کردپرس: اقلیم کردستان عراق بیش از هر جای دیگری در منطقه با جمهوری اسلامی ایران و ترکیه دارای مراودات سیاسی – بازرگانی و تاثیرپذیری از این دو کشور است. طی سال های اخیر، نگاه و رویکرد اربیل در قبال هر کدام از این کشورها سمت و سوی تحولات و معادلات سیاسی در کردستان و عراق را مشخص کرده است.
همزمان با تشدید فشارهای آمریکا به ایران و آغاز مجدد تحریم های این کشور علیه تهران، حیدر العبادی به صورت رسمی همراهی بغداد با این تحریم ها را اعلام کرد، از سوی دیگر سفری به آنکارا داشت که به گفته ناظران و تحلیل گران سیاسی بی ارتباط با تنش در روابط تهران و واشنگتن نبود. از سوی دیگر، نخست وزیر موقت عراق در کنفرانس خبری مشترک با رجب طییب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از برنامه دو کشور برای صادرات نفت کرکوک پرده برداشت. برنامه ای که به دلیل جبر جغرافیا و واقعیات سیاسی، هیچ یک از دو کشور نمی توانند اقلیم کردستان را در آن نادیده بگیرند.
کردپرس برای تحلیل مواضع عراق و اقلیم کردستان در قبال تحریم های آمریکا علیه ایران و موضوع صادرات نفت کرکوک، مصاحبه ای را با دلشاد شعبان، نماینده برجسته حزب دمکرات (پارتی) در پارلمان کردستان و نایب رئیس کمسیون منابع طبیعی پارلمان صورت داده است که در ادامه می خوانید:
کردپرس: حیدر العبادی نخست وزیر عراق در سفر هفته گذشته به ترکیه و در کنفرانس خبری مشترک با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور از تصمیم و تلاش دو کشور به صادرات نفت کرکوک از طریق خاک ترکیه خبر داد، ارزیابی شما از این موضوع در مقطع کنونی چیست؟
دلشاد شعبان: در سفر اخیر حیدر العبادی نخست وزیر عراق به ترکیه احتمالا بر سر موضوعات مختلف دیگری نیز گفتگو شده است. به ویژه وضعیت کلی منطقه پس از تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه ایران و همچنین ترکیه. تحریم هایی که شاید تاثیراتی منفی به دنبال خواهد داشت و احتمالا عراق از این تاثیرات بی نصیب نخواهد بود. محورهای اصلی گفتگوها در این چارچوب بوده است. نفت کرکوک نیز یکی از موضوعات مورد بحث در این سفر بوده است، اما پیش از آن که حیدر العبادی به ترکیه سفر کند، در این باره زمینه سازی و اقدامات لازم انجام شده است و چند نشست با نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان برگزار شده است. دولت مرکزی عراق پس از رویدادهای 16 اکتبر 2017 تمام تلاش خود را به کار گرفت تا راه دیگری به جز خط لوله انتقال نفت اقلیم کردستان را برای صدور نفت کرکوک بیابد، اما در این امر موفقیتی نداشت. دلیل این عدم موفقیت نیز خود دولت عراق است. خلاصه کلام این که ما پیش تر نیز اعلام کرده بودیم که اگر از طریق خط لوله نفتی اقلیم کردستان نباشد صدور نفت کرکوک به خارج از کشور از سوی دولت مرکزی عراق دشوار است. مناسب ترین گزینه برای صادرات این نفت، از طریق اقلیم کردستان می باشد و آن ها نیز به این نتیجه رسیده و به این امر واقفند.
هم اکنون خط لوله نفت اقلیم کردستان برای صادر کردن نفت کرکوک آماده است و دولت اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق برای انجام این امر اعلام آمادگی کرده است.
به دلایل مذکور اگر در این موضوع میان طرفین هماهنگی باشد بسیار بهتر از آن است که بغداد به راه حل دیگری در این باره بیندیشد که در آن موفق نباشد و فشار بیشتری به بغداد وارد آید. در همین راستا نوعی از توفق میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق برای صادرات نفت کرکوک به ترکیه از طریق خط لوله نفت اقلیم کردستان وجود دارد. آن چه باقی می ماند راهکارهای دیگر برای نحوه تعامل با جزئیات صادرات نفت از طریق بندر جیحان ترکیه به ویژه بحث مربوط به درآمدهای حاصله است.
کردپرس: آیا صادرات نفت کرکوک از طریق خط لوله نفت اقلیم کردستان نهایی شده است؟
دلشاد شعبان: هیچ راه دیگری وجود ندارد. عراق به جز صادرات نفت کرکوک از طریق اقلیم کردستان هیچ گزینه دیگری را پیش رو ندارد. حتی اگر مجازات های بین المللی متوجه ایران نبود، اجرای پروژه صادرات نفت کرکوک از طریق ایران آن گونه که دولت مرکزی عراق در نظر داشت، بسیار دشوار بود. پس اعمال تحریم هی بین المللی علیه ایران، وقوع چنین امری به محال تبدیل شده است. دوباره تاکید می کنم که بغداد هیچ گزینه دیگری برای صادرات نفت کرکوک به جز از طریق خط لوله نفت اقلیم کردستان پیش رو ندارد. ما خط لوله نفت اقلیم کردستان را متعلق به کشور عراق می دانیم زیرا ما در چارچوب یک کشور زندگی می کنیم.
کردپرس: نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان اعلام کرد که چندین بار پیشنهاد صدور نفت کرکوک از طریق خط لوله اقلیم کردستان را به بغداد داده و حتی در دیدارها با حیدر العبادی نخست وزیر نیز آن را مطرح کرده، اما هیچ پاسخی به آن داده نشده است. آیا گفتگوهای که به آن ها اشاره کردید توافق میان اربیل و دولت مرکزی عراق بر سر این موضوع را به دنبال داشته است؟
دلشاد شعبان: اطلاعی از چنین توافقی ندارم، اما آن چه که می توانیم به شما بگویم این است که برای صادرات نفت کرکوک هچ راه دیگری به جز اقلیم کردستان وجود ندارد. هم اکنون نیز تفاهم بسیار خوبی میان نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان و حیدر العبادی نخست وزیر عراق برای حل مسئله نفت کرکوک، مسائل مربوط به درآمدهای حوزه های مختلف اقلیم کردستان و حتی عراق، به منظور بررسی و تحلیل مسائل مربوط به درآمدها از جمله دروازه های مرزی به نحوی که به نفع و مصلحت اقلیم کردستان و عراق باشد، وجود دارد. باز هم می گویم که شاهد تفاهم خوبی میان طرفین هستیم.
کردپرس: به تحریم های آمریکا علیه ایران اشاره کردید. حیدر العبادی نخست وزیر عراق پایبندی بغداد به این تحریم ها را اعلام کرد، با توجه به روابط گسترده و عمیق تهران و اقلیم کردستان پیش بینی شما از موضع اقلیم در این باره چیست؟
دلشاد شعبان: اقلیم کردستان بخشی از عراق است و این کشور نیز یکی از اعضای سازمان ملل می باشد و همزمان به نوعی تحت قیمومیت آمریکا است. یکی از موارد اجباری که دولت مرکزی عراق باید از زاخو در کردستان تا بصره در جنوبی ترین نقطه کشور به آن پایبند باشد این است که نقل و انتقال درآمدهای حاصل از صادارت و فروش 5 میلیون بشکه کنونی نفت کشور در دست آمریکا است. یعنی اگر آمریکا بخواهد این کانال را مسدود کند، عراق هیچ چیز دیگر در اختیار ندارد. زیرا 85 درصد بود‌جه عراق از درآمدهای نفتی تامین می شود و فقط 15 درصد آن وابسته به درآمدهای داخلی است. در چنین شرایطی که شرح آن رفت، عراق از نظر اقتصادی فلج خواهد شد. به همین خاطر در موضوع تحریم های آمریکا علیه ایران، عراق هیچ راه دیگری به جز پایبندی به تحریم ها پیش رو ندارد. اقلیم کردستان بخشی از عراق است و تمامی مبادلات ما با ایران یا ترکیه از طریق دروازه های مرزی صورت می گیرد و اداره و مسئولیت این دروازه ها هم بر اساس قانون اساسی عراق بر عهده دولت مرکزی می باشد و هر تصمیمی که دولت مرکزی عراق به ویژه در ارتباط با مبادلات بازرگانی با ایران اتخاذ کند، اقلیم کردستان نمی تواند از این تصمیمات تخطی کند.
باید بگویم که اقلیم کردستان احتمالا از تاثیرات منفی بر حجم بزرگ مبادلات بازرگانی با ایران خرسند نخواهد بود. در همین رابطه، اقلیم کردستان با هماهنگی با دولت مرکزی عراق می توانند در تلاشی دیپلماتیک و رایزنی با مقامات آمریکایی آن ها را راضی به معافیت از تحریم ها بکنند، به ویژه حجم بزرگ مبادلات بازرگانی و تجاری با ایران از جمله در حوزه مواد غذایی و نیازهای روزانه عراق. چنین چیزی پسندیده و مفید خواهد بود. به هر صورت باید منتظر رویدادها باشیم و اظهارنظر را به زمان آن بسپاریم.
کردپرس: به دروازه های مرزی اشاره کردید، در کنفرانس مشترک نخست وزیر عراق و رئیس جمهور ترکیه در آنکارا طرفین از تلاش برای گشایش دروازه های مرزی مشترک خبر دادند، برخی ناظران سیاسی تلاش آنکارا و بغداد برای گشایش دروازه های مرزی جدید را اقدامی در راستای به حاشیه راندن اقلیم کردستان به ویژه در بحث کریدورهای صادراتی و بازرگانی تحلیل کردند، نظر شما در این باره چیست؟
دلشاد شعبان: من چنین نظری ندارم. پس از رویدادهای 16 اکتبر 2017 این مسئله به اثبات رسید که عراق دو راه بیشتر پیش رو ندارد، یا این که به نتایج رفراندوم و جدایی کردستان رضایت دهد یا این که کُرد و اقلیم کردستان شریک واقعی در عراق باشند و تمامی حقوق مردم کردستان در این کشور تحقق یابد. از جمله استحقاقات دارایی، مسائل سیاسی و دیپلماتیک. باید کردها در تمامی حوزه ها شریک واقعی باشند. به عقیده من، عراق گزینه دوم را انتخابت کرده است و اقلیم کردستان یکی از طرف های اصلی در دولت و اداره کشور خواهد بود. به همین دلیل این که جناب عبادی توافقی در راستای زیان رساندن به اقلیم کردستان را با ترکیه منعقد کندو بعید می دانم، زیرا زیان وارده به اقلیم کردستان باید از جانب دولت عراق جبران شود. به عقیده من هر توافقی که جناب عبادی با ترکیه داشته است به مصلحت عراق و در این میان، اقلیم کردستان بوده است. مرز ترکیه با عراق به طور کامل در اقلیم کردستان است و هر دروازه مرزی میان طرفین گشایش یابد در اقلیم کردستان خواهد بود. در عین حال توافقاتی برای گشودن برخی دروازه های مرزی منعقد شده است که دولت مرکزی عراق در انعقاد این توافق ها توافق های پیشین اقلیم کردستان با ترکیه را اساس قرار داده است. برای مثال دروازه مرزی سرزیر در منطقه برواری علیا که دروازه ای عراقی – کردستانی است و بغداد بر اساس توافق پیشین اقلیم کردستان با ترکیه این دروازه را گشوده و هیچ مشکلی با این مسئله نداشته است. به همین دلیل به نظر من هر تفسیر و تحلیلی که سفرها و توافق های حیدر العبادی با کشورهای هسمایه و هر کشور دیگری را بر ضد منافع اقلیم کردستان نشان دهد، از اساس اشتباه است . به عقیده من هر توافقی که صورت گیرد به نفع عراق خواهد بود و اقلیم کردستان هم به عنوان بخشی از عراق نفع خواهد برد.
کردپرس: گفته می شود اقلیم کردستان و به ویژه حزب دمکرات کردستان بنا به درخواست آمریکا از نخست وزیری مجدد حیدر العبادی پشتیبانی می کند، آیا احتمال چنین حمایتی وجود دارد؟
دلشاد شعبان: من عضو رهبری حزب دمکرات کردستان نیستم و به عنوان نماینده پارلمان کردستان از فراکسیون حزب می توانم اظهارنظر کنم. آن چه نزد ما از اهمیت برخوردار است شراکت واقعی اقلیم کردستان در اداره عراق و تحقق حقوق اقلیم کردستان است حال جناب عبادی نخست وزیر باشد و یا هر شخصیت دیگری تصدی این منصب را در دست گیرد تفاوتی ندارد و ما با آن تعامل خوهیم کرد.
* مصاحبه : حسن صالحی
سرویس عراق و اقلیم کردستان – خبرگزاری کردپرس
نظر شما