شرکت نفتی بزرگ روسنفت روسیه با نادیده گرفتن موانع سیاسی عراق، تبدیل به شاهرگ حیاتی اقلیم کردستان عراق شده و با سرماهی گذاری 3.5 میلیارد دلاری خود ردر این منطقه، خشم بغداد را بر انگیخته است.

وقتی اقلیم کردستان عراق برای پمپاژ میلیاردها دلار از چاه های نفتی و گازی این منطقه به دنبال مرد پر دل و جرآتی می گشت، مردی را یافت که هیچ وقت به بزدلی و نداشتن شجاعت متهم نبوده است؛ او ایگور سچین دوست قدیمی ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه بود.

مدیر عامل شرکت معظم نفتی روسنفت روسیه که تحت کنترل دولت است، تمام ترس ها از تقابلات احتمالی و سرزنش های قدرت های غربی را نادیده گرفته و شبکه ای محافل سیاسی، منطقه ای و مذهبی را به خدمت گرفته تا به عنوان تنها سرمایه گذار بزرگ در اقلیم کردستان ظاهر شود. او در این فرایند، از حضور قدرتمند نظامی آمریکا در اقلیم کردستان به نفع مسکو عبور کرده است.

روس نفت که از آن به عنوان بزرگترین شرکت تولید کننده نفت در جهان نام برده می شود، گفته است این سرمایه گذاری های عظیم در اقلیم کردستان تجارتی عادلانه و خوب است که هیچ ارتباطی با سیاست ندارد.اما پروژه های این شرکت در اقلیم کردستان تنها 10000 بشکه در روز تا پایان سال جاری نفت تولید خواهد کرد و فقط 0.2 درصد تولید روزانه نفت در این شرکت است. بنابراین، خروجی این شرکت در اقلیم کردستان بسیار ناچیز اما از از نظر نمادین بسیار چشم گیر است.

کریس توکه، تحلیلگر مسائل روسیه در اندیشکه GPW که یک شرکت مشاوره ای ریسک سیاسی است، می گوید:« روسنفت روسیه مانند هر شرکت دیگر به دنبال معامله ای است که از نظر تجاری سودده باشد اما حوزه انرژی یکی از مهم ترین ابزارهای قدرت مسکو است و اولویت های ژئوپلتیکال آن از عوامل اصلی روسیه در انتخاب شرکای تجاری این کشور است. کردستان عراق جایی است که اهداف ژوپلتیکال و تجاری روسیه با هم همخوانی و همراستایی دارند.»

کردستان عراق از مدتها پیش به عنوان یکی از متحدان اصلی آمریکا شمرده شده است. اما توسعه میادین نفتی اقلیم کردستان توسط روسیه که اخیرا صورت گرفته است، اربیل پایتخت اقلیم کردستان عراق را به یکی از مهم ترین پایگاه های روسیه تبدیل کرده است. این امر بخشی از رویکرد جدید روسیه در خاورمیانه به دنبال شکننده شدن نفوذ آمریکا در خاورمیانه است و روسیه این روند را با توسعه رابطه با عربستان و ایران نشان داده است.

شرکت روس نفت روسیه در ماه می گذشته توافقی را با دولت اقلیم کردستان برای توسعه میادین گازی آن و احداث یک خط لوله گاز منعقد کرد. این معامله از نظر تئوری به معنی توانایی صدور گاز طبیعی به اروپا است و بر اساس یکی از مهم ترین معملات دو سال اخیر است که میان ایگور سچین و اربیل منعقد شده است.

شرکت روسنفت روسیه در طی 18 ماه گذشته مبلغی بالغ بر 3.5 میلیارد دلار شامل 400 میلیون دلار برای توسعه پنج بلوک نفتی، 1.8 میلیارد دلار برای کنترل خط لوله نفتی اقلیم کردستان و 1.2 میلیارد دلار وام به عنوان پیش فروش نفت تولید شده توسط سایر شرکت های نفتی در اقلیم کردستان، به دولت اقلیم کردستان عراق پرداخت کرده است.

درست است که این معامله جانی تازه به اقتصاد اقلیم کردستان بخشیده است اما خشم دولت مرکزی عراق را نیز در بغداد برانگیخته و دولت مرکزی عراق گفته است اربیل حق ندارد بدون رضایت بغداد با شرکت های نفتی خارجی قرارداد تجاری امضا کند.

حیدر منصور هادی، سفیر عراق در مسکو می گوید: « بر اساس قانون اساسی ما، فقط دولت مرکزی عراق حق امضای چنین قرادادهایی را دارد و بنابراین، انعقاد چنین قرارداهایی توسط اربیل غیر قانونی است.»

بغداد بعد از برگزاری رفراندوم مناقشه برانگیز توسط اقلیم کردستان عراق که مواخذه آمریکا، اتحادیه اروپا، ترکیه و نه روسیه را به دنبال داشت، نیروهای نظامی را برای کنترل میادین اصلی نفتی اقلیم کردستان گسیل داشت و روند حیاتی تولید و صدور نفت توسط اقلیم کردستان را مختل کرد.

این معامله کنترل خط لوله نفتی اقلیم کردستان را که نفت این منطقه را به سواحل بندر جیحان ترکیه می رساند در اختیار روس نفت روسیه قرار می دهد و تبدیل به اهرمی کلیدی در روابط میان اربیل و بغداد شده و روسنفت روسیه را در راس مذاکرات میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق قرار داده است.

با وجود مداخله نظامی سال گذشته بغداد در اقلیم کردستان و مجادلات لفظی برپایه قانون طرفین،آقای سچین با توافق ماه می خود با اقلیم کردستان بر سر خط لوله گاز، تنش ها را دو چندان کرد. اگر شرکت روس نفت این قرارداد خط لوله گاز را که می تواند میلیاردها متر مکعب گاز طبیعی را به ترکیه و سپس اروپا صادر کند، همچنان دنبال کند، کنترل بدون چون و چرای روسنفت بر حوزه صادرت انرژی اقلیم کردستان عراق را تثبیت خواهد کرد.

این شرکت در بیانیه ای اعلام کرد:« این پروژه ای کلیدی در تجاری سازی فرصت های تولید و استخراج است که روسنفت از زمان امضای توافق همکاری مشترک با اقلیم کردستان در زمینه گاز است در حال ارزیابی آن بوده است. پس از معلوم شدن نتایج مجموع توسعه از نظر جذابیت و کارآمد بودن گزینه ها، روسنفت در مورد چگونگی مشارکت در تجارت منطقه ای گاز تصمیم گیری خواهد کرد.»

حضور شرکت آقای سچین در حوزه گاز طبیعی اقلیم کردستان به همراه سهم 30 درصدی آن در میدان گازی ظهَر مصر، فرصتی را برای رقابت با شرکت هموطن خود یعنی گازپروم نفت در بازارهای اروپا فراهم کرده است.

اما برخی تحلیلگران می گویند فارغ از درامدهای مالی پروژه های روسنفت در اقلیم کردستان، این پروژه ها چیزی فراتر از تجارت صرف هستند و اگر دیگر شرکت های بین المللی این پروژه ها دارای ریسک سیاسی می دانند، آقای سچین آن را فرصتی سیاسی یافته است.

آقای توکه می گوید:« این پروژه قطعا بخشی از بازی بزرگتر روسیه در خاورمیانه است. روسیه به عنوان یکی از ابرقدرت های جهان، به طور انحصاری و به صورتی موفقیت آمیز با طیف وسیعی از کشورهای منطقه خاورمیانه مانند ایران، سوریه، عربستان سعودی و قطر رابطه برقرار کرده است.»

وی افزود:« روسیه در عراق به دنبال به دست آوردن اهرم هایی برای نقش آفرینی سیاسی گسترده تر و تبدیل شدن به یک بازیگر گریزناپذیر در این کشور است. روسیه این را در سوریه امتحان کرده و موفق شده است و می خواهد همین استراتژی را به طور گسترده تری در خاورمیانه پیاده کند.

منبع: فایننشال تایمز

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار:40101