رابطه میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق پس از سقوط رژیم صدام اغلب در صدر تحولات در عراق بوده است. ظهور داعش در عراق و سوریه بر روابط میان این دو تاثیر گذاشت و هم باعث ایجاد فرصت هایی برای کردها شد و هم زمینه همکاری میان نیروهای امنیتی اقلیم کردستان و فدرال عراق را فراهم کرد اما تحولات دیگری مانند برگزاری رفراندوم استقلال در اقلیم کردستان در 25 سپتامبر 2017 کردها و دولت عراق را رو در روی هم قرار داد. این مسئله باعث ایجاد بحرانی عمیق در اقلیم کردستان شد. جوئل وینگ، کارشناس مسائل عراق و کردها که در 10 سال گذشته اقدام به ثبت وتحلیل رویدادهای این منطقه کرده، درباره آخرین تحولات اقلیم کردستان و رابطه آن با دولت مرکزی عراق به سوالات خبرگزاری کردپرس پاسخ داد. جوئل وینگ یکی از علل اصلی روابط نه چندان عادی کنونی میان اربیل و بغداد را برگزاری رفراندوم استقلال دانست. این کارشناس مسائل کردها و عراق معتقد است کردها دیگر جایگاه سابق را در بغداد ندارند اما احتمالا در دولت جدید هم مشارکت خواهند داشت. وی دلیل انجام نشدن اصلاحات واقعی در اقلیم کردستان را ادامه سیاست های قبلی دو حزب حاکم در اقلیم کردستان و تاکید آن بر داشتن نهادهای وابسته حزبی دانست.

متن کامل مصاحبه جوئل وینگ با خبرگزاری کردپرس:

کردپرس: برخی کارشناسان با توجه به نتیجه انتخابات ماه می عراق، معتقدند که کردها نفوذ خود را در عراق از دست داده اند. آیا این طور است؟

جوئل وینگ: کردها به دلیل انتخابات نفوذ خود را از دست نداده اند این مسئله فقط به خاطر تصمیمات حکومت اقلیم کردستان عراق بوده و از جمله این سیاست های (غلط) سیاست نفتی اقلیم کردستان و تصمیم به برگزاری رفراندوم استقلال در 2017 بود. این اتفاق به این معنی بود که اقلیم کردستان عراق دیگر نمی خواهد با دولت مرکزی عراق بر سر مسائل زیادی همکاری کند بلکه قصد دارد مسیر خود را طی کند. این سیاست نتیجه کاملا معکوس داد و اقلیم کردستان اکنون با پیامدهای این سیاست های غلط دست و پنجه نرم می کند. اکنون دو حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی تلاش می کنند سیستم فدرال دوباره احیا شود.

کردپرس: برخلاف برخی پیش بینی ها، دو حزب دموکرات واتحادیه میهنی نتیجه خوبی از انتخابات گرفتند. چرا برخی احزاب اپوزیسیون مانند جبش تغییر و ائتلاف برای عدالت و دموکراسی نتوانستند نتیجه خوبی از انتخابات پارلمانی عراق بگیرند؟

جوئل وینگ: مشکل اپوزیسیون کردستان عراق این بود که تصمیم گرفتند به صورت جداگانه وارد انتخابات پارلمانی عراق شوند. آنها در ابتدا تصمیم گرفتند با لیست واحد شرکت کنند اما برخورد شخصیت ها به این تلاش پایان داد. این اقدام پیامدهایی برای آنها داشت و آنها نتوانستند نتیجه ای را که امیدوار به کسب آن بودند به دست بیاورند.

کردپرس: آیا احزاب و ائتلاف های سیاسی عمده عراقی، احزاب کرد را به دولت آینده عراق راه خواهند داد؟

جوئل وینگ: بله، گزارش های زیادی وجود دارد که نشان می دهد که حداقل دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان عراق وارد دولت جدید عراق خواهند شد. به نظر می رسد بار دیگر دولت اتحاد ملی در عراق شکل می گیرد و همه لیست های عمده در آن مشارکت خواهند داشت که به این معنی است کردها نیز از دولت جدید عراق سهم خواهند برد.

کردپرس: بارها طرح های مختلفی برای ایجاد اصلاحات در اقلیم کردستان از جمله یکپارچه سازی نیروهای پیشمرگ، اصلاح شاکله دولت و اقتصاد از سوی نهادهای حزبی و حکومتی ارائه شده است اما نتیجه تقریبا با هیچ برابر بوده است. مشکل کجاست؟

جوئل وینگ: مشکل در سفت و سخت چسبیدن دو حزب اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان به نهادهای وابسته به خود است که در نتیجه جنگ داخلی دهه 1990 بوجود آمدند. علیرغم زدن حرفهای بسیار درباره رفع اختلافات، این دو حزب به جای این که نهادهای مختلف را با دیگر احزاب به اشتراک گذاشته و این نهادها جنبه منطقه ای پیدا کنند، آنها ترجیح می دهند نیروهای پیشمرگ و دفاتر دولتی و غیره وابسته به خود را داشته باشند.

کردپرس: کردهای عراق می گویند که وضعیت در کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه باید به سال 2014 بازگردد، آیا این مسئله ممکن است؟

جوئل وینگ: این نتیجه برگزاری رفراندوم استقلال است. کردها قادر بودند بیشتر مناطق مورد مناقشه را که نیروهای عراق نتوانستند از آن در مقابل حمله داعش محافظت کنند تصرف کنند. اما حیدر العبادی بعد از برگزاری رفراندوم نیروهای فدرال را فرستاد و مناطق مورد مناقشه مانند کرکوک را که از سال 2003 در اختیار کردها قرار داشت از آنها باز پس گرفت. این خسران بزرگی برای کردها بود. اکنون کردها می خواهند این مناطق به وضعیت گذشته باز گردند اما آنها هیچ کارتی در اختیار ندارند و سرنوشت این مناطق در اختیار بغداد است.

کردپرس: چرا حکومت اقلیم کردستان عراق نسبت به تهاجم نظامی ترکیه به شمال این منطق از عراق سکوت کرده است؟ آیا بغداد به ترکیه در بیرون راندن پ.ک.ک از کوهستان قندیل کمک خواهد کرد؟

جوئل وینگ: ترکیه متحد مهم حزب دموکرات است و پ.ک.ک نیز رقیب بارزانی ها در مناطقی مانند شنگال و سوریه بوده است. در نتیجه، حکومت اقلیم کردستان عراق در قبال تهاجم نظامی ترکیه به شمال اقلیم کردستان سکوت کرده است. در واقع، چند ماه قبل از کارزار نظامی ترکیه علیه پ.ک.ک در قندیل، حکومت اقلیم کردستان با ترکیه بر سر ایجاد یک منطقه حائل در شمال عراق برای دور کردن پ.ک.ک از این منطقه مذاکره کرد. اما با توجه به عدم حضور نیروهای پیشمرگ در این منطقه اقدامات در حد گفتگو و حرف باقی ماند اما این مسئله نشاندهنده ادامه رابطه دولت اقلیم کردستان با ترکیه است.

از سوی دیگر، دولت فدرال عراق هیچ نیرویی در مرز با ترکیه و منطقه شنگال ندارد. حیدرالعبادی گفته است که ترکیه باید به حاکمیت عراق احترام بگذارد و بغداد اجازه نخواهد داد هیچ گروهی از خاک این کشور برای حمله به همسایگان استفاده کند. اما همه این ها در حد حرف است زیرا عراق ابزار مقابله با حملات ترکیه و یا پ.ک.ک را در آن منطقه ندارد.

کردپرس: گفته می شود که آمریکا در منطقه شنگال عراق نیرو مستقر کرده واقدام به ایجاد پایگاه نظامی کرده است. هدف آمریکا از حضور در این منطقه از عراق چیست؟

جوئل وینگ: ظاهرا آمریکا تعدادی از نیروهای خود را به این منطقه فرستاده است. به نظر می رسد که آنها می خواهند از این منطقه مرزی برای نظارت بر تحرکات نیروهای داعش و نیز ایجاد همانگی با نیروهای کرد سوریه یا ypg در طرف دیگر مرز استفاده کنند.

کد خبرنگار: 40101