به گزارش کردپرس، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در یکی از سخنرانی های تبلیغاتی خود در روز 7 ژوئن به مردم ترکیه وعده ای داد که مردم، روزنامه نگاران، سیاستمداران و منتقدان وی را شگفت زده کرد. اردوغان قول داد در سراسر ترکیه قهوه خانه هایی راه اندازی کند که چای، قهوه و کیک رایگان در اختیار مشتریانشان قرار دهند. این وعدۀ انتخاباتی دست مایۀ انتقاد و حتی استهزای گسترده ای از سوی مخالفان اردوغان شد.

سیبل هورتاس روزنامه نگار تحسین شدۀ ترک که در حوزۀ حقوق بشر فعالیت می کند، در یادداشتی در المانیتور به نیاتی که در پس این وعدۀ انتخاباتی عجیب نهفته، پرداخته است.

هورتاس می گوید در فرهنگ شهری ترکیه قهوه خانه جایی است که مردم در آنجا وقت خود را به بطالت می گذرانند. ترکیه که حدود سه میلیون بیکار دارد و با مشکلات اقتصادی عدیده ای دست و پنجه نرم می کند، چگونه می تواند فضای رایگانی برای وقت کشی و بطالت بیشتر برای مردم فراهم کند.

پس از طرح انتقاد های فراوان، اردوغان تلاش کرد توضیح دهد که مقصود وی از این قهوه خانه ها در واقع «قرائت خانه» بوده است که در گذشته مرسوم بوده، کتاب خانه ای داشته و مردم در آن به صورت دسته جمعی کتاب، مجله و روزنامه خوانده اند.

فوندا جانتک متخصص جامعه شناسی شهری از جملۀ کسانی است که معتقد است مقاصد ایدئولوژیک در پس این پروژه نهفته است. وی در مصاحبه با المانیتور گفته است قهوه خانه ها در دوران امپراتوری عثمانی اهمیت بسیاری داشته و جایگزینی برای مساجد بوده اند. قهوه خانه تنها محل چای و قهوه نوشیدن یا قلیان و چپق کشیدن نبوده است، بلکه محلی برای گفتگو درارۀ سیاست و تجارت و کتاب خواندن افراد باسواد برای بی سوادان بوده است. به گفتۀ وی در دوران جمهوری ترکیه حاکمان سکولار این کشور در کنار قهوه خانه ها مراکزی تأسیس کردند به نام خانۀ مردم که جوانان را از قهوه خانه بیرون کشیده و با سبک زندگی غربی و فرهنگ مدرن آشنا کنند. به باور جانتک، پروژۀ قهوه خانه های اردوغان واکنشی در مقابل خانه های مردم است. اردوغان «از فعالیت های هنری، باله ها، مهمانی ها و نشستن زنان و مردان در کنار هم در این مراکز خشنود نیست» و می خواهد جایگزینی برای آن پیدا کند. هدف از تأسیس این قهوه خانه ها «ترویج فرهنگ شهروندی جدید مورد قبول حزب عدالت و توسعه است.»

کورکماز علمدار از چهره های دانشگاهی مطرح در حوزۀ ارتباطات نیز معتقد است پروژۀ اردوغان را باید از این منظر دید که وی علی رغم 16 سال در دست داشتن قدرت نتوانسته است در عرصۀ فرهنگی و اجتماعی به برتری دست یابد. به عقیدۀ وی اردوغان می خواهد تغییر فرهنگی را که در 16 سال گذشته از ایجاد آن عاجز بوده است، با این قهوه خانه ها عملی کند، اما برخلاف موفقیت خانه های مردم، قهوه خانه های اردوغان نخواند توانست این دگردیسی ایدئولوژیک را به وجود بیاورند، «اردوغان باید از سطح کیک و چای فراتر برود.»

بیشتر بخوانید:

از زندان برای پست ریاست جمهوری رقابت می کنم / صلاح الدین دمیرتاش

سناریوهای محتمل انتخابات ریاست جمهوری ترکیه / هلال کاپلان

اردوغان برنده می شود، به هر وسیله ای که باشد / هنری ج. بارکی

دیاربکر برای تنبیه حزب عدالت و توسعه در صندوق های رأی آماده است / نورجان بایسل

اپوزیسیون ترکیه به پیروزی در انتخابات خوش بین است / عرب ویکلی