سرویس کردستان- آتش سوزی در هفته های اخیر ده ها هکتار زمین کشاورزی و مرتع، صدها درخت و درختچه، گیاهان و جانداران بی پناه را طعمه ی خود ساخته و خسارات مالی و طبیعی زیادی به وجود آورده و علاوه بر ایجاد سیمای سهمگین، موجب صدمات جبران ناپذیری به اکوسیستم منطقه می شود.

دلایل آتش سوزی

شرایط جوی و گرمای بی سابقه، خشک شدن پوشش گیاهی، رها کردن شیشه و پلاستک در طبیعت، بی احتیاطی و یا اقدامات تعمدی عامل انسانی در ایجاد آتش سوزی ها موثر هستند.

یکی از آتش سوزی های گسترده منابع طبیعی سقز، آتش سوزی امروز کوه جاقل بود که از صبح شروع و تا ساعت 14 ادامه داشت و به کوه های ملقرنی رسیده بود.

علاوه بر سوختن حجم وسیعی از مراتع و درختچه های طبیعی، دیدن صحنه هایی از سوختن جاندارانی همچون: مورچه، لاک پشت، ملخ و پروانه و...دل هر انسانی را به درد می آورد.

ضعف های اساسی در مدیریت حوادث و بحران ها

مشاهدات میدانی و بررسی ابعاد قضیه، چندین ضعف و مشکل اساسی را در این حوادث، به شرح زیر نشان می دهد:

ـ ضعف مدیریت بحران شهرستان: در حوادث گسترده، ایجاد هماهنگی در بین نهادها و نیروهای عمل کننده برای اطفای حریق و جلب همکاری مردم و ادارات مختلف برای تسریع در امورات امری ضروریست، که این وظیفه برعهده دبیر ستاد بحران شهرستان ها یعنی: معاونت فنی و عمرانی فرمانداری است.

اما پس از 5 ساعت آتش سوزی و سوختن حجم وسیعی از مراتع و منابع طبیعی و حتی زمین های کشاورزی، کمترین اثری از اقدامات مدیریت بحران مشاهده نشد.

ـ کمبود تجهیزات و امکانات حرفه ای: از ساعات اولیه حادثه، نیروهای آتش نشانی و خدماتی شهرداری در محل حاضر و با یکدستگاه ماشین سنگین و تجهیزات ابتدایی مشغول خاموش کردن آتش بودند، پس از پیگیری روابط عمومی آتش نشانی یک اکیپ 3 نفره هلال احمر ساعت 14 در محل حاضر شد و منابع طبیعی هم اعلام نمود صبح اکیپی را به محل فرستاده، اما به دلیل حجم بالای آتش سوزی و اتمام تجهیزات به محل کار خود برگشته اند.

با توجه به شرایط جوی و پوشش گیاهی و همچنین توپوگرافی منطقه امکانات و ماشین آلات موجود در آتش نشانی، جوابگوی اینگونه حوادث نیست، عامل انسانی هرچند کارآمد هم باشد، اما فاقد تجهیزات و ماشین آلات ویژه باشد، نمی تواند کار چندانی از پیش ببرد.

ـ بی تفاوتی اجتماعی: افراد زیادی از ساکنان و کشاورزان در نزدیک آتش سوزی جمع شده و نظاره گر چند نیروی محدود آتش نشانی بودند و با وجود خطرساز بودن آتش سوزی برای کشاورزی آنان، اکثریت آنان از کمترین همکاری همچون: استفاده از بیل و شاخه های درخت برای جلوگیری از کشیده شدن آتش به داخل زمین ها، خودداری و آن را وظیفه آتش نشانی می دانستند.

در حالیکه این حجم وسیع آتش با توجه به صعب العبور بودن محل ها، جز با همکاری گسترده مردم مهار نخواهد شد.

ـ عدم حضور انجمن های مردمی شهرستان سقز: از ساعات ابتدایی این آتش سوزی اعضای انجمن ژینگه پاریزان نیشتمان صاحب در محل حضور و بسیار فعالانه برای خاموش کردن آن تلاش می کردند، اما متاسفانه کمترین اثری از حضور انجمن های مشابه در سقز وجود نداشت، در حالیکه این انجمن ها می توانند در زمینه جلب مشارکت مردم و جلوگیری از گسترش آتش سوزی و خسارات آن نقش اساسی ایفا نمایند.

ـ عدم ورود دهیاری ها به مقابله با آتش سوزی ها: با توجه به گسترش آتش سوزی ها در مراتع روستایی، باید فکری اساسی برای این کار اندیشیده و دهیاری روستاهای بزرگ به وسایل آتش نشانی مجهز شوند.

گفتنی است در سال های گذشته وسایل و خودروهایی نظیر: بیل مکانیکی برای برخی دهیاری ها خریدداری شده که کمترین نقشی در عمران روستاها و کمک به ایجاد درآمد آنها نداشته، اما بجای آن می توانستند در چند روستای بزرگ ماشین آلات آتش نشانی خریداری کنند.

بررسی حوادث اخیر و خسارات ناشی از آن، لزوم اقدامات اساسی را الزامی ساخته است.

پیشنهادات

راه اندازی پایگاه اطفا حریق منابع طبیعی و تجهیز این پایگاه به بالگرد آب پاش و همچنین احداث پایگاه های مجهز برای آتش سوزی های احتمالی، خرید ماشین آلات سنگین و پیشرفته برای سازمان آتش نشانی، تهیه وسایل اطفای حریق کوچک برای نهادهای مردمی همچون آتش کوب؛ پویا نمودن و برطرف نمودن ضعف های مدیریت بحران در شهرستان ها و...امری ضروریست.