به گزارش خبرگزاری کردپرس، رمان جنگ یا رمان دفاع مقدس، در ادبیات داستانی ایران با وجود عمر کوتاه و نوپایی خود، بازگوکننده‌ی وقایع و وصف حال رزمندگان دوران دفاع مقدس و پس از آن است. با شروع جنگ تحمیلی نویسندگانی که از نزدیک با جنگ آشنا بودند و در متن آن حضور داشتند، به نوشتن رمان‌هایی با موضوع جنگ روی آوردند که تعدادی از آن‌ها موفق بودند. با نگاهی به رمان‌های منتشرشده با موضوع دفاع مقدس در ایران می‌توان گفت که نوشتن در این گونه‌ی ادبی هنوز هم در ایران ادامه دارد ولی آیا استان ایلام با وجود این‌که به سپر ایران در دفاع مقدس شهرت دارد، توانسته است با وجود نویسندگانی خوب، در این زمینه موفق شود؟
همواره عده‌ای معدود بر تقدیرات ثبت خاطرات دفاع مقدس حاکمند
حسین شکربیگی، نویسنده‌ی چندین رمان و مجموعه داستان است که تعدادی از آن‌ها به دفاع مقدس می‌پردازد. او به تازگی رمان نوجوان «سرخ و سپید و سبز» را منتشر کرده است. او معتقد است: ایلام را به حق می توان معدن زرخیزی از حوادث و اتفاقات دراماتیک جنگ دانست. از آن‌جایی که تک تک مناطق استان ایلام با جنگ و حوادث و پیامدهای آن پنجه در پنجه داشتند، هر یک از اهالی این استان می توانند برای شما خاطراتی را بازگو کنند که مو بر تن شما سیخ شود.
شکربیگی می‌افزاید: اما متاسفانه این خاطرات چندان شانسی برای مکتوب شدن نداشته اند. از یک سو دلائل شخصی برای عدم ثبت این خاطرات و از سویی ناتوانی و گزینش‌های غلط متولیان، کار را بر فعالان این عرصه تنگ کرده است. همواره عده ای معدود بر تقدیرات ثبت خاطرات دفاع مقدس حاکمند؛ کسانی که سلیقه‌ی شخصی خود را ملاک قرار داده و همان ها هستند که تعیین می کنند بودجه به کدام سمت برود.
نویسنده مجموعه داستان تحسین شده‌ی «روایت‌های من» ضمن اذعان به این‌که استان ایلام با وجود نویسندگان خوب و شناخته شده هنوز نتوانسته پرچمدار جریانی نو در کشور باشد، می‌گوید: در فقر تولیدات فاخر در حوزه‌ی خاطرات دفاع مقدس و هنوز عدم رفتن به سمت موضوعات جذاب و بکر، طبیعی است که حوزه‌ی رمان و داستان نیز لطمه و آسیب خواهد دید. خاطرات به مثابه منابع رمان و داستان الهام بخش نویسندگان هستند وقتی منابع و مآخذ غنی و جذاب نباشند، محصولات وابسته به آن‌ها نیز چندان چشمگیر و جذاب نخواهند بود.
به زعم شکربیگی توجه جدی به موضوعات جذاب، جوان سازی تقدیرسازان حوزه خاطرات مقدس و اختصاص بودجه از یک سو و عاشقانه به سمت این حوزه رفتن از سوی نویسندگان، می تواند گام‌های نخستین تولید آثار فاخر در حوزه‌ی دفاع مقدس باشد.
لزوم نگاهی نو و تولید آثار خلاقه در حوزه ادبیات پایداری ایلام
مرتضی حاتمی نویسنده ادبیات کودک و نوجوان که بیش از 60 کتاب را در کارنامه‌ی خود دارد، به تازگی رمان نوجوان «فرار... فرار...» را روانه‌ی بازار نشر کرده است. او رشد ادبیات دفاع مقدس در قالب های داستان زندگی، خاطرات رزمندگان، زندگی نامه‌ی داستانی و نیز قالب شعر در استان ایلام را مناسب و مطلوب می‌داند و می‌گوید: با این حال اما ادبیات پایداری در قالب رمان و داستان کوتاه خیلی رشد مناسبی نداشته است.
او می‌گوید: ادبیات داستانی دفاع مقدس با حضور و تلاش نویسندگانی چون خداداد ابراهیمی، محمدعلی قاسمی، حسین شکربیگی و... رشدی خوب و حرکت‌هایی بالنده داشته است ولی لازم است که در استان ایلام آثار تازه و خلاقه و با نگاهی نو و متفاوت به جنگ پدیدار و آفریده شود و از تکرار پرهیز گردد.
وقتی یک مدیر کارشناس ادبی می‌شود!
شاهدخت حیدری دیگر نویسنده‌ی رمان جنگ در استان ایلام است که او را با رمان «اخراجی» می‌شناسند؛ رمانی که بازگوکننده‌ی روایتی عاشقانه در دل یک ماجرای تاریخی مخصوص به دوران دفاع مقدس در ایلام است. او از رمان به عنوان یک اثر ماندگار و تأثیرگذار در بیان حوادث مستند و ملموس یاد می‌کند که می‌تواند در بیان سوژه‌های مستند دفاع مقدس برای مخاطبین خصوصاً قشر جوان جذاب باشد. او می‌گوید: همان‌طور که در آثار بزرگان جهان می‌بینیم، آن‌ها حوادث و اتفاقات جنگ جهانی اول و دوم را به زیبایی در قالب رمان خلق کرده‌اند.
نویسنده دو رمان «شاخه‌ای از یاس» و «نفس‌های یک قهرمان» می‌گوید: این‌که دوست دارم بیشتر در حوزه‌ی دفاع مقدس کار کنم دلایل متعددی در آن دخیل است. اول این‌که دفاع مقدس حرفهای ناگفتنی بسیار زیادی دارد که هنوز به آن پرداخته نشده است. دوم این‌که من در شهری مرزی و جنگی به نام ایلام بزرگ شده‌ام و لحظه لحظه‌های جنگ را با تمام وجودم حس کرده‌ام و نسبت به این شهر و مردمان رنج‌دیده و نجیب این دیار احساس دین می‌کنم. دلم می‌خواهد خیلی چیزها در مورد این شهر و مردمانش بنویسم. اما متأسفانه برخلاف انتظار من در استان ایلام، در حوزه‌ی دفاع مقدس و مخصوصاً رمان بسیار کم کار شده است. هر چند نویسندگانی خوب و قوی در این عرصه داریم اما به دلایل زیادی نتوانسته‌اند آن‌طور که باید و شاید در این زمینه قلم بزنند.
او درباره‌ی علل عدم موفقیت نویسندگان ایلامی در حوزه تولید رمان دفاع مقدس می‌گوید: به نظرم یکی از دلایل آن بها ندادن به نویسندگان عزیزی است که در این حوزه زحمت می‌کشند و همچنین بی توجهی مسئولینی که در این حوزه انجام وظیفه می‌کنند.
حیدری معتقد است: ادبیات دفاع مقدس صرفاً بعد نظامی و اتفاقات و هیجانات میدان جنگ نیست بلکه طیف وسیعی از ابعاد مختلف عاطفی، شناختی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را در بر می‌گیرد و یک نویسنده‌ی حرفهای باید تمام این ابعاد را در خلق اثر خویش در نظر بگیرد. اما وقتی یک اثر خلق می‌شود، بنا به وظیفه شغلی و کاری بعضی از دوستان، یک مدیر در جایگاه یک کارشناس ادبی می‌نشیند و آثار خلق شده را ناآگاهانه کارشناسی می‌کند. به نظرم این بزرگ‌ترین اتفاق بدی است که ما معمولاً شاهد آن هستیم. و همین امر باعث گرفتن انگیزه از دوستان نویسنده شده است. به هر حال امیدوارم مسئولین ذی‌ربط واقف به این امر شوند و کار را به کاردان بسپارند.
این نویسنده‌ی رمان‌های دفاع مقدس از کم‌لطفی‌های این حوزه گلایه می‌کند و می‌گوید: در ایلام برای کار فرهنگی هزینه نمی‌کنند. به فرموده‌ی امام علی(ع) باید با جوانان به زبان عصرشان سخن گفت. ولی متأسفانه این اتفاق در این‌جا یا نیفتاده یا بسیار کم‌رنگ است. وقتی دشمن تمام قدرتش را به جبهه‌ی فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی کشانده است، ما هم باید در این سنگر و این جبهه ساز و برگ قوی و مناسب با این تهاجم را تدارک ببینیم و به درستی مدیریت کنیم.
پیشنهاد من این است که دوستان کارگزار، راه را برای نویسندگان مستقل و بومی منطقه هموارتر کنند، به آثار آن‌ها بها داده شود و راه پیشرفت در این عرصه را باز بگذارند تا شاهد حضور شاعران نویسندگان این استان باشیم.
گزارش از: یاسر بابایی
نظر شما