به گزارش خبرنگار کردپرس، معدن طلای زره‌شوران به عنوان بزرگترین معدن طلای خاورمیانه در ۳۵ کیلومتری شهرستان تکاب و ۱۵ کیلومتری اثر تاریخی و جهانی تخت سلیمان واقع شده است.

گواهی کشف معدن طلای زره‌شوران پس از عملیات اکتشافی گروه‌های داخلی و خارجی به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران صادر و واحد فرآوری و استحصال طلا با ظرفیت سالانه ٣ تن شمش طلا در منطقه زره‌شوران تکاب آغاز شد.

امسال در معدن زرشوران تکاب، ۷۵۷ کیلو شمش طلا تولید شد و بنا به گفته های مدیر عامل معدن طلای زرشوران تکاب؛ «براساس یافته های موجود تا پایان سال 99، هزار کیلو شمش طلا در این مجموعه تولید خواهد شد که تا بحال ۷۵۷ کیلو تولید شده است و پیش بینی شده تا پایان سال ۱۰۰۰ تن طلا از این معدن استخراج شود».

این مجموعه معدنی در آستانه افتتاح فاز دوم توسعه قرار دارد و با توجه به ذخایر شناسایی شده در این مجموعه، می توان گفت بزرگترین معدن طلای خاورمیانه محسوب می شود.

اما در کنار این همه ثروت، تکاب از فقر و محرومیت می نالد و در کنار آمارهای اشتغالزایی در معادن طلای آن، اکنون تخریب محیط زیست و آلودگی آب و خاک و منابع طبیعی مطرح شده است.

به طوریکه در بهره برداری از فاز نخست کارخانه طلای زرشوران برای 176 نفر اشتغال‌زایی شد، اما مخاطرات زیست محیطی حاصل از فعالیت این کارخانه محل انتقاد بسیاری از فعالان زیست محیطی و اهالی منطقه بود. چون وجود ماده آرسنیک در آبهای محدوده فرآوری به اثبات رسید.

سال گذشته نیز اهالی روستای "یارعزیز" و "ینگی کند" تکاب از فرماندار درخواست کردند، برای نجات جان و زندگی شان از آلاینده های سمی و کشنده کارخانه طلای زرشوران نسبت به تغییر محل روستا اقدام کند.

اما انگار تنها و تنها بیرون کشیدن سنگ طلا از معادن مهم است و مردمی که در آن منطقه جان و مال و اراضی کشاورزی و دامداریشان نابود شده است، هیچ اهمیتی ندارند.

چندی پیش حسن همتی، نماینده تکاب و شاهین دژ در مجلس، از بی‌توجهی و غفلت مسئولان استانی و نبود نگاه توسعه‌ای به عنوان مهم‌ترین عوامل محرومیت تکاب انتقاد کرده و گفته بود: «تاکنون به دلیل ظرفیت کم‌نظیر تکاب در بخش معدن به‌خصوص طلا که در سطح خاورمیانه مطرح است نگاه به این شهرستان «طمع ورزانه» و «سهم خواهانه» بوده تا مواد معدنی سنگ و طلاهای استخراج‌شده از این شهرستان به‌صورت خام فروشی به استان‌های مرکزی ارسال شود و سود اقتصادی آن نصیب سایر استان‌ها به‌غیراز تکاب شود».

او با ابراز تأسف از اینکه هیچ دولتی به تکاب به چشم توسعه نگاه نکرده و در تمام این سال‌ها ذخایر و امکانات معدنی این شهرستان به سایر استان‌ها به‌خصوص استان‌های مرکزی ارسال‌شده است، گفت: «نبود صنایع پایین‌دست و مرتبط با معادن به همراه خام فروشی به مشکلات اقتصادی این منطقه دامن زده است».

همتی از دخالت غیرمنطقی مسئولان در اداره معادن به‌خصوص معادن طلای تکاب انتقاد کرد و افزود: «وقت آن رسیده این دخالت‌های غیرمنطقی خاتمه یافته و با ایجاد زیرساخت‌های توسعه زمینه رفع محرومیت و عقب‌ماندگی در این شهرستان برخوردار فراهم شود».

اما تکاب همچنان در محرومیت بود و برنامه رفع محرومیت هم که برای 31 شهرستان محروم ایران انجام شد، نتوانست کاری برای این شهرستان ثروتمند اما فقیر انجام دهد و مفهوم توسعه در آن همچنان خاکستری باقی ماند.

تکاب بعنوان جنوبی ترین شهرستان استان آذربایجان غربی یکی از نقاطی است که فقیرترین و نجیب ترین مردم در کنار غنی ترین منابع ثروت، بیگانه وار درکنارهم زندگی می کنند. این شهرستان که با درآمد سرشار از استحصال طلای (زرشوران و آق دره) و همچنین معادن غنی سنگ تزئینی شهره کشوری دارد، مع الاسف مردمانش علاوه بر حسرت استفاده از کمترین بهره های ملی از این ثروت، محیط زیست خود را نیز آلوده می بینند.

رویه استحصال غیر استاندارد فلز طلا و مراعات نکردن قوانین محیط زیستی، علاوه بر آلودگی خطرناک اکوسیستم پیرامون، بلکه پوشش گیاهی و احشام منطقه نیز درخطر آسیبهای جبران ناپذیر قرار گرفته اند که مستقیما بر سکنه منطقه تاثیر گذاشته و مشکلات حاد بیماریهای لاعلاج را برای مردم منطقه به ارمغان آورده است.

شهرستان تکاب غنی ترین معادن سنگ های تزئینی را دارا است ولی هیچگونه زیرساخت فرآوری اولیه در این شهرستان وجود ندارد و مغفول مرکز استان گردیده است. معادن و کارخانجات استحصال طلای فوق الذکر درکنار آلودگی شدید زیست محیطی گریبان مردمان نجیب تکاب را گرفته است.

معادن طلای فوق الذکر گزارشی موثق از میزان برداشت خود به مراکز مربوطه ارائه نمی دهند. در حالیکه گزارش های مفسده انگیز از برداشت و نحوه فروش بعضی مسائل جانبی مزید بر درد و رنج مردم منطقه شده، بطوریکه هر زمانی که مردم پیرامون معادن طلا از روی ناراحتی علم انتقاد بلند می کنند با واکنشهای تند معدن داران و مزد بگیران آنان مواجه می شوند!.

همزمان با سفر آیت الله رییسی، رییس قوه قضاییه در 14 اسفند ماه، مطالبه گران حوزه معادن به دیدار رییس دستگاه قضا رفتند تا شاید داد تکاب را بستانند.

رئیس قوه قضاییه هم در نتیجه این دیدارها تصریح کرد: «بازرسی مفصلی از معدن طلا در استان آذربایجان غربی صورت گرفته و گزارش مبسوطی نیز بر مبنای آن تهیه شده است؛ پرونده‌ای نیز در این رابطه در دادگستری استان مطرح است و برای برخی متخلفین در رابطه با این معدن نیز محکومیت‌هایی صادر شده است و چنانچه افراد دیگری در رابطه با وقوع تخلف در این معدن، اطلاعاتی داشته باشند، برای پیگیری ارائه دهند».

آیت الله رئیسی بیان کرد: «بدون تردید، باید درصدی از درآمد حاصل از این معدن طلا در جهت عمران و آبادانی مناطق و روستا‌های اطراف این معدن هزینه شود؛ همچنین مقرر شده موضوع ایجاد برخی مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی برای مردم منطقه بواسطه فعالیت در این معدن نیز از سوی استاندار آذربایجان غربی پیگیری شود».

از این رو پس از سفر رییس دستگاه قضا، استاندار آذربایجان غربی جهت ضرورت اهتمام جدی برای وضعیت معدن طلای زرشوران تکاب با وزیر صمت دیدار کرد.

محمد مهدی شهریاری در این دیدار خواستار ورود جدی وزیر صمت برای سروسامان دادن به این حوزه شد و گفت: «رسیدگی به وضعیت معدن طلای زرشوران تکاب از جمله اولویت های مهم و ضروری است».

در همین خصوص رئیس کل دادگستری آذربایجان‌غربی از تشکیل کارگروه پیگیری دستورات ریاست قوه قضائیه در سفر استانی به آذربایجان‌غربی خبر داد و گفت: «به منظور پیگیری دستورات رئیس قوه قضائیه و مطالبات مردمی، کارگروهی در دستگاه قضایی استان تشکیل شده و در اولین جلسه این کارگروه، مشکلات مربوط به معادن طلای تکاب و تبعات منفی زیست محیطی آن بررسی خواهد شد».

هر چند این موارد تنها به معدن زرشوان محدود نمی شود بلکه سایر معادن دیگر طلای این شهرستان را هم در بر می گیرد.

چندی پیش بود که خبرگزاری کردپرس به مسئله تولید جیوه و آلودگی حاصل از آن در معادن طلای تکان پرداخت و به نقل از «رحمت الله محبوبی» از مطالبه گران حوزه معادن خطاب به نماینده این شهرستان در مجلس شورای اسلامی نوشت: «جناب همتی، با عنایت به منع تولید جیوه توسط کشورهای عضو مطلع هستید که در کارخانه (پویازرکان آقدره) سالیانه چقدر جیوه تولید می گردد؟ آیا حوزه پایین دستی سد باطله خاکی کارخانه فارغ از آلودگی است؟ جناب نماینده آیا به سقط جنین های انسانی و دامی و تخریب خانه های مردم از شدت انفجار های غیر استاندارد معادن رسیدگی شده است؟».

این مطالبه گر حوزه معادن همچنین در خصوص حق و حقوق مردم از فروش انفال که حداقل آن ۱۵ درصد حقوق دولتی پرداختی معادن است، سوال کرده و گفته «اکنون نفع مردم از بورس طلا و فروش آن چیست؟».

تکلیف 15 درصد حقوق دولتی معادن که سال هاست بلاتکلیف است و امسال عده ایی پیدا شده و می خواهند معادن را برای مردمی کردن به بورس واگذار کنند و مشخص نیست بورسی که این روزها به زور سرپا نگه داشته شده است، با سهم کلان (معادن طلای زرشوران و آقدره) چه چیزی را به سفره های خالی مردم تکاب می بخشد؟!

عدم شفافیت در ارائه گزارش و نتایج استحصال طلا در همه این سال ها حتی از سوی رییس دستگاه قضا هم گوشزد شد، حالا با این حجم از عدم شفافیت، سهم مردم از طلای معادن را چه کسانی و چگونه به بورس می سپارند؟

سهمی که تا کنون از آن مردم نبوده، چگونه وارد بورس می شود و چه کسی مسئولیت احتمال خسران آن را می پذیرد؟ همان مردمی که روز و شبشان با صدای انفجار معادن پر شده و کلید واژه اقتصاد صنعتی، اکوسیستم زیستی روستای آنها کاملا را به هم زده شده است یا آن مدیران معادن طلایی که حقوق‌های بالا و غیر منطقی و خودروهای خارجی آنان زبانزد است؟

خصوصی سازی معادن در این احوال غیر منطقی به نظر می رسد و در صورت اجرای آن، آنچه پیش از هر چیزی به باد می رود، سهم مردم و کارگران است.

گزارش/ تانیا شعفی

در کردپرس بیشتر بخوانید؛

وضعیت توسعه شهر طلایی تکاب هنوز خاکستری است!

«تکاب»، «طلا» ، «توسعه»؛ خیلی دور، خیلی نزدیک!

اختلاف نظر امام جمعه تکاب و صمت استان در خصوص حقوق دولتی معادن تکاب