفاهای شهرداران بالیک عسیر و بورسا به استعفای جنجالی تر ملیح کوکچه شهردار آنکار پایتخت ترکیه بعد از 23 سال ختم شد.

با نگاهی عمیق به تحولات چند سال اخیر که از انتخابات 7 ژوئن 2015 آغاز شده و به رفراندوم جنجالی تغییر قانون اساسی ترکیه ختم شده است؛ مشاهده خواهیم کرد که حزب عدالت و توسعه ای که از سال 2001 روند رو به رشدی را تجربه کرده و اقتدار 14 ساله را به دست آورده است با چالش های جدی روبه رو شده است. انتخابات 7 ژوئن 2015 که می توان از آن به عنوان اولین شکست حزب عدالت و توسعه در عرصه سیاسی این کشور نام برد؛ باعث شد این حزب با ایجاد یک جنگ داخلی کشور را مجاب به انتخابات زودهنگام در 1 نوامبر کند. حزب عدالت و توسعه بعد از 14 سال تنها با ائتلاف هایی که در پشت پرده با دولت باغچلی و حزب حرکت ملی ترکیه صورت داد توانست قدرت را در دست خود نگه دارد. این چالش ها به قدری بود که اردوغان برای احیای دوباره حزب عدالت و توسعه با فشار بر احمد داوود اوغلو، نخست وزیر و رئیس وقت حزب عدالت و توسعه وی را از مسند نخست وزیری ترکیه کنار گذاشته و خود بار دیگر به ریاست حزب عدالت و توسعه بازگشت ولی این مسئله نتوانست جلوی پس لرزه های حاصل از سیاست های داخلی و خارجی این حزب در حکومتداری ترکیه را خنثی کند و حتی ائتلاف با حزب حرکت ملی در رفراندوم نتوانست آن نتیجه مد نظر رجب طیب اردوغان را به ارمغان آورد.

هرچند رفراندوم ترکیه با 51.4 درصد و آن هم شبهات فراوان در خصوص تقلب در رفراندوم توانست پیروز شود ولی در واقع این پیروزی نتوانست صدای فروپاشی حزب عدالت و توسعه از قدرت در ترکیه را از رجب طیب اردوغان دور کند. اظهارات عجولانه و نگرانی اردوغان بعد از رفراندوم که در هر فرصت عنوان می کند «در صورت شکست حزب عدالت و توسعه، ترکیه نیز شکست خواهد خورد» در واقع نشانه هایی از احتمالات قوی شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات آینده است که خود اردوغان نیز بر آن واقف شده است. رفراندوم تغییر قانون اساسی ترکیه از یک لحاظ برای اردوغان بسیار نگران کننده بود و آن هم از دست دادن قلعه های مستحکم خود یعنی دو شهر استانبول و آنکارا در این انتخابات بوده است. اردوغانی که بعد از 15 سال در آنکارا و استانبول شکست خورده بود زنگ های خطر را برای خود به صدا درآمده می دید.

از همین رو بود که اردوغان بعد از بازگشت به مسند ریاست حزب عدالت و توسعه همواره از تغییرات گسترده در این حزب سخن گفته و از خستگی های به وجود آمده در این حزب گلایه کرده است. گلایه هایی که در حد سخن نمانده و با دستور برای استعفا به شهرداران شهرهای مختلف به خصوص شهرهایی که به رفراندوم "نه" گفته بودند آغاز شد. استانبول که از آن به عنوان کلید پیروزی احزاب در انتخابات یاد می شود بعد از 14 سال به حزب عدالت و توسعه پشت کرده و به رفراندوم "نه" گفت و در کمتر از 6 ماه شهردار این شهر مجبور به استعفا شد. آنکارا و پایتخت سیاسی این کشور که دومین شهر مهم در انتخابات مختلف ترکیه است به مانند استانبول به رفراندوم "نه" گفته و شهردار این شهر بعد از 23 سال سرنوشتی مشابه با سرنوشت شهردار استانبول داشت. بالیک عسیر نیز یکی دیگر از شهرهایی بود که انتظارات آک پارتی را برآورده نکرده و به مانند استانبول و آنکارا به رفراندوم نه گفت و شهردار این شهر نیز با استعفای فرمایشی روبه رو شد. اقداماتی که از اکنون برای سال 2019 صورت می گیرد و اردوغان به هر قیمتی که شده پیروزی در انتخابات سال 2019 را مدنظر قرار داده است از اکنون در حال آماده سازی های جدی در شهرهای مختلف و مهم ترکیه است، مسئله ای که در صورت نادیده گرفته شدن توسط احزاب اپوزیسیون و جریان های مخالف در ترکیه بار دیگر حزب عدالت و توسعه و اردوغان را پیروز بلامنازع انتخابات ترکیه خواهد کرد.

وقتی به این مسئله تعیین قیم بر شهرداری های مهم مناطق کردنشین ترکیه از جمله دیاربکر، ماردین، شرناخ و وان را نیز اضافه کنیم می توان گفت که اردوغان یکی از اقدامات مهم انتخاباتی خود را با تصفیه شهردارهای شهرهای مختلف ترکیه آغاز کرده است تا بتواند به چشم اندازهای سیاسی خود دست پیدا کند.

شایان ذکر است، جای تعجب زیادی نخواهد بود که در روزهای پیش رو اگر شاهد استعفاهای فرمایشی بیشتر شهرداری های شهرهایی که به رفراندوم "نه" گفته بودند؛ باشیم.

کد خبرنگار: 30102