کردپرس: انتخاب رئیس جمهور عراق از سوی نمایندگان این کشور و مأمور شدن شخصیتی از شیعیان برای تشکیل دولت جدید، امید به رسیدن به ثبات و آرامش در عرصه سیاسی این کشور را بیشتر کرد، اما این مهم بدون هزینه به ویژه در میان کُردها نبود. نامزدی برهم صالح برای تصدی منصب ریاست جمهوری عراق و واکنش منفی حزب دمکرات به روند این انتخاب بدون اجماع و توافق کردستانی، پایانی بر خوش‌بینی ها به اتحاد دو حزب حاکم کردستان در بغداد و در فرآیند تشکیل دولت جدید بود.
با ورود پارتی و یکیتی با نامزد مستقل به رقابت برای در دست گرفتن پست ریاست جمهوری و رویدادهای پیش آمده در نشست مجلس در کارزاری که پیروز آن اتحادیه و برهم صالح بودند، فصل جدیدی از روابط میان دو حزب آغاز شد که با اظهارات تند نیچروان بارزانی و تأکید بر این که تعاملی متفاوت از گذشته با اتحادیه میهنی در قدرت خواهند داشت می توان گفت شاهد دور تازه ای از کشمکش ها و منازعه قدرت میان طرفین در اقلیم کردستان و بغداد خواهیم بود.
خبرگزاری کردپرس به منظور تحلیل و بررسی موارد مذکور، گفتگویی تفصیلی با عارف قربانی تحلیل‌گر سیاسی و روزنامه نگار شناخته شده کُرد و از شخصیت های نزدیک به برهم صالح رئیس جمهور عراق انجام داده است که در ادامه می خوانید:
کردپرس: انتخاب دکتر برهم صالح نامزد اتحادیه میهنی (یکیتی) از سوی نمایندگان مجلس عراق برای تصدی منصب ریاست جمهوری در سایه رقابت های این حزب و حزب دمکرات کردستان (پارتی) را چگونه ارزیابی می کنید؟
عارف قربانی: به عقیده من به دلیل این که در عراق، تصدی منصب ریاست جمهوری از سوی کردها قطعی است و به عرف تبدیل شده است، لازم بود که احزاب کردستانی بر سر انتخاب یک نامزد برای تصدی این منصب به توافق می رسیدند. اگر در این توافق، به اجماعی همه جانبه دست می یافتند در نهایت بهترین گزینه برای جلوس بر کرسی ریاست جمهوری شخص دکتر برهم صالح بود. مطمئناً اگر برهم صالح با توافق و اجماع همه جانبه کُردها و پشتیبانی آن ها به عنوان رئیس جمهور انتخاب می شد، دارای جایگاهی قدرتمندتر در صحنه سیاسی عراق بود. اما متاسفانه اختلافات و کشمکش داخلی کُردها شرایطی ایجاد کرده است که بخشی از احزاب و در این میان حزب دمکرات کردستان، برهم صالح را در کسوت ریاست جمهوری به عنوان نماینده خود به رسمیت نشناسد و هنوز هم برای انجام هماهنگی های لازم با وی اعلام آمادگی نکرده است. باید اشاره کنم که این مسئله قابل حل است، به باور من منافع عراق و اقلیم کردستان این مهم را می طلبد که باید با این گونه مسائل با حساسیت هر چر بیشتر تعامل شود. وقتی که حزب دمکرات و اتحادیه میهنی با دو نامزد وارد رقابت انتخاب رئیس جمهور در مجلس نمایندگان شدند؛ لازم بود به صورتی دمکراتیک نیز نتایج را می پذیرفتند و با آن تعامل می کردند و هر نامزدی که انتخاب شد طرف مقابل به رئیس جمهور منتخب تبریک می گفت و در روند کار نیز با وی هماهنگ می بود. زیرا این منصب در اختیار کُردها است و طی چهار سال نیز هر کس تصدی آن را بر عهده داشته باشد حافظ قانون اساسی عراق است، قانونی که کُردها بر این عقیده اند بخش هایی از آن که مربوط به مطالبات آن ها است اجرایی نشده و یا به نحوی اجرایی شده است که اقلیم کردستان از آن خسارت و زیان دیده است.
تأکید می کنم که باید همه احزاب و شخصیت های سیاسی کردستانی به جایگاه ریاست جمهوری و رئیس جمهور منتخب احترام بگذارند تا بتواند منافع اقلیم کردستان را در چارچوب فعالیت های چهار سال آینده خود بگنجاند.
کردپرس: به مخالفت و واکنش منفی حزب دمکرات کردستان با ریاست جمهوری برهم صالح اشاره کردید، برخی از ناظران تحولات سیاسی اقلیم کردستان، انتخاب برهم صالح را نتیجه تلاش ها و اقدامات نسل جدیدی از رهبران سیاسی در اتحادیه میهنی که دارای رویکرد و مواضعی مخالف حزب دمکرات و رهبری آن هستند، می دانند، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
عارف قربانی: نتیجه این را نشان می دهد، اما به عقیده من اگر به شیوه ای حکیمانه و با تدبیر این مسئله یعنی انتخاب نامزد کُردها برای منصب ریاست جمهوری مدیریت می شد، شاهد وضعیت کنونی نمی بودیم، زیرا واقعیت این است که مسعود بارزانی هم برای تصدی منصب ریاست جمهوری عراق، دکتر برهم صالح را گزینه اصلح در مقایسه با بسیاری از شخصیت های سیاسی کردستانی می دانست و این را هم انکار نکرده است که دکتر برهم صالح در چارچوب توافقی سیاسی می توانست رئیس جمهور شود. ولی وی از روند نامزد کردن برهم صالح ناراضی بود، زیرا بارزانی و حزب تحت رهبری وی بر این عقیده بودند که بدون اطلاع و مشورت با آن ها از سوی اتحادیه میهنی کردستان منصب ریاست جمهوری برای برهم صالح مطرح شد و این در حالی بود که هنوز تصمیم نهایی در رابطه با این که این منصب برای اتحادیه میهنی باشد یا خیر، اتخاذ نشده بود.
اگر پیش از ایجاد حساسیت چند نشستی میان طرفین برگزار می شد، به عقیده من میان احزاب کردستانی بر سر نامزد ریاست جمهوری عراق توافق صورت می گرفت و در نهایت نیز با اجماعی کردستانی دکتر برهم صالح این منصب را در اختیار می گرفت.
کردپرس: دلیل تصمیم گیری در خصوص نامزدی برهم صالح از سوی اتحادیه میهنی چه بود، آیا اختلافات و وجود جناح های مختلف داخلی دلیل آن بود؟
عارف قربانی: بر این عقیده نیستم که این موضوع یعنی انتخاب برهم صالح برای ریاست جمهوری عراق فقط مربوط به تصمیمات داخلی اتحادیه میهنی بوده باشد. به نظر من تأثیر کشورهای دیگر به ویژه ایران و آمریکا در تعیین رئیس جمهور جدید وجود داشته است. تصورم این است که عملکرد هر دو کشور نیز به گونه ای بوده است که اتحادیه میهنی این تصمیم، یعنی نامزد کردن برهم صالح را اتخاذ نماید و این که چه اهدافی در پس این موضوع می باشد، اطلاعی ندارم.
کردپرس: با توجه به شناخت و نزدیکی شما به دکتر برهم صالح آیا بر این عقیده هستید که ایشان بتواند همچون دوران جلال طالبانی رئیس جمهور فقید عراق این منصب را به جایگاه واقعی و تاثیرگذار آن بازگرداند؟
عارف قربانی: دکتر برهم صالح در جایگاه سیاسی، شخصیتی فعال و تاثیرگذار است. وی نزد طیف ها و جریان های مختلف عراقی شخصیتی مقبول است و به عقیده من شانس بزرگی برای موفقیت در انجام امورات را دارد. به ویژه با توجه به نخست وزیری عادل عبدالمهدی که از سوی رئیس جمهور برای تشکیل دولت مأمور شده است. هم اکنون شاهد وجود سه ضلع همگون و متناسب و هماهنگ در قدرت، شامل ریاست جمهوری برهم صالح، نخست وزیری عادل عبدالمهدی و ریاست پارلمانی محمد الحلبوسی هستیم و هیچ گونه اختلاف و ناهماهنگی میان آن ها مشاهده نمی شود. این مهم کمکی برای هر سه رهبر خواهد بود تا در انجام امور و وظایف محوله موفق عمل کنند.
در این جا باید اشاره کنم آن چه به عنوان مانع سر راه موفقیت دکتر برهم صالح در منصب ریاست جمهوری است، وجود اختلافات میان کُردها است و موفقیت برهم صالح منوط به اتحاد و انسجام و اجماع نظر کُردها در ارتباط با مسائل کلیدی و ملی است. باید روند به سمت و سویی برود که اقلیم کردستان تعاملی صحیح با بغداد داشته باشد و این نیز بر اعتلا و پیشرفت اقلیم کردستان تأثیرات مثبتی خواهد داشت. به عقیده من هنوز هم برای رسیدن به اتحاد داخلی و اجماع در اقلیم کردستان فرصت باقی است. باید برهم صالح به چنان سطحی از روابط با احزاب و جریان های سیاسی اقلیم کردستان برسد تا همه کُردها و احزاب کردستانی وی را در منصب ریاست جمهوری نماینده خود بدانند و وی را نماینده یک حزب مشخص ندانند.
کردپرس: به نخست وزیری عادل عبدالمهدی اشاره کردید، وی دارای روابط دوستانه و دیرینه ای با کُردها است؛ افق روابط اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق در سایه نخست وزیری عبدالمهدی و ریاست جمهوری برهم صالح را چگونه می بینید، آیا امیدی به حل و فصل اختلافات میان اربیل و دولت مرکزی طی چهار سال آینده است؟
عارف قربانی: اگر مناقشه و اختلافات میان کُردها بر سر منصب ریاست جمهوری عراق آن گونه که شاهد بودیم، نبود؛ بر این عقیده ام که نخست وزیری عادل عبدالمهدی طی چهار سال آینده برای اقلیم کردستان در روابط با دولت مرکزی عراق دورانی طلایی می بود. اما هم اکنون هم بر این عقیده ام که وجود این دو شخصیت در هرم قدرت در عراق باعث و بانی خیر برای اقلیم کردستان خواهند بود، اما این منوط به حل مشکلات و اختلافات موجود میان احزاب کردستانی است و باید بر سر دیگر مناصب حاکمیتی در بغداد تنش و اختلاف میان حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان بیشتر نشود. اگر مناصب حاکمیتی سهم کُردها در دولت جدید عراق به عاملی برای حل و فصل اختلافات و پایان دادن به کشمکش ها میان این دو حزب تبدیل شوند، خوشبین به بهبود روابط هستم و با وجود عادل عبدالمهدی و تجربه ایشان در وزارت نفت با توجه به این که بخشی از اختلافات اصلی ما با بغداد بر سر نفت می باشد و همچنین حضور ایشان در مناصب حاکمیتی دیگر که نقشی بی بدیل در نزدیک کردن کردها و شیعیان در عراق داشته است، در مقطع کنونی و با توجه به این که هم اکنون عالی ترین مقام اجرایی کشور است می تواند این نقش را در نزدیک کردن کُردها و حاکمیت عراق در بغداد ایفا نماید.
کردپرس: با توجه به اعلام نتایج اولیه انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان و پیروزی حزب دمکرات کردستان، ارزیابی شما از سیاست و رویکرد جدید این حزب که اعلام کرده است تعامل با اتحادیه میهنی به ویژه در تشکیل دولت جدید بر اساس وزن و جایگاه واقعی و انتخاباتی آن خواهد بود، چیست؟
عارف قربانی: بر این عقیده ام که واقعیت اقلیم کردستان بیش از هر چیز نیازمند توافق است تا دموکراسی. طی سال های گذشته نیز در اقلیم کردستان همه چیز بر اساس توافق بوده است. اولویت با سازش و توافق بوده به ویژه میان حزب دمکرات و اتحادیه میهنی که طی سال های گذشته تمامی مسائل و بحران ها از کانال توافق و سازش میان این دو حزب حل و فصل شده اند. در هر مقطعی و بر سر هر مسئله ای اگر این دو حزب به هم نزدیک بوده و با هم به توافق رسیده باشند و مسئولیت هر مرحله دشواری را با یکدیگر بر عهده گرفته باشند، کردستان با کمترین هزینه و تبعات و سرافرازانه آن مرحله را از سر گذارنده است و بر عکس این نیز صادق است و هر گاه با هم اختلاف و تنش داشته اند، مردم زیان دیده اند.
هم اکنون نیز منافع مردم اقلیم کردستان و وضعیت اقلیم این مهم را الزامی کرده است که هر دو حزب با احساس مسئولیت در کنار هم از این مرحله نیز عبور کنند. باید هر دو حزب مسئولانه تر بیندیشند. باید تأکید کنم که در وضعیت و شرایط کنونی و با توجه به واقعیات موجود احتمالاً دموکراسی راه حل و درمان ما نیست و توافق و سازش میان این دو حزب است که منافع اقلیم کردستان را تأمین خواهد کرد. واقعیت امروز اقلیم کردستان به گونه ای است که نمی توان بر اساس نتایج انتخابات تصمیم گیری کرد. هر چند این امر بر خلاف اصول دمکراتیک و اشتباه است، اما واقعیت میدانی اقلیم کردستان این است. همان گونه که استحضار دارید در دو دوره پیشین انتخابات پارلمانی کردستان جنبش تغییر در نتیجه انتخابات و با آرای مردم در جایگاه دوم و در جایگاهی بالاتر از اتحادیه میهنی ایستاد، اما شاهدیم که این اتحادیه میهنی بود که حاکمیت و مدیریت مناطق رأی آوری جنبش تغییر را در دست داشت.
اتحادیه میهنی و حزب دموکرات کردستان حاکمیت اقلیم کردستان را در دست داشتند و این در حالی بود که جنبش تغییر بر اساس استحقاق انتخاباتی قدرت دوم به حساب می آمد.
هم اکنون تب تنش ها و منازعات میان دو حزب به دلیل انتخاب رئیس جمهوری در سایه اختلافات فی مابین، هنوز بالاست و شاید شاهد برخی مواضع تند و خصومت آمیز باشیم، اما بر این عقیده نیستم که این رویکرد به استراتژی و پروژه سیاسی آن ها تبدیل شود.
واقعیت امروز اقلیم کردستان این را می طلبد که حزب دمکرات و اتحادیه میهنی مسئولانه در قبال این وضعیت عمل کرده و به توافق دست یابند.
کردپرس: با این اوصاف شما تشکیل دولت جدید در اقلیم کردستان از سوی حزب دمکرات بدون حضور اتحادیه میهنی را احتمال ضعیفی می دانید؟
عارف قربانی: با اطمینان خاطر می گویم که بر اساس واقعیات موجود که شرح آن رفت تشکیل دولت جدید در اقلیم کردستان از سوی حزب دمکرات بدون حضور اتحادیه میهنی ممکن نیست
* مصاحبه: حسن صالحی / سرویس عراق و اقلیم کردستان - خبرگزاری کردپرس
نظر شما