به گزارش کردپرس، نظامیان روسیه در روز 4 دسامبر 2017 اعلام کردند که از شبهه نظامیان سوریه از جمله نیروهای کرد سوریه یا ypg در جریان مبارزه با داعش حمایت هوایی به عمل آورده اند. اما تاکنون واکنشی از سوی دولت ترکیه به این اقدام روسیه دیده نشده است و با توجه به سابقه ترکیه در مخالفت علنی با حمیات خارجی از نیروهای کرد سوریه در گذشته، مسئله ای عجیب به نظر می رسد.

آنکارا اقدامات گروه کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک را در راس تهدیدات امنیتی خود می داند. با بوجود آمدن تحولات جدید در عراق و سوریه، گروه های مسلح کردی جسورتر شده اند و آنکارا نمی تواند اجازه بدهد این اقدامات ادامه پیدا کند. ترکیه نیروهای کرد سوریه موسوم به ypg را از اقمار پ.ک.ک دانسته و با توجه به این که حمایت از یکی از آنها به قدرتمند شدن دیگری می انجامد با اقدامات هر دو مخالفت می کند.

بنابر این می توانیم مطمئن باشیم که ترکیه اقدامات روسیه را در حمایت از ypg تایید نمی کند. ترکیه مخالفت خود را با حمایت ائتلاف به رهبری آمریکا از ypg اعلام کرده است اختلاف نظر آمریکا و ترکیه بر سر نقش نیروهای کرد سوریه در مبارزه با داعش باعث ایجاد رکود در رابطه میان این دو کشور شده است. به همین دلیل، سکوت ترکیه در قبال حمایت روسیه از نیروهای کرد سوریه عحیب به نظر می رسد. چرا ترکیه که هر گونه حمایت خارجی از نیروهای کرد سوریه را بر نمی تابد، اکنون در برابر حمایت نظامی روسیه از ypg سکوت اختیار کرده است؟

دو توضیح برای سکوت ترکیه در قبال حمایت روسیه از کردهای سوریه وجود دارد: اولا، ترکیه مسائل مهم تری دارد که باید به آنها بپردازد. بمباران هوایی روسیه در شرق رود فرات در دیرالزور و جایی در 170 کیلومتر دورتر از مرزهای ترکیه اتفاق افتاده است. اما عفرین که توسط نیروهای ypg کنترل می شود و نگرانی ترکیه نیز از این بابت است، در نزدیکی مرزهای این کشور قرار دارد. ترکیه به این نیاز دارد که عملیات نظامی خود را به عفرین گسترش دهد تا کنترل نیروهای کرد را بر مناطق نزدیک مرزهای خود محدود کند. این اقدام سه ماه پیش با اعزام نیرو آغاز شد هر چند عملیات نظامی عمده ای در این منطقه انجام نداده است. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و دیگر رهبران این کشور از دو ماه پیش ادعا می کنند که هر لحظه ممکن است به عفرین حمله کنند. به احتمال زیاد به جای واکنش به بمبارن های هوایی روسیه در حمایت از نیروهای کرد سوریه، روی این مسئله تمرکز کرده اند.

ثانیا واکنش ترکیه به حمایت روسیه از کردهای سوریه در حال حاضر بهای زیادی برای ترکیه در پی دارد که ترکیه نمی خواهد در این برحه بپردازد. ترکیه، روسیه و ایران در اواسط ماه سپتامبر بر سر ایجاد مناطق عاری از تقابل در استان ادلب سوریه موافقت کردند. این توافق منافع هر کدام از کشورها را در اداره سوریه پس از پایان داعش و جنگ داخلی منعکس می کند. اما به نظر می رسد که روسیه و آمریکا از ماه نوامبر گذشته به یک توافق که نیازمند ایجاد یک منطقه جدید عاری از تقابل است نزدیک شده اند. این منطقه جدای از مناطق عاری از تنشی است که قبلا به دنبال توافق ترکیه، روسیه و ایران ایجاد شده بودند. ترکیه نمی تواند خطر خشمگین کردن روسیه و پیش رفتن این کشور به سمت توافق با آمریکا را که ترکیه را داخل آن نمی کند، بپذیرد. علاوه بر آن، با توجه به تنشی که میان ترکیه وآمریکا بر سر حمایت واشنگتن از کردهای سوریه وجود دارد، نمی خواهد همزمان با روسیه نیز وارد چنین تنشی شود.

ترکیه و روسیه در کسب منافع در دریای سیاه، قفقاز و سوریه با هم رقابت می کنند. گذرگاه بسفر یک گذرگاه استراتژیک است که دریای سیاه را به مدیترانه متصل می کند. هر دو می خواهند بر این گذرگاه باریک آبی کنترل داشته باشند و یا حداقل دسترسی به آن را تضمین کنند. آنها همچنین بر کسب قدرت در قفقاز که به عنوان یک حائل میان دو کشور عمل می کند رقابت می کنند. این رقابت ایجاد اتحاد درازمدت میان ترکیه وروسیه را ناممکن کرده است. اما به این معنی نیست که دو کشور نمی توانند بر سر مسائلی که منافع مشترک در آن دارند به تفاهم برسند. با این حال، رقابت آنها در این منطقه باعث ایجاد تنشی می شود که غلبه بر آن سخت است.

با این پیش زمینه می توان به آسانی فهمید که چرا روسیه با این که می دانست بمباران داعش به نفع کردها باعث خشمگین شدن ترکیه می شود اما به این اقدام دست زد. مسکو می خواهد به این کشور به عنوان یک کشور قدرتمند تاثیرگذار در سوریه نگاه شود به طوری که بتواند نقش ترکیه را در این کشور محدود کند. روسیه برای رسیدن به این نقطه و نیز برای ادامه دسترسی به پایگاه های نظامی در سوریه برنامه ریزی می کند. در نهایت، روسیه می خواهد از تبدیل شدن ترکیه به قدرتمندترین بازیگر منطقه که می تواند منافع روسیه را در قفقاز، دریای سیاه و دیگر مناطق به چالش بکشد، ممانعت کند. محکم کردن جای پا در خاورمیانه به روسیه این قدرت را می دهد تا آینده سوریه را شکل داده و اهرم لازم را بر علیه رقبای این کشور در منطقه در اختیار آن قرار می دهد.

شاید این طور به نظر برسد که ترکیه اجازه می دهد روسیه به کردهای سوریه کمک کند اما نباید ساکت بودن را با قبول کردن اشتباه گرفت. ترکیه در اوایل نوامبر نارضایتی خود را از اجازه دادن روسیه به کردهای سوریه برای شرکت در کنفرانس صلح سوریه ابراز کرد. همچنین همین دو سال پیش بود که ترکیه یک جت روسی را در نزدیکی مرزهای خود ساقط کرد و مانع عبور کشتی های روسی از گذرگاه بسفر شد. سکوت بخشی از استراتژی ترکیه است اما این استراتژی موقتی است. ترکیه در نهایت می بایست منافع خود را دنبال کند که مهم ترین آنها ضعیف و محدود کردن کردهای سوریه است و نمی تواند برای مدتی طولانی نسبت به آن ساکت بماند.

منبع: ژئوپلتیکال فیوچرز

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101