کردپرس: درهای بغداد که پس از برگزاری رفراندوم استقلال کردستان در ٢٥ سپتامبر ٢٠١٧ به طور کامل به روی دولت اقلیم کردستان بسته بود، طی هفته اخیر به روی جریان دیگری از اقلیم کردستان که خود را در مقابل دو حزب حاکم یعنی حزب دمکرات و اتحادیه میهنی می بینند و در جبهه اپوزیسیون قرار گرفته اند، گشوده شد. ائتلافی نانوشته شامل جنبش تغییر به رهبری عمر سید علی، جماعت اسلامی به رهبری علی باپیر و برهم صالح رهبر حزب همپیمانی برای دموکراسی و عدالت. این سه حزب با تشکیل هیئتی مشترک به بغداد رفتند تا به گفتە خودشان یخ ها در روابط اقلیم کردستان و عراق را آب کنند و در انجام این امر موفق بوده اند. آن چه که جالب توجه و معنادار می نمود، استقبال از این هیئت در سطح عالی بود. حیدر العبادی نخست وزیر، فواد معصوم رئیس جمهوری، سلیم جبوری رئیس مجلس نمایندگان و بسیاری از رهبران احزاب اصلی عراق با هیئت مشترک اپوزیسیون اقلیم کردستان دیدار کردند و این نیز نشانه هایی است از تغییر در موازنات سیاسی در اقلیم کردستان و مبنای تحلیل هایی جدید از آینده و ماهیت نو در مناسبات میان کردها و عراق. خبرگزاری کردپرس برای اطلاع از چرایی انجام سفر هیئت مشترک اپوزیسیون اقلیم کردستان به بغداد و دستاوردهای آن و همچنین احتمال تشکیل ائتلاف های سیاسی جدید در اقلیم کردستان و میان جریان های سیاسی کردستانی با احزاب عراقی در انتخابات پارلمانی آینده، مصاحبه ای را با "حسن جهاد" عضو هیئت اعزامی به بغداد از همپیمانی برای دموکراسی و عدالت و نماینده پیشین مجلس نمایندگان عراق از فراکسیون اتحادیه میهنی ترتیب داده که در ادامه می خوانید:*

کردپرس: هدف همپیمانی برای دموکراسی و عدالت، جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان برای اعزام هیئت مشترک سیاسی به بغداد و گفتگو با مقامات دولت مرکزی و رهبران احزاب سیاسی عراقی در مقطع کنونی که تنش ها میان اربیل و بغداد در عالی سطح قرا دارد، چه بود؟

حسن جهاد: همان گونه که اشاره کردید هم اکنون اختلافات بسیاری میان اربیل و بغداد وجود دارد و طی مدت اخیر این اختلافات عمق بیشتری یافت و به وقوع جنگ نظامی میان طرفین انجامید و در نتیجه شرایط موجود؛ وضعیت اقتصادی کارمندان و حقوق بگیران و عموم مردم اقلیم کردستان بسیار بد است. با توجه به این واقعیات و این که میان دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق مدت مدیدی است به جز مواردی اندکی، هیچ نوع گفتگوی رسمی در سطح عالی وجود ندارد، ما سه حزب سیاسی، یخ روابط میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی را شکستیم و لازم دانستیم که اقدام به انجام دادن این سفر بکنیم. طرف های سیاسی در بغداد نیز از این امر استقبال کردند و بسیار مشتاق بودند که مرحله جدیدی از روابط میان اربیل و بغداد آغاز شود.

کردپرس: محورهای مذاکره میان هیئت کُردی با مقامات دولت مرکزی عراق چه بود و شما در ارتباط با حقوق اقلیم کردستان بر چه چیزی تاکید داشتید؟

حسن جهاد: در دیدار با مقامات عراقی بر ضرورت حفظ کیان فدرالی اقلیم کردستان بر اساس قانون اساسی و در چارچوب عراق فدرال و همچنین حقوق و استحقاقات اقلیم کردستان تاکید کردیم. همچنین تاکید کردیم که لازم است گفتگوهای عراق با دولت اقلیم کردستان آغاز شود. طرف های عراقی نیز دارای مواضع و ملاحظات خاص خود بودند. پس از آن که هیئت ما به صورت مفصل در خصوص مناطق مورد مناقشه به ویژه شرایطی که در کرکوک و خورماتو روی داده است بحث کرد، قرار بر این شد که تغییراتی در این مناطق ایجاد شود و از نظر اداری و امنیتی به صورت مشترک اداره شود. نخست وزیر هم در این باره وعده هایی داد. بحث پرداخت حقوق کارمندان اقلیم کردستان نیز از دیگر موضوعاتی بود که ما مطرح کردیم و اعلام کردند که این کار انجام خواهد شد.

کردپرس: طی مدت اخیر شاهد بودیم که نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان با همه احزاب کردستانی در راستای آن چه ایجاد اتحاد داخلی در شرایط بحرانی نامیدند، مجموعه دیدارهایی انجام دادند، در چنین وضعیتی هیئت شما شامل سه حزب بود و دیگر احزاب از جمله حزب دمکرات و اتحادیه میهنی در آن حضور نداشتند. چرا یک هیئت مشترک کردستانی به بغداد نرفت؟

حسن جهاد: حزب دمکرات و اتحادیه میهنی کردستان هم اکنون در دولت حضور دارند، اما ما به عنوان سه حزبی که در چارچوب هیئت مشترک حزبی به بغداد رفتیم در دولت حضور نداریم. از سویی دیگر، همان گونه که نیچران بارزانی اشاره کرده است علیرغم درخواست های مکرر آن ها برای آغاز گفتگوها با بغداد، دولت مرکزی عراق هیچ موعدی برای این منظور به آن ها اعلام نکرده است. به همین دلیل سه حزب همپیمانی برای دموکراسی و عدالت و جنبش تغییر و جماعت اسلامی با احساس مسئولیت در مقابل وضعیت مردم، این اقدام را برای آغاز دوباره روابط و بهبود مناسبات میان احزاب و شخصیت ها کردستانی و عراقی انجام دادند. در پایان نیز این امید ایجاد شد که گفتگوهای اربیل – بغداد بار دیگر از سر گرفته شود.

کردپرس: برای اولین بار است که چنین هیئت حزبی از اقلیم کردستان با این ویژگی ها از بغداد دیدار کرده و با این سطح از استقبال روبرو شده است. این مهم چه پیامی برای‌ اقلیم کردستان و همچنین برای دولت مرکزی عراق دارد؟

حسن جهاد: اصلی ترین پیام این دیدار برای همگان این است که کردها خواستار حل و فصل اختلافات با بغداد هستند و از سوی دیگر، نشان دهنده این است ‌که هم اکنون در مرحله ای قرار داریم که سیاسیون به ویژه برخی از سیاسیون اقلیم کردستان احساس مسئولیت بکنند و بغداد نیز از این اطلاع یابد که در اقلیم کردستان طرف های سیاسی دیگری حضور دارند که به دنبال حل و فصل اختلافات و مشکلات می باشند. این طرف ها بر این مهم نیز تاکید دارند که جایگاه اقلیم کردستان همچون گذشته باشد و تغییری در کیان قانونی آن ایجاد نگردد و مشکلات هم بر اساس قانون اساسی عراق و استحقاقات قانونی اقلیم کردستان حل و فصل گردند.

کردپرس: شاهد بودیم که دو حزب جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان از دولت اقلیم کردستان خارج شدند و از سوی دیگر، حزب شما یعنی همپیمانی برای عدالت و دموکراسی به رهبری برهم صالح وارد صحنه سیاسی اقلیم کردستان شد، این تحولات چه تاثیری بر صحنه سیاسی اقلیم کردستان خواهند گذاشت و پیش بینی شما از آینده رقابت های سیاسی در اقلیم کردستان چیست؟

حسن جهاد: این احزاب سیاسی که اشاره کردید و همچنین برخی جریان های دیگر و حتی برخی ها که در حاکمیت حضور دارند، بازنگری در این نظام سیاسی را ضروری می دانند. این اعتقاد وجود دارد که نظام سیاسی کنونی موجب پسرفت شده است، فساد همه ارکان آن را در نوردیده است و همچنین بی نظمی جدی هم در آن وجود دارد. می بینیم که در لیست حقوق بگیران اقلیم کردستان موارد عجیب و غریبی دیده می شود. به طور کلی باید بگویم که کلیت نظام سیاسی اقلیم کردستان نیازمند اصلاحی ساختاری است. باید کاستی ها اصلاح شوند و یک طرح جامع اصلاحی که در برگیرنده وضعیت اقتصادی، درآمدهای نفتی و دیگر درآمدها، ساماندهی کارمندان و حقوق بگیران است تدوین شود و اگر بتوان توافقی همه جانبه بر سر طرحی اینچنینی برای اصلاحات و اجرا کردن آن حاصل شود بر این عقیده ام که اقلیم کردستان از مرحله ای سخت عبور خواهد کرد و مصائب و مشکلات کنونی در مسیر حل و فصل قرار می گیرند و از خشم و عصبانیت مردم کاسته خواهد شد. تظاهرات چند هفته اخیر نمایانگر وجود اعتراضی گسترده و عمیق از نحوه حاکمیت در اقلیم کردستان است.

کردپرس: آیا سه حزب جنبش تغییر، جماعت اسلامی و همپیمانی برای دموکراسی و عدالت دارای برنامه ای مشخص برای تشکیل یک ائتلاف در انتخابات پارلمانی پیش رو در عراق و اقلیم کردستان هستند؟

حسن جهاد: پیش تر و پس از رویدادهای کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه، این سه حزب سیاسی درخواستی مشترک را برای انحلال دولت کنونی اقلیم کردستان و تشکیل دولتی موقت را مطرح کردند. در مقابل، دولت اعلام کرد که زمانی برای این کار در دست نیست و از سوی دیگر، دولت کنونی را هم موقتی اعلام کردند و به همین دلیل درخواست برای انحلال دولت به نتیجه نرسید. هم اکنون جنبش تغییر، جماعت اسلامی و همپیمانی برای دموکراسی و عدالت بر این عقیده اند که جریان های سیاسی و مدنی دیگر نیز به میدان بیایند و جبهه ای ملی تشکیل شود و اصلاحات و تغییر در نظام حاکمیتی به مطالبه ای ملی تبدیل گردد. مطالبات مذکور فقط به این سه حزب اختصاص ندارد. هیئت مشترک سه حزب در بغداد بودند که ماموستا صلاح الدین بها الدین دبیر کل اتحاد اسلامی با انتشار مطلبی ضمن عادی خواندن سفر هیئت مشترک ما به بغداد از آن حمایت به عمل آورد.

کردپرس: احتمال تشکیل ائتلاف از سوی سه حزب جنبش تغییر و جماعت اسلامی و همپیمانی برای دموکراسی و عدالت به صورت جداگانه و یا جمعی با احزاب سیاسی عراقی در انتخابات پارلمانی پیش رو در عراق وجود دارد؟

حسن جهاد: به صورت کلی و به ویژه در دوارن انتخابات پارلمانی چه در اقلیم کردستان و یا عراق، گفتگوهایی میان احزاب و جریانات مختلف وجود داشته است و ما هم در اقلیم کردستان با طرف های عراقی با هدف نزدیکی و یا تشکیل ائتلاف های انتخاباتی و سیاسی گفتگوهایی انجام داده ایم . تشکیل دولت در عراق از سوی هر یک از جریان ها نیازمند رای کردها می باشد. بسیاری اوقات تشکیل دولت های مختلف عراق در اقلیم کردستان و در نتیجه گفتگو با کردها بوده است و در اربیل، ماهیت و نقشه راه، برنامه و ساختار و اولویات کاری دولت تعیین شده است. در هر حالتی، لازم است که عراق با اقلیم کردستان و احزاب کردستانی وارد گفتگو شود. مطمئنا شاهد چنین چیزی برای هماهنگی، نحوه حاکمیت و تشکیل ائتلاف های جدید خواهیم بود، اما برای این منظور هنوز زود است.

کردپرس: با توجه به اظهارات شما در خصوص سفر هیئت مشترک سه حزب اپوزیسیون کردستانی به بغداد و در مقابل نیز عدم پاسخگویی بغداد به درخواست های دولت اقلیم کردستان برای آغاز گفتگوها، تحلیل هایی مبنی بر تلاش مشترک کردستانی، عراقی و بین المللی برای تضعیف دو حزب حاکم اقلیم کردستان یعنی حزب دمکرات و اتحادیه میهنی وجود دارد، عقیده شما در این باره چیست؟

حسن جهاد: هیئت مشترک سه حزب کردستانی در دیدار با مقامات عراقی تاکید کردیم که با هدف دشمنی با هیچ جریانی اقدام به انجام دادن این سفر نکرده ایم، اما خواستار گشودن درهای گفتگو از سوی بغداد به روی اقلیم کردستان هستیم و بر این امر نیز تاکید کردیم. بغداد نخواهد توانست برای همیشه روابط با اقلیم کردستان را قطع و درهای گفتگو را ببندد. همان گونه که استحضار دارید صندوق بین المللی پول، آمریکا و فرانسه، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی خواستار آغاز گفتگوهای بغداد با اربیل شده اند. اما باید به این نکته نیز اشاره کنم که همه این کشورها مخالف آغاز روندی بودند که وضعیت کنونی از نتایج آن است و همچنین نحوه حکمرانی در اقلیم کردستان و پرونده نفتی و بسیاری از مسائل دیگر. فاصله ای میان اقلیم کردستان و حکومت مرکزی عراق ایجاد سده بود، اما بر این عقیده ام سفری که انجام شد بر کاهش این فاصله تاثیرگذار خواهد بود.

* مصاحبه و ترجمه: حسن صالحی – سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس