به گزارش کردپرس، احتمال تعویق دوره کنونی پارلمان کردستان عراق بیش از پیش قوت گرفته است.
انتخابات دوره پنجم پارلمان کردستان عراق قرار بود با انتخابات ریاست اقلیم کردستان به صورت هم زمان در اول نوامبر سال 2017 برگزار شوند.
سه شنبه 24 اکتبر 2017، پارلمان کردستان به منظور تصمیم گیری در خصوص انتخابات ریاستی و پارلمانی، تشکیل جلسه داد و تصمیم به تعویق انتخابات گرفت و دوره چهارم پارلمان با رأی مثبت 60 تن از نمایندگان برای مدت 8 ماه تمدید شد.
اکثر نمایندگانی که به تمدید دوره پارلمان رأی دادند از احزاب دمکرات، اتحادیه میهنی و اتحاد اسلامی کردستان بودند، با این حال سه تن از نمایندگان حزب اتحادیه میهنی با این تصمیم مخالفت کرده و نشست پارلمان را بایکوت کردند.
پس از آن، نیچروان بارزانی نخست‌وزیر اقلیم کردستان ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ را زمان برگزاری انتخابات پارلمان کردستان تعیین و اعلام کرد که انتخابات ریاست اقلیم کردستان با وجود خالی ماندن این منصب، برگزار نمی شود.
طی هفته های اخیر و با وجود اعلام کمیسیون انتخابات و رفراندوم اقلیم کردستان برای برگزاری انتخابات پارلمانی در موعد تعیین شده یعنی 30 سپتامبر سال جاری و تأمین بودجه برگزاری آن از سوی دولت، گزارش‌های غیر رسمی حاکی از درخواست برخی از احزاب برای تعویق زمان انتخابات بود و این احتمال با اظهار نظر برخی از مقامات حزبی به ویژه در اتحادیه میهنی (یکیتی) قوت گرفت.
در این رابطه شبکه تلویزیونی KNN از نشست محرمانه دو حزب حاکم اقلیم کردستان یعنی دموکرات و اتحادیه میهنی با هدف حصول توافق بر سر تعویق دو ساله دوره چهارم پارلمان کردستان خبر داد.
بر اساس این گزارش، اتحادیه میهنی حاضر به دادن امتیازهایی به منظور تحقق تعویق برگزاری انتخابات پارلمان کردستان است.
پیش تر حاکم قادر از رهبران اتحادیه میهنی کردستان در کنفرانسی مطبوعاتی گفته بود که اتحادیه میهنی کردستان پایبند تصمیمات پارلمان کردستان در ارتباط با انتخابات پارلمانی است، حال تصمیم بر برگزاری انتخابات در موعد مقرر باشد و یا تعویق آن.
وی همچنین آشکار ساخت که گفتگوها برای تصمیم گیری نهایی در خصوص برگزاری انتخابات پارلمان کردستان در موعد مقرر یا تعویق آن ادامه دارد.
این مقام اتحادیه میهنی به صورت مشخص نامی از طرف های گفتگو در ارتباط با تصمیم گیری در خصوص موعد برگزاری انتخابات پارلمان کردستان نبرد و به این بسنده کرد که حزب متبوعش تابع تصمیمات پارلمان کردستان خواهد بود.
ملا بختیار مسئول امور اجرایی دفتر سیاسی اتحادیه میهنی کردستان نیز در اظهاراتی مشابه در مصاحبه با یکی از شبکه های تلویزیونی اعلام کرد که به دلیل این که هنوز نتایج نهایی انتخابات مجلس نمایندگان عراق اعلام نشده است و افق تشکیل دولت در بغداد مشخص نیست، در چنین شرایطی نمی توان در اقلیم کردستان انتخابات پارلمانی برگزار کرد.
همزمان، حزب دمکرات کردستان که پیش تر نیز بر برگزاری انتخابات پارلمانی کردستان پیش از انتخابات مجلس نمایندگان عراق تأکید داشت، این بار هم به طرح موضوع تعویق انتخابات واکنش نشان داد.
هیمن هورامی عضو رهبری پارتی در اظهاراتی مشابه با دیگر رهبران این حزب در گفتگو با رادیو کردی زبان نوا، گفت که شایعات و اظهارنظرها در خصوص تعویق انتخابات پارلمان کردستان، بی اساس است و هیچ دلیل و بهانه سیاسی، فنی، مدیریتی و مالی برای تعویق انتخابات وجود ندارد و انتخابات در موعد مقرر برگزار می شود.
مشاور رهبر پارتی، افزود: حزب دمکرات کردستان بر ضرورت برگزاری انتخابات پارلمان کردستان در موعد مقرر تأکید دارد و کمیسیون عالی انتخابات و احزاب سیاسی نیز تمامی اقدامات لازم برای این مهم را انجام داده اند و لیست ها و نام نامزدها نیز ارائه شده است. از سوی دیگر، تمامی ملزومات برگزاری انتخابات و بودجه آن از سوی دولت تأمین شده است و ازلحاظ قانونی نیز هیچ مشکلی بر سر راه برگزاری انتخابات در موعد مقرر وجود ندارد.
مخالفت پارتی با تعویق برگزاری انتخابات پارلمان کردستان در حالی مطرح شد که مقامات جماعت اسلامی کردستان و در این میان مروان گلالی رئیس فراکسیون جماعت اسلامی در پارلمان کردستان از درخواست آمریکا برای تعویق زمان برگزاری انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان خبر دادند.
گلالی در گفتگو با پایگاه خبری اس. ان. ان، اعلام کرد که برت مک گورک نماینده ویژه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، در سفر به اقلیم کردستان و دیدار با یکی از رهبران سیاسی برجسته کُرد خواهان تعویق برگزاری انتخابات پارلمان کردستان شده است.
به گفته وی، مک گورک با اشاره به اینکه آمریکا در هیچ کشوری خواهان تعویق و عدم برگزاری انتخابات نیست، تأکید کرده که اقلیم کردستان در حال حاضر به دلیل اختلافات داخلی میان احزاب در شرایط مناسبی برای برگزاری انتخابات نیست.
گلالی همچنین گفت که این درخواست مک گورک پذیرفته نشده و احزاب اقلیم کردستان بر برگزاری انتخابات پارلمانی در موعد مقرر آن تأکید دارند، اما در حقیقت همه احزاب تعویق انتخابات را کار صحیحی می دانند و تحت فشار افکار عمومی و شبکه های اجتماعی، با تعویق انتخابات مخالفت می کنند.
وی همچنین گفت که تمام احزاب اقلیم در این مورد که باید پیش از برگزاری انتخابات توافق و تفاهم میان احزاب صورت گیرد متفق النظر هستند و همگی بر این باورند که برگزاری انتخابات در مقطع کنونی موجب تشدید اختلافات و اتهام زنی‌های میان احزاب می شود و احتمال تقلب در آن وجود دارد.
رئیس فراکسیون جماعت اسلامی در پارلمان کردستان پیش‌بینی کرد که انتخابات پارلمان کردستان در موعد مقرر آن در 30 سپتامبر برگزار نمی شود.
هاوژین عمر مسئول نهاد انتخاباتی جماعت اسلامی کردستان نیز در یکی از برنامه های شبکه روداو همین موضوع و درخواست آمریکا برای تعویق انتخابات پارلمانی را مطرح و اعلام نمود که اکثر احزاب اقلیم کردستان مایل به تعویق انتخابات هستند.
هم زمان، گزارش شبکه تلویزیونی KNN ارگان رسانه ای جنبش تغییر از انجام مذاکرات جدی میان حزب دمکرات و اتحادیه میهنی در آخرین نشست رهبران دو حزب در اربیل و سلیمانیه با حضور نیچروان بارزانی معاون رهبر حزب دمکرات و کوسرت رسول علی معاون اول دبیر کل حزب اتحادیه میهنی پرده برداشت.
بر اساس این گزارش و به نقل از یکی از اعضای رهبری اتحادیه میهنی کردستان که اشاره ای به نام وی نشده است، حزب دمکرات کردستان مسئله تعویق انتخابات پارلمان کردستان را به فرصتی برای تحمیل شروط خود به اتحادیه میهنی تبدیل کرده است.
پیشنهادهای اتحادیه میهنی به حزب دمکرات در ارتباط با تمدید دوره پارلمان کردستان به شرح زیر اعلام شده است:
1: تمدید دوره چهارم پارلمان کردستان به مدت دو سال.
2: ایجاد تغییرات ریشه ای و گسترده در ساختار وزارتخانه ها و شخص وزرا و همچنین تقسیم دوباره وزارتخانه های دولت اقلیم کردستان که پیش تر نزد احزاب جنبش تغییر (گوران)، اتحاد اسلامی کردستان (یکگرتو) و جماعت اسلامی کردستان (کومل) بوده اند، میان اتحادیه و دمکرات.
حزب دمکرات کردستان در مقابل پیشنهادهای اتحادیه میهنی، به صورت شفاهی شروطی را مطرح کرده است که یکی از مهم ترین این شروط تدوین قانون اساسی اقلیم کردستان و تصویب آن طی دو سال تمدید شده پارلمان است.
یکی دیگر از شروط حزب دمکرات کردستان برای اتحادیه میهنی به منظور تمدید دوره پارلمان، اصلاح قانون ریاست اقلیم کردستان بر اساس نظرات و ملاحظات این حزب می باشد.
بر اساس گزارش ارگان رسانه ای جنبش تغییر، حزب دمکرات کردستان در طرح شروط تدوین و اصلاح قانون اساسی و قانون ریاست اقلیم کردستان برای اتحادیه میهنی در مقابل موافقت با تمدید دوره چهارم پارلمان کردستان به دنبال در دست گرفتن دو دوره دیگر منصب ریاست اقلیم کردستان است.
طی دوره چهارم پارلمان کردستان موضوع تغییر نظام سیاسی اقلیم کردستان از ریاستی به پارلمانی و تغییر قانون ریاست اقلیم کردستان مناقشه برانگیزترین لایحه های تقدیمی به پارلمان بودند که طرح و بررسی آن ها به ویژه از سوی احزاب اپوزیسیون و در این میان جنبش تغییر که ریاست پارلمان را نیز در دست داشت، در نهایت منجر به بستن پارلمان از سوی حزب دمکرات و شروع دوره ای از بحران سیاسی در اقلیم کردستان شد.
منصب ریاست اقلیم کردستان که از سال 2005 و به مدت دو دوره در دست حزب دمکرات و در اختیار مسعود بارزانی رهبر این حزب بود، علیرغم تمام شدن دوره تمدید شده یعنی از سال 2013 تا 2015 و بدون تمدید دوباره از سوی پارلمان، منصب ریاست اقلیم تا سال 2017 نزد همان حزب و شخص بارزانی باقی ماند تا این که پس از رویدادهای 16 اکتبر 2017 وی از این منصب کناره گیری کرد و اختیارات آن میان سه نهاد اجرایی، قانون گذاری و قضایی تقسیم شد و در این میان، بیشترین اختیارات به نخست وزیری رسید که هم اکنون نیچروان بارزانی در این سمت می باشد و وی نیز از رهبران حزب دمکرات است.
منصب ریاست اقلیم کردستان بنا به تصمیم پارلمان کردستان که در آن حزب دمکرات بیشترین نقش را ایفا کرد، تعلیق شد و تصمیم گیری در خصوص آن به تصمیم پارلمان آینده موکول گردید و بدون شک حزب دمکرات از چنین منصبی که شکلی نمادین یافته صرف نظر نخواهد کرد.
بر اساس گزارش های غیر رسمی، حزب دمکرات و اتحادیه میهنی برای تدوین پروژه های سیاسی مشترک و به ویژه تقسیم مناصب نیز توافق کرده اند و قرار است هیئتی عالی میان دو حزب در این رابطه تشکیل شود.
حزب دمکرات کردستان همچنین در ارتباط با منصب ریاست جمهوری عراق در دولت آینده با تداوم تصدی این منصب از سوی اتحادیه میهنی موافقت کرده است، اما این موافقت در مقابل پذیرش شروطی از سوی اتحادیه می باشد، از جمله مشارکت دو حزب در انتخابات شوراهای استانی در کرکوک در لیست مشترک و تصدی منصب استانداری کرکوک از سوی پارتی که تصمیم گیری در این باره به رهبری اتحادیه ارجاع داده شده است.
تعویق انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان مسبوق به سابقه است و احتمال تعویق آن در مرحله کنونی نیز یکی از نتایج بحران سیاسی و اختلافات شدید میان احزاب به ویژه حاکمیت و اپوزیسیون می باشد.
نباید این مهم را از یاد برد که بخشی از موافقان تعویق انتخابات پارلمان کردستان که قرار بود اول می سال 2017 برگزار شود، احزاب اپوزیسیون بودند و هدف آن ها وزن کشی در انتخابات پارلمانی عراق در 12 می 2018 بود. احزاب مخالف و منتقدان اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان در مقطع پسا رفراندوم و در شرایطی که این دو حزب در بدترین وضعیت از زمان تأسیس اقلیم کردستان بودند، مترصد افول حاکمان سنتی کردستان و جلوس بر کرسی قدرت و بازتعریف سیاست و اقتصاد در اقلیم کردستان و در روابط با بغداد و جامعه جهانی بودند، اما نتایج انتخابات و پیروزی مجدد حزب دمکرات و اتحادیه میهنی، پیش‌بینی های آن ها را نقش بر آب کرد. احزاب اپوزیسیون اقلیم کردستان که در انتخابات پارلمانی 12 می در عراق شکستی سنگین را تجربه کردند، با وجود داشتن اهداف و رویکرد مشترک در مقابل احزاب حاکم و علیرغم نشست ها و دیدارهای فراوان، از تشکیل جبهه ای مشترک در مقابل حاکمیت عاجز مانده اند و از سوی دیگر، از کسب اعتماد مردم اقلیم کردستان در انتخابات پارلمان کردستان آن گونه که ادعا می کنند اطمینان خاطر ندارند و این نیز ترس و تردید آن ها از ورود به انتخاباتی دیگر را بیشتر و توجیه‌پذیر می کند. همزمان آن ها از سلامت انتخابات مطمئن نیستند و از تکرار آن چه سناریو تقلب از سوی احزاب حاکم می نامند، نگرانند.
در طرف مقابل، اتحادیه میهنی نیز با پیروزی لرزان در انتخابات مجلس عراق در آستانه برگزاری کنگره است و هنوز هم نتوانسته از بحران اختلافات داخلی و تنش جدی میان جناح های رقیب خارج شود. هم زمان سایه جدایی برهم صالح معاون وقت دبیر کل هنوز هم بر سر اتحادیه میهنی سنگینی می کند و رهبران این حزب نگران از دست دادن کرسی ها در استان های اقلیم به نفع ائتلاف برای دموکراسی و عدالت تحت رهبری برهم صالح هستند. نباید این مهم را از نظر دور داشت که پیروزی اتحادیه میهنی در انتخابات پارلمانی عراق در مقابل احزابی که خاستگاه آن ها منطقه سلیمانیه است مدیون 6 کرسی کرکوک یعنی بیش از 30 درصد کرسی های اتحادیه در مجلس عراق است و با توجه به این که کرکوک خارج از اقلیم کردستان می باشد، اتحادیه میهنی در انتخابات پارلمان کردستان رقابتی سخت با مخالفان خود خواهد داشت و این نیز میل این حزب برای تعویق انتخابات پارلمان کردستان را توجیه می کند.
در این میان، حزب دمکرات کردستان دارای بهترین وضعیت در میان احزاب کردستانی برای شرکت در انتخابات پارلمان کردستان است. این حزب علیرغم اصرار بر برگزاری رفراندوم و تقبل هزینه های سنگین این اقدام ساختارشکنانه توانست جایگاه پیشین خود در انتخابات مجلس نمایندگان عراق را کسب نماید و این بار با رویکرد و سیاستی متفاوت و عمل‌گرایانه تر از گذشته عزم خود را برای حضور در بغداد جزم کرده است. تصمیمی که حمایت های عراقی، منطقه ای و جهانی را نیز با خود دارد و این حمایت ها جایگاه پارتی را بیشتر از گذشته در اقلیم کردستان و به ویژه در انتخابات پارلمانی پیش رو قدرتمندتر خواهد کرد. حزب دمکرات در تعامل با هم‌پیمان و رقیب همیشگی خود در اقلیم کردستان دست بالا را دارد و در بسیاری از مسائل در جایگاهی قرار دارد که می تواند امتیازهای زیادی از اتحادیه بگیرد به ویژه در مسئله برگزاری یا تعویق انتخابات پارلمان کردستان.
به هر نحو سرنوشت برگزاری انتخابات پارلمان کردستان در موعد مقرر و یا تعویق آن مثل همیشه پشت درهای بسته و با توافق های حزبی مشخص شده است و این بار نیز به همان نحو خواهد بود، اما آنچه محرز می باشد این است که پارلمان پنجم اقلیم کردستان در شرایطی متفاوتی آغاز به کار خواهد کرد و پرونده های مناقشه برانگیزتری برای بررسی خواهد داشت.
حسن صالحی
سرویس عراق و اقلیم کردستان
خبرگزاری کردپرس
نظر شما