به گزارش خبرنگار کرد پرس، بانه شهری با 160 هزار نفر جمعیت در غرب استان کردستان که این روزها شاهد اعتصاب صنفی بازاریان و کسبه در اعتراض به بسته شدن مرزهای غیر رسمی است مرزهای که راهی برای ارتزاق بیش از 90 درصد مردم کردستان شده حالا که مرزها بسته شده بسیاری از مردم کردستان که از این راه ارتزاق می کردند نامید شدن و نگران تامین معیشت خود و خانواده های شان هستند.

تاکنون در بانه چندین بار اعتصاب رخ د اده است اما اخرین اعتصاب بازاریان بانه که حدود یک ماه ادامه داشت ذر اعتراض به بسته شدن مرزها و اجرای طرح مبادلات مرزی بود که با پا در میانی معتمدین و نماینده بازاریان و وعده های مسئولین اعتصاب شکسته شده و بازاریان مغازه های خود را باز کردند در واقع بعضی از بازاریان به این امید مغازه های خود را باز کردند که بتوانند اجناس خود را بفروشند و مغازه را جمع کنند بعضی دیگر از بازاریان علارغم شکسته شدن اعتصاب مغازه خود را باز نکردند و معتقد هستند باید تا رسیدن به خواسته ها اعتصاب ادامه داشته باشد.

اعتصاب بازاریان بانه دو ویژگی مهم دارد یکی اعتراضی صنفی همراه با آرامش و دیگری تلاش برای رسانیدن صدای خود به بالا دستی ها بود و نشان دادن زنگ خطر به مسئولان بالا دست برای سرنوشت شهری که اقتصادش بر پایه تجارت مرزی و کولبری رشد کرده و بستن مرزها زنگ خطر پایان دوران طلایی اقتصاد این شهر و بیکاری هزاران نفر در نتیجه افزایش آسیب های اجتماعی است.

جنگ ناتمام

بانه شهری است که هشت سال تمام زیر شدیدترین بمباران صدام بود و در این هشت سال هزاران نفر شهید و بسیاری هم نقص عضو شدن و بسیاری هم مفقود شدن بعد از پایان جنگ تحمیلی جنگ در این منطقه با وجود مین های برجای مانده از جنگ ادامه دارد و همچنان جان مرزنشینان را تهدید می کند و هر روز بر غمشان می افزاید.

جنگ باعث ویرانی و توسعه نیافتگی این منطقه شده هنوز در بسیاری از روستاها جاده مناسب، فضای آموزشی و بسیاری از امکانات رفاهی به یک آرزو دست نیافتی تبدیل شده و کولبری به تنها منبع درآمد بسیاری از مرزنشینان تبدیل شده با این حال دولت برای بستن مرزهای منطقه اسرار دارد و سفره هایشان روز به روز کوچکتر، اما سفره های اعتراض گسترده تر می شود.

مرزی بودن منطقه سبب شده که سرمایه گذاری در این منطقه صورت نگیرد توسعه نیافتگی و نبود زیرساخت های اشتغال سبب شده که مرزنشینان بیشتر به مرزها وابسته شوند و برای خود اشتغالی بر پایه مرز ایجاد کنند که هر تصمیمی در آن تاثیر می گذارد.

اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی

اکنون دولت تصمیم گرفته مبادلات مرزی را ساماندهی کند و مرزهای غیر رسمی را از بهمن ماه سال گذشته به بهانه اجرایی شدن طرح ساماندهی مبادلات مرزی بسته است در اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی کالا از بنادر گمرک می شود و از مرز سیرانبند وارد شهر بانه می شود در اجرای این طرح کالاهای که در ایران نمایندگی ندارد و همچنین مشابه داخلی انها تولید نمی شود اجازه ورود ندارد در حالی که کالاهای که قبلا از معابر مرزی وارد می شدند محمدودیتی نداشتن و کالا از معابر مرزی هنگه ژاله و گله سوره به کمک کولبران وارد می شد.

نابودی رژیم صدام سبب شد که پای مرزنشینان به اقیلم کردستان عراق باز شود و همین امر سبب شده که فرصت های تجاری در منطقه بیشتر از گذشته فراهم شود البته تجارت مرزی در مرزهای کردستان از گذشته های خیلی دور با صورت چمدانی و با اسب رواج داشته اما با هموار شدن راههای بهتر تجارت مرزی شکلی جدید به خود گرفت.

رونق تجارت مرزی در بانه راه را برای مسافران از همه جای ایران باز کرد در روزهای رونق اقتصادی، بانه به مانند یک ایران کوچک بود که همه در این شهر کوچک مرزی جمع شده بودند همه اینها باعث شده که در این شهر هتل ها، رستورانها با انواع غذایی های ایرانی و بیش از 100 پاساژ ساخته شود و هیاهویی در شهر شکل بگیرد.

بسته شدن مرزها و اجرای طرح مبادلات مرزی باعث شده این روزها در شهر بانه سکوت مطلق حاکم شود و همه نگران سرنوشت ناخوانده خود باشند.

در یک سال اخیر بازاریان بانه 3 بار به صورت آرام و بدون تنش و درگیری اعتصاب کردند در واقع هدف اعتصاب کنندگان رساندن صدای خود به بالا دستی های است و بازاریان معتقد هستند تنها راه رسیدن صدایشان به مسئولین برگزاری اعتصاب آرام است در اخرین اعتصابات شهر بانه بازاریان به بسته شدن مرزها، اجرای طرح مبادلات مرزی و واردات کالا با کارت پیله وری وعملکرد فرماندار بانه بوده که در واقع دولت تاکنون به هیچ یک از خواسته های اعتراضی اعتصاب کنندگان بانه پاسخ مثبت نداده و احتمال دور دیگر اعتصابات بانه زیاد است.

تحمیل کولبری بر مرزنشینان

یکی از نمایندگان بازاریان بانه در گفت وگو با خبرنگار کرد پرس می گوید: یکی از بزرگترین اشکالات طرح معابر کولبری از بین بردن کرامت و جایگاه انسانی بود که بازاریان بانه هم مخالف این طرح بودند و مرزنشینان هم به واسطه نداشتن شغل مناسب و منبع درآمد تن به کولبری دادند.

هیرش صالحزاده می افزاید: کولبری به نوعی به مرز نشینان تحمیل شد چراکه دولت می توانست راه معابر را برای کولبران هموار کند و وسیله نقلیه در اختیار انها قرار دهد که این ظلم بزرگی به حق مرزنشینان بود.

وی با اشاره به طرح ساماندهی کولبر اظهار می کند: قبل از اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی قرار بود طرح ساماندهی کولبر اجرا شود و کولبران بیمه، پرداخت تسهیلات به کولبران و جاده های دسترسی برای آنها هموار شود این مهم جزء شعارهای ریاست جمهوری بود که هیچگاه اجرا نشد و رگ حیات زندگی مردم منطقه را هم با بستن معابر قطع کردند.

وی ادامه می دهد: در بهمن ماه سال گذشته مرزهای کولبری بسته شد و فرمانداری بانه جلسه ای در این خصوص برگزار کرد و اعلام شد که با توجه به شرایط سیاسی کشور عراق بسته شدن مرزها از طرف عراق انجام شده و ایران در آن دخالتی نداشتند.

صالحزاده خاطر نشان می کند: با توجه به اینکه بیشترین راه ارتزاق مردم از مرزها و بازارتجاری بانه بود معابر کولبری بانه بعد از همه مرزها بستند.

وی می گوید: دولت در استان های دیگر کشور کارخانه های کوچک و بزرگ ایجاد شده آیا سهم در کردستان بویژه بانه کارخانه ای وجود دارد که مردم مشغول بکار شوند؟ و وعده های دولت در بانه مبنی بر ایجاد توسعه زیرساخت های اقتصادی در حد شعار بوده و عملا کاری انجام نشد.

سرنوشت مبهم بازارچه سیرانبند بانه

وی یاد آور می شود: چندین بار مسئولان استانی جلساتی برای رسمی شدن و تردد مسافر در بازارچه سیرانبند برگزار کردند و به مردم وعده های دادند که عملا اجرای نشد و معلوم شد که دولت مرکزی عراق با این طرح مخالف است.

نماینده بازاریان بانه اظهار داشت: بازاریان بانه از کشورهای چین، امارات، ترکیه و دبی کالا وارد می کنند که کالاها در بندر عباس به اقلیم کردستان ترانزیت می شود و از طریق معابر مرزی کالا وارد کشور می شد که کولبر هم از این واردات تامین معاش می کرد و عوارض داخلی هم پرداخت می شد که با توجه به اینکه چرخ های زندگی تاحدودی خوب می چرخید مردم از این شرایط راضی بودند.

وی با بیان اینکه بیش از 75 درصد بازاریان بانه پوشاک فروش و لوازم خانگی می فروشند، ادامه می دهد: بیشتر بازاریان بانه به صورت چمدانی تجارت می کنند و توانایی خرید کانتیری ندارند نمای توانستند از طریق گمرکات کالا وارد کنند.

وی می گوید: درحالی که زیرساخت های بازارچه سیرانبند بانه فراهم نشده طرح ساماندهی مبادلات مرزی را اجرایی کردند این بازارچه ظرفیت روزانه 100 ماشین صادرات را ندارد.

این فعال بازاری اضافه می کند: ما با شرکت های عراقی فعالیت می کردیم و ترازیت کالا درامدی برای کشور ایجاد کرده و برای مرز نشبنان هم شغل ایجاد شده است.

تجارت کم حجم

به گفته وی تاجران بانه ای توان بالایی برای خرید کالا ندارند و چند نفر باهم یک کانتینر خرید می کنند در حالی که تاجران شهرهای بزرگ چندین کانتینر خرید می کنند در واقع کالاهایی که از بانه وارد می شود نسبت به کالاهای که توسط تجار بزرگ وارد می شود قابل مقایسه نیست.

وی با بیان اینکه هزینه حمل اجناس تا مرز 8 درصد است ادامه می دهد: با عوارض سنگین گمرکی که در حمایت از تولید داخلی برای واردات کالا پرداخت می کنیم با این وضعیت تولید داخلی آیا توانسته بازارهای داخلی را در دست بگیرد؟ مواد اولیه تولید داخلی از کجا میاد؟ آیا در داخل مواد اولیه تولید می شود؟

وی عنوان می کند: ما برای خرید کالا به تولید کننده خارجی پولی پرداخت نمی کنیم ما به واسطه تجارتی که در بانه شکل گرفته تاجر بانه ای در همه کشورها به لحاظ اعتباری شناخته شده است و به انها اعتماد می کنند.

صالحزاده با بیان اینکه اصل قاچاق کالا در بنادر رسمی کشور انجام می شود و کسی هم ازاین قاچاق کلان جلو گیری نمی کند می گوید: مشتریان بانه بیشتر قشر پایین جامعه هستند و اقشار مرفه ایران در بانه خرید نمی کنند آنچه که در جامعه انعکاس پیدا کرده برعکس این واقعیت است و همه تصور می کنند که همه کالاهای وارداتی کشور توسط تجار بانه ای وارد می شود.

وی اظهار می کند: تنها یک درصد از واردات از مرزهای بانه وارد می شود آن هم برای ارتزاق مردم منطقه است و دولت می خواهد مانع کسب معیشت مردم مرز نشین شود.

وعده های که عملی نشد

یکی دیگر از بازاریان بانه در گفت و گو با خبرنگار کرد پرس می گوید: تا قبل از اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی همه ما درآمد داشتیم و همیشه شهر پر بود از مسافر. اما از وقتی که مرزها را بستن و این طرح را اجرا کردند درآمد ما صفر رسیده و سرنوشت ما مبهم است.

آزاد محمودی می افزاید: مردم بانه 25 روز اعتصاب کردند اما مسئولان شهرستانی که هیچی کاری نکردند حتی پای درد دل مردم ننشستند اما هر مسئولی از بالا امد و به بازاریان وعده ای داد اما هیچکدام از وعده هایشان تاکنون عملی نشده و ما سرگردان هستیم.

وی اظهار می کند: با بسته شدن مرزهای بیش از 80 درصد مردم بانه منبع درآمدشان را از دست می دهند و دولت هم از این موضوع آگاه است اما به خواسته ها و مشکلات مردم توجه نمی کند.

محمودی ادامه می دهد: دولت در زمانی که منابع درآمدی بیشتری داشت برای رونق و آبادانی این منطقه هیچ اقدامی نکرد حتی یک کارخانه کوچک که بتواند برای تعداد اندکی از جوانان در منطقه شغل ایجاد کند نساخت و انچه که امروز در این بانه شکل گرفته همه به همت خود مردم بوده و این مردم هستند که برای خود اشتغال ایجاد کردند.

وی می گوید: اگر مرزها باز نشود ما هیچ کاری نداریم و باید برای کارگری به کوره خانه ها برویم امنیت و آرامش شهر هم به خطر می افتد دولت باید به خواسته های مردم توجه کند چراکه ما را چاره ای بجز تجارت مرزی نداریم.

قوانین دست پا گیر سد راه تولید

یک کارشناس توسعه در گفت وگو با خبرنگار کرد پرس می گوید: عدم توسعه نیافتگی کل مرزهای غربی را در برگرفته در واقع مناطق مرزی علاوه بر معضلات کل کشور با معضلات ویژه مناطق مرزی هم دست به هستند.

محمد محمودی می افزاید: با توجه به شرایط ویژه این مناطق دولت برای سرمایه گذاری در مرزها تمایلی نداشته و همین امر سبب شده که اقتصاد منطقه به مرزها وابسته شود.

وی با بیان اینکه هر فرد برای راه اندازی یک کارگاه کوچک تولیدی حداقل باید 2 سال دوندگی کند تا بتواند مجوز بگیرد اظهار می کند: قوانینی که برای تولید و نظام اقتصادی در ایران وجود دارد به صورت کلی فرمول بندی و سیستماتیک برنامه ریزی نشده و گسست های خیلی بزرگی در قوانین وجود دارد که باعث چالش های برای مردم و بویژه بخش خصوصی شده است.

وی ادامه می دهد: مرزنشینان به صورت بازی موش و گربه کسابت می کند به اجبار قوانینی را دور می زنند تا بتوانند درآمدی کسب کنند که ناشی از وجود قوانین دست و پا گیر سد راه تولید است که سد راه مردم شده است.

موانع توسعه اقتصادی

محمودی قوانین حاکم براقتصاد ایران را دست اندازهای مکانیزم توسعه اقتصاد ایران دانست و خاطر نشان می کند: در صورتی که دولت موانع را بر سر راه مردم بردارد مردم می توانند راه امرار معاش خود را پیدا کنند و قوانین سازمان یافته بر اقتصاد ایران نیازمند مهندسی مجدد است.

وی ادامه می دهد: مشکلات قوانین اقتصادی به دولت ها ارتباطی ندارند این مشکلات در طول سالها انباشته شده و نیازمند بازنگری و برنامه ریزی مجدد است.

این کارشناس توسعه اقتصادی می گوید: شکست های اقتصادی در کشور همواره وجود داشته و در چند دهه اخیر صدها هزار فرصت شغلی از بدو تولد و قبل از رسیدن به 5 سالگی فوت کردند نشان از این است که بسترهای فراهم شده برای اشتغال فرصت رشد را به کسب و کارهای نوپا نمی دهد.

وی یاد اور شد: اقداماتی که تاکنون مسئولین دولتی در منطقه انجام دادند در قالب طرح های حمایتی بوده این طرح ها سبب ایجاد مشکلات اقتصادی شده است.

محمودی ادامه داد: باید برای اجرای طرح های حمایتی آزادی عمل به افراد داده شود و همچنین راههای ایجاد کسب و کار را هم به افراد آموزش داده شود و در واقع باید بسترهای توسعه مناطق مرزی هموار شود.

گزارش از زینب طلائی