«حزب دموکراتیک خلقها» ترکیه اگر چه یک سال پس از بازداشت ده ها تن از قانونگذارانش و سرکوب گسترده جنبش کردی که باعث تضعیف اهداف سیاسی کردها شد و به وضعیت دموکراسی ترکیه به عنوان کاندیدای عضویت در حزب اروپا خدشه وارد کرد، اما همچنان به مبارزه خود ادامه می دهد.

صلاح الدین دمیرتاس و فیگن یوکسکداغ رهبران مشترک حزب به همراه 11 تن دیگر از نمایندگان پارلمانی این حزب طرفدار کردها، در حمله سحرگاه 4 نوامبر 2016 دستگیر شدند. رهبران حزب و هفت تن دیگر از نمایندگان آن همچنان پشت میله ها هستند و محاکمه برخی از آنها، به اتهام عضویت در حزب کارگران کردستان (پ ک ک) یا تحریک به انجام تظاهرات مرگبار، هنوز آغاز نشده است.

نمایندگی پنج تن، از جمله یوکسکداغ، از 59 نماینده این حزب که سومین حزب بزرگ پارلمان ترکیه است، لغو شده است. در منطقه عمدتا کردنشین جنوب شرقی ترکیه دولت کنترل 94 شهرداری از 102 شهرداری ای که در اختیار حزب دموکراتیک خلق بود را در اختیار گرفته است. هزاران تن از فعالان حزب در زندان به سر می برند و تمامی رسانه های طرفدار کردها مجبور به سکوت شده و دهها گروه مدنی منحل شده اند.

این اقدامات پس از فروپاشی مذاکرات صلح مابین حزب کارگران کردستان و نیروهای دولتی و درگیری های میان آنها در سال 2015، اتخاذ شد. به گفته گروه بین المللی بحران ، بخش هایی بزرگی از شهرهای جنوب شرق با خاک یکسان شده اند و نزدیک به 3000 نفر کشته شده اند.

وضعیت اضطراری اعمال شده پس از کودتای شکست خورده سال 2016 به مقامات دولتی اجازه داد تا پارلمان را نادیده گرفته، دوره های پیش از محاکمه را تمدید کرده و بیش از 110.000 کارمند دولتی را اخراج کنند.

مرال دانیش بشتاش از نمایندگان پارلمان ترکیه در مصاحبه با المانیتور گفت: «با وجود روش های غیر قانونی ای که با آنها رو به رو هستیم، حزب دموکراتیک خلق به دفاع خود از اصول دموکراتیک ادامه داده و تنها راه پایان دادن به خشونت، تقویت سیاست های آزادی خواهانه است. قدرت ما ناشی از بر حق بودن ماست.»

بشتاش که دو هفته قبل به دلیل اظهاراتش در مورد خشونت های اعمال شده از سوی پلیس به 25 ماه زندان محکوم شد، گفت: « ما در این مرحله انتظار نداریم فرایند قضایی عادلانه باشد، اما ما به مبارزه خود برای برملا کردن نابرابری ها و به چالش کشیدن (این نابرابری ها) را ادامه خواهیم داد.»

در حال حاضر بشتاش در انتظار رای دادگاه تجدید نظر است، اما در سال جاری تاکنون به اتهام های جداگانه، از جمله عضویت در پ ک ک، که از سوی ترکیه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می شود، بیش از دو ماه در زندان به سر برده است.

این دستگیری ها باعث لطمه زدن به حزبی شده است که زمانی در مذاکرات پایان دادن به شورش های حزب کارگران کردستان، که از سال 1984 تاکنون بیش از 40.000 تن از مردم عمدتا کرد جان خود را در این شورش ها از دست داده اند، نقش اصلی را ایفا می کرد. بر اساس یک نظرسنجی عمومی که دو هفته قبل منتشر شد حمایت از حزب دموکراتیک خلق تنها 7% درصد است که پایین تر از 10% حمایت لازم برای ورود به پارلمان به عنوان یک حزب است.

در ماه ژوئن سال 2015، دمیرتاش که یک وکیل 44 ساله حقوق بشر است و شخصیتی کاریزماتیک دارد، باعث حمایت فراوان پایگاه سنتی ملی گرایان کرد از این حزب شد که توانست 13% درصد آرا را کسب کند. این میزان رای باعث شد تا حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور اردوغان برای نخستین بار،از سال 2002 ، نتواند آرای لازم برای تشکیل حکومت تک حزبی را کسب کند. سیاست های لیبرال حزب دموکراتیک خلقها، از جمله احترام به حقوق محیط زیست و حقوق همجنسگرایان و مبارزه علیه اصلاح قانون اساسی برای گسترش قدرت اردوغان بازتاب گسترده ای داشت.

چند هفته بعد، مذاکرات صلح شکست خورد و حزب عدالت و توسعه و بسیاری دیگر از ترک ها به شدت از حزب دموکراتیک خلق برای عدم توقف خشونت ها انتقاد کردند.

انتخابات دیگری در ماه نوامبر سال 2015 و در میان خشونت های شدید برگزار شد که حزب دمیرتاش توانست از آستانۀ 10 درصدی عبور کرده و به عنوان یک حزب وارد پارلمان شود. شش ماه بعد، پارلمان به رفع مصونیت قانون گذاران از پیگرد قانونی رای داد و با این اقدام راه را برای دستگیری نمایندگان حزب دموکراتیک خلقها هموار کرد.

اردوغان دمیرتاس را یک «تروریست» نامیده است و وی را مسئول مرگ معترضان کرد دانسته و به تمجید از پ ک ک متهم کرد. حزب دموکراتیک خلقها ارتباط مستقیم با حزب استقلال طلب کارگران کردستان را آنکار می کند.

در ماه آوریل، رئیس جمهور با اختلاف رای اندک در همه پرسی ای پیروز شد که اختیارات اجرایی بیشتری به وی داد؛ و به گفته منتقدان، اردوغان با در حاشیه قرار دادن جدی ترین منتقد خود در این همه پرسی به پیروزی رسید. در حال حاضر دمیرتاس پیش از اولین جلسۀ محاکمه خود که قرار است روز 7 دسامبر برگزار شود، در زندانی در نزدیکی مرزهای یونان و بلغارستان محبوس است و مشغول نوشتن و نقاشی کردن است.

بشتاش گفت دلیل تاخیر طولانی در آغاز محاکمه دمیرتاش تا حدی ناشی از تلاش ها برای بیرون نگه داشتن دمیرتاش از کانون توجه است.

پارلمان اروپا در ماه ژوئن به کمپین ناعادلانه همه پرسی و دستگیری نمایندگان مجلس حزب دموکراتیک خلقها اشاره کرد و به این اقدامات، به همراه چند ده اقدام دیگر، به عنوان دلایل تعلیق مذاکرات اتحادیه اروپا با ترکیه اشاره کرد.

کتی پیری، نماینده ترکیه که پیش نویس قطعنامه پارلمان اروپا را تهیه کرده است، در مصاحبه ای به المانیتور گفت: «با سرکوب این حزب، با زندانی کردن رهبران سیاسی، نمایندگان و شهرداران و دستگیری فعالان، توانایی آنها برای انجام اقدامات معلولی را از بین برده اید؟»

«این یک اشتباه بزرگ است، زیرا باعث شده است بسیاری از مردم که به حزب دموکراتیک خلقها رای دادند احساس کنند که سیاست های صلح آمیز و دموکراتیک راه پیشرفت در ترکیه نیستند و باید از رویکردهای شدیدتر، که مناسب دموکراسی نیستند، حمایت کنند. دولت با سرکوب های های خود، حمایت بیشتری از رویکردهای افراطی تر می کند.»

از سوی دیگر، حزب دموکراتیک خلقها می گوید همچنان به سیاست های صلح آمیز پایبند است.

بشتاش گفت: «ممکن است به نظر برسد که بی عدالتی پیروز شده است، اما این وضعیت همیشگی نیست. در واقع آینده ترکیه در دموکراسی، حقوق و آزادی ها نهفته است.»

ایلا جین یاکلی روزنامه نگاری آزاد است که حدود دو دهه رویدادهای ترکیه را پوشش داده است. او پیش از این به عنوان خبرنگار رویترز و بلومبرگ در مورد سیاست و اقتصاد و با تمرکز بر اقلیت ها و حقوق بشر می نوشته است. همچنین وی برای تهیه گزارش به عراق، ایران، سوریه، افغانستان، روسیه، آلمان و قبرس سفر کرده است.

منبع: المانیتور

ترجمه: سرویس ترکیه خبرگزاری کردپرس