به گزارش کردپرس،زنده ماندن هنر موسیقی سنتی در استان ایلام چه هنر سورنا نوازی ،ساز دوزله و یا موسیقی های دیگر مدیون هنرمندان بزگی از این شهرستان بوده که چند دهه از بهترین دوران زندگی خود را صرف هنر موسیقی کرده اند.

هنرمندان عرصه موسیقی در شهرستان دره شهر چنان آوازه ای دارند که نه تنها در استان ایلام بلکه در استانهای همجوار بسیاری از هنردوستان شیفته هنرشان بوده و این هنرمندان بارها در مراسمات سور و یا سوگواری آنان به ارائه هنر موسیقی پرداخته اند.

مرادعلی نجات پور یکی از هنرمندان بزرگ و بلندآوازه شهرستان دره شهر بوده که حدود هفت دهه از عمر خودش را صرف هنر موسیقی سورنا نوازی کرده است . وی همچنان که خودش می گوید با این هنر متولد شده است، بزرگ شده و مخارج زندگی اش را نیز به نوعی از این راه تأمین کرده است و اکنون نیز در دوران کهنسالگی در اوج مهارت و تسلط بر هنر سورنا نوازی به سر می برد.

برگزاری نخستین جشنواره موسیقی «سورناوا» فرصتی بود تا با این هنرمند برجسته دره شهری به گفتگو بنشینیم. گفتگوی خبرگزاری کردپرس با این هنرمند دره شهری را در ادامه با هم دنبال می کنیم:

در ابتدا اگر موافق هستید معرفی کوتاهی از خود داشته باشید تا خوانندگان کردپرس با شما آشنا شوند؟

مرادعلی پور هستم اهل شهرستان دره شهر و نزدیک به 78 سال و حتی بیشتر سن دارم.

چند سال است در زمینه موسیقی سورنا نوازی سابقه دارید و این هنر را از کجا فرا گرفته اید؟

من از زمانی که یادم می آید با موسیقی سورنا آشنایی داشته و با این هنر بزرگ شده ام. باید بگویم نیاکان و پدران ما نیز به این هنر اشتغال داشته اند و من موسیقی و نوازندگی سورنا را از خانواده ام فرا گرفته ام. من همه تصاویری که از کودکی هایم دارم در کنار هنر موسیقی بوده است یادم می آید از وقتی که یک کودک حدودا 8 یا 10 ساله بوده ام زیر و بم این هنر را فرا گرفته و به نوازندگی پرداخته ام.

نوازندگی سورنا آیا یک هنر درآمد زا برای شما و اهالی این هنرهست؟

درآمد زا باشد و یا نباشد ما عمر خود را صرف این هنر کرده ایم و شاید میزان درآمد حاصله از این هنر چندان برای ما مهم نبوده است. ما به نوعی شیفته این نوع موسیقی شده ایم . با این هنر در میان مردم زندگی کرده ایم و مردم هم ما را و هنر ما را هم ارج نهاده اند. با این حال باید بگویم درآمد از راه این نوع موسیقی امروزه نسبت به گذشته بیشتر است و وضعیت بهتر شده است.

در گذشته مراسمات عمومی مردم بسیار کم بود و به تبع آن هم درآمد از راه هنر موسیقی کمتر بود اما امروزه وضعیت متفاوت تر شده است.

درآمد در زمینه موسیقی ثابت و یکنواخت است یا به برخی شرایط بستگی دارد؟

درآمد و مشغولیت های ما در این زمینه بستگی به شرایط و مناسبتها دارد. مثلا در مناسبتها و آیین هایی همچون نوروز اوج فعالیت ما به حساب می اید و ما شبانه روز در برنامه های گوناگون شرکت می کنیم.حتی نوروزهای امروزی بسیار پررونق تر از نوروزهای گذشته هستند به همین خاطر کسب و کار ما هم در ایام نوروز بسیار خوب است. علاوه بر این در جشن ها و سمینارهایی که توسط ادارات و سازمانها برگزار می شود معمولا از گروههای موسیقی محلی دعوت می شود.

در سالهای اخیر مراسمات عروسی هم پر رونق تر و پر تعدادتر از گذشته شده اند و همه اینها به کار ما و هنر ما رونق داده است.

همانطور که گفتید عرصه فعالیت شما در موسیقی صرفاً جشن و مراسمات شادی است؟

اینکه فقط جشن ها و مراسمات شادی باشد نه اما عمده کار من در مراسمات شادی و جشن ها و سور ها است اما هنر سورنا علاوه بر جشن ها در مراسم سوگواری هم کاربرد دارد و ما گاها در مراسمات سوگواری همچون مراسم بزرگ چمر،مراسم سوگواری بزرگان قبایل و از این دست مراسمات هم شرکت می کنیم.

یعنی ساز سورنا هم برای شادی و هم برای سوگواری کاربرد یکسان دارد؟

البته اینکه بگوییم نواختن سورنا برای مراسمات سوگواری و جشن ها یکسان است نه. چرا که نوع نوازندگی این ساز و نوع آهنگ و نوایی که نواخته می شود برای هر یک از این مراسمات متفاوت است که به مهارت نوازنده هم بستگی دارد. منظورم این است که نوع موسیقی مربوط به سوگواری از طریق نواختن سورنا محزون و غمگین کننده است ،حتی شکل و حالت نوازندگی سورنا و گرفتن این ساز در مراسمات سوگ و یا جشن ها و شادی ها با هم تفاوت دارد و برای هر یک موسیقی خاصی باید نواخته شود.

شما علاوه بر شهرستان دره شهر آیا برای اجرای برنامه به شهرها و مناطق دیگر نیز سفر می کنید؟

سابقه چندین ساله ما در هنر موسیقی به نوعی باعث فراگیری هنرمان شده است. ما علاوه بر شهرستان دره شهر تقریبا به همه مناطق استان ایلام سفر کرده ایم حتی در استان لرستان که از لحاظ فرهنگی و زبانی مشترک هستیم هم به اغلب شهرستانهایش سفر کرده ایم و به اجرای برنامه پرداخته ایم.

در مراسمات دولتی و جشن های عمومی هم بسیار و بسیار شرکت کرده ایم. ما در جشنواره های موسیقی دولتی هم حضوری خوبی داشته ایم و حتی در جشنواره موسیقی فجر که هر ساله برگزار می شود هم چندین بار حضور پیدا کرده ایم.

به نظر شما در زمینه موسیقی سورنا و یا همان ساز، چه چیزی و چه نوع هنری بیشتر اهمیت دارد؟

هنر موسیقی به نظرم در مرحله نخست نیاز به علاقه و عشق فراوان دارد. کسی که به دنبال این هنر می رود باید شیفته موسیقی و این هنر باشد. البته از نظر میزان درآمد شاید شغل چندان مناسبی نباشد. در مراحل بعدی هم البته اینکار سختی ها خاص خود را دارد چرا که نوازندگی سورنا علاوه بر علاقه و مهارت ، انرژی فوق العاده ای را نیز طلب می کند. این هنر از لحاظ تنفسی نیاز به انرژی و توان بالایی دارد. خصوصا اینکه در این هنر به مهارتی در اصطلاح محلی به نام «بادگردان یا بای گردان» نیاز هست که باید به صورت یکنواخت همزمان از راه بینی نفس را به درون ریه ها برده و همزمان از راه دهان خارج کرده و وارد ساز سورنا کنی که این بسیار سخت است.

هنر موسیقی و خصواً موسیقی سنتی و اصیل ایرانی امروزه به نظر شما چطور جایگاهی در بین مردم دارد؟

به نظرم در سالهای اخیر اقبال به موسیقی هم نزد مردم و هم مسئولان بیشتر شده است که نمونه آن برگزاری جشنواره های هنری و موسیقی مختلف است.به نوعی این هنر نسبت به گذشته کم کم دارد بیشتر ارج نهاده می شود. در بین مردم نیز اینگونه است و مردم بسیار علاقه مند به موسیقی و به نوعی شیفته این هنر هستند.

آیا شما توانسته اید افرادی را برای ادامه این هنر و ادامه راه خودتان در جامعه پرورش دهید؟

همانطور که گفتم امروزه اقبال به موسیقی بسیار فراگیر است حالا منظورم فقط موسیقی سنتی نیست بلکه انواع موسیقی است که امروزه می بینیم سازهای گوناگونی وارد عرصه موسیقی شده اند. من در خانواده ام الان پسرم نیز علاقه مند به موسیقی بوده که البته وی موسیقی دستگاهی و الکترونیکی و یا همان اورگ امروزی را انتخاب کرده است و یک گروه هنری راه اندازی کرده و برای مردم به اجرای برنامه می پردازد. در کل عصر امروزی بخاطر علاقه ای که مردم به نشاط و شادمانی دارندعصر هنر و عصر موسیقی است و حتی در استان ایلام و شهرستان دره شهر نیز اینگونه است و این هنر آینده خوبی دارد.

گفتگو: حشمت اله کرمی نژاد