به گزارش کُردپرس، کشور عراق دارای 32 میلیون نفر و اقلیم کُردستان این کشور دارای اندکی بیش از پنج میلیون نفر جمعیت است.بر طبق مرکز آمار جمهوری فدرال عراق، درآمد سرانه عراق هفت هزار و 100 و اقلیم کردستان برای هر نفر چهار هزار و 452 دلار است.
بازار عراق و اقلیم کُردستان از جمله بازارهای سودرسان به اقتصاد کشور است و به دلیل مصرف کنندگی صرف کشور عراق، دستگاه اقتصادی کشور می تواند یک "مستر پلان" مناسب و کارآمد را برای ارتقاء تبادلات تجاری و بازرگانی بین دو طرف پیشبینی نماید. امری که دو روز پیش به گفته رییس جمهور کشورمان در دیدار با آقای "برهم صالح" همتای عراقی اش به آن اذعان داشت و رقم مبادلات را رسیدن تا مرز ۲۰ میلیارد دلار را موضوعی دستیافتنی دانست. حال در عمل و به گفته رایزن بازرگانی ایران در اقلیم کُردستان، در شهر سلیمانیه 87 شرکت ایرانی ثبت شده و در شهرهای دیگر این منطقه شرکت های متعددی دیگری نیز مشغول به فعالیت هستند. با توجه به ویژگی‌های اقتصادی و تجاری اقلیم کُردستان می توان گفت: کُردستان عراق اقتصادی مبتنی بر درآمدهای نفتی داشته و دارای منابع زیرزمینی گاز و فلزات است و علاوه بر آن از امنیت بالایی در منطقه برخوردار است. ذخایر اقلیم کُردستان عراق، ذغال‌سنگ، مس، طلا، مواد اولیه صنعت سیمان و سنگ مرمر بوده و در زمینه گاز و نفت نیز، حکومت اقلیم کُردستان عراق کنترل چهار میلیارد بشکه نفت منطقه را در دست دارد. در این رابطه بازارهای بزرگ و متنوعی در شهرهای سلیمانیه و اربیل وجود دارد و قیمت کالاهای مصرفی فسادپذیر تقریبا معادل نرخ استان‌های مرزی ایران بوده و علاوه بر آن قیمت گاز مایع در آنجا گران است.
هم‌اکنون انواع کالاهایی همچون بیسکویت، نوشابه، آب معدنی، کیک، شیشه، سرامیک، سیمان، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کفش و دمپایی از ایران وارد بازار کُردستان عراق می‌شود و در مجموع در سال‌های اخیر، روند مبادلات تجاری ایران با اقلیم کُردستان عراق رو به رشد بوده است. اما آنچه که برای دستگاه اقتصادی و دیپلماسی باید مهم باشد،ایجاد یک برنامه مدون برای در دست گرفتن بازار اقلیم کُردستان و عراق است. برای نمونه توجه به بازسازی عراق پس از جنگ با داعش می تواند یک سکوی پرتاب برای اقتصاد کشور باشد و با توجه به بازگشت تحریم های آمریکا علیه ایران، فرصت مناسبی جهت عرض اندام بهینه اقتصادی ایران در عراق خواهد بود، اگر که عزمی در این باره وجود داشته باشد.
در حال حاضر بسیاری از شهرهای ویران شده عراق، تشنه بازسازی هستند.مثلا موصل بعنوان‌یک کلان شهر ، یک منطقه کاملا استراتژیک برای عراق و کشورهای منطقه است که علاوه بر هم مرزی و نزدیکی با سوریه و ترکیه، منطقه ای نفت خیز و محل تلاقی چند استان در عراق است. موصل زمانی شهری دارا و ثروتمند با ۲ میلیون جمعیت بود اما امروز جنگ، رخسار آن را خراشیده است و نیازمند از نو بنا شدن است.
وقتی در زمان نبرد موصل، برای پوشش عملیات نینوا به این منطقه می رفتم پیش خود فکر می کردم که این نبرد نظامی که منجر به ویرانی شهر شده، پای چه کشورهایی را برای بازسازی به خود وا می کند و این که بازسازی این همه ویرانی چگونه امکان پذیر است؟!امروز پس از گذشت ۹ماه از آزادسازی شهر دوباره به همین موضوع می اندیشم.
ترک ها قبل از هجوم داعش بازار موصل را در اختیار داشتند و از طریق کنسولگری خود در این شهر به نوعی بازار را به انحصار خود درآورده بودند. با آمدن داعش و بعد از آزادسازی موضوع حضور و نفوذ ترکیه مسکوت شده و در حال حاضر نیازمند یک مدیریت اقتصادی است که ایران بتواند از آن استفاده کند.
دولت عراق در حال حاضر عملیات بازسازی موصل را آغاز کرده است و اقتصاد در معرض مخاطره ایران برای بازسازی خود می تواند توجه ویژه ای به موصل و دیگر نقاط جنگزده عراق داشته باشد.تا قبل از هجوم داعش به دلیل ارتباط برخی افراد از قبیل اسامه نجیفی با ترکیه،همه بازار این منطقه در اختیار آن کشور بود و کل فعالیت اقتصادی استان نینوا با ترکیه صورت می گرفت. امروز شرایط متفاوت شده و به گفته آقای《 مرتضی عبادی》 سرکنسول جمهوری اسلامی در اربیل، با توجه به نقش مهم ایران در مبارزه با داعش؛ می توانیم ارتباطات خوبی را با فعالان اقتصادی این منطقه به وجود آوریم و این تمایل را در آن ها ایجاد کنیم که نگاهی به شرکت های ایرانی داشته باشند.
در آخرین سفرم در اسفند ۹۶ به موصل، متوجه شدم که کالاهای مصرفی ترک ها در شهر فراونتر از کالاهای کشورهای دیگر است اما هنوز در خصوص ساخت و ساز و ایجاد پروژه های مهم، دست ترک ها به این بازار باز نشده است. ترکیه در حال حاضر به صورت گسترده به بازار موصل ورود نکرده اما شدیدا به دنبال احیای مجدد کنسولگری خود در این شهر است و اگر در این امر تعجیل کند، عمده بازار از دست ایران خارج می شود.
ایران در ماه های گذشته با سفر 《شریعتمداری》 وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت به اقلیم کُردستان و هیات بازرگانی که متشکل از تعدادی از تجار و بازرگانان کشور و روسای اتاق های بازرگانی استان‌های مرزی به اربیل انجام شد،گامی برای حضور جدی در اقلیم و عراق برداشته است. قرار بر این است ۴۰۰ شرکت ایران به اقلیم کُردستان بیایند و سه بخش دولت و اتاق های بازرگانی و فعالان اقتصادی، استارت یک فعالیت گسترده اقتصادی را بزنند اما چقدر این اجرایی می شود به اراده مسئولان و دستگاه اقتصادی کشور بستگی دارد. آنچه که مهم است، بخش اقتصادی ایران باید علاوه بر اقلیم کُردستان بتواند پا را فراتر بگذارد و به نقاط جنگزده ای همچون موصل و تلعفر و تکریت و رمادی و...مناطق دیگر هم وارد شود و با رصد شرایط اقتصادی سهم خود را از بازار عراق به دست آورد. در واقع اگر بخواهیم صبوری و کم کاری به خرج دهیم، فعالان عراقی و مخصوصا فعالین و سرمایه داران موصل، دوباره به سمت ترکیه گردش می کنند و چون از قبل ارتباط و آشنایی و سابقه کاری بین طرفین وجود داشته، شانس ترکیه برای تسخیر بازار موصل بیشتر می شود.
در این رابطه 《عبادی》سرکنسول ایران در اربیل در گفت و گو با کُردپرس با اشاره به راهکارهای ایران برای ورود به بازار موصل، تاکید کرد: برای ورود به بازار موصل لازم است هر چه زودتر استان های همجوار و غیرهمجوار کشورمان با تیم کامل به عراق و موصل بیایند و ظرفیت های این منطقه را ببینند. طرف مقابل تصوری از پتانسیل اقتصادی ما ندارد و باید این شرایط را برای آن ها فراهم کنیم.سرکنسول ایران در اربیل گفت:الان ۳ ماه است که ۳۰۰ غرفه در اربیل برای مدت ۵ ماه با اجاره ای ۱۰۰ دلار گرفته شده تا تجار ایرانی کالاها و محصولات خود را به نمایش بگذارند.ما در کنسولگری اربیل در عرض ۵ دقیقه به فعالان اقتصادی عراقی ویزا می دهیم تا شرایط را برای تجار عراقی فراهم کنیم و آن ها به سمت ایران تمایل پیدا کنند.
وی با اشاره به نقش اربیل به عنوان پلی برای تجارت با کل عراق ،گفت: اقلیم از لحاظ اقتصادی دو کارکرد برای ایران دارد. یکی بازار مصرف خود اقلیم با جمعیت ۵ میلیون نفری است و دیگری وجود اقلیم به عنوان پل ارتباطی با دیگر نقاط عراق و حتی سوریه است.
ظرفیت عظیمی بازسازی و نوسازی در موصل و عراق وجود دارد.برای مثال،صنایع داخلی کشور از قبیل مصالح ساختمانی،سنگ های تزیینی،شیشه و... که صفر تا صد آن در کشور تهیه می شود می تواند بازار موصل و عراق را به دست بگیرد. کاشی و سنگ ایرانی به گفته عراقی ها از نمونه درجه یک ایتالیایی هم زیباتر است.همچنین در زمینه بازسازی زیرساخت از قبیل آب و برق و گاز و نفت و پروژه های متنوع عمرانی و رفاهی ایران می تواند نقش مهمی ایفا کند.
آنچه مهم است،اراده مسئولان و ایجاد جذابیت برای سرمایه گذار داخلی و فعال اقتصادی کشور است که برای این امر راغب شود. ترکیه بستر لازم و سوبسید مناسب را در اختیار تجار و سازنده داخلی اش قرار می دهد تا بتواند با افزایش صادرات سود مورد نظرش را به دست آورد.این کشور با برداشتن موانع صادرات و تجارت مرزی و همچنین ارتقا کیفیت محصولاتش به آسانی بازار عراق را در اختیار می گیرد و شایسته است که ما هم با توجه به نفوذی که امروز در عراق داریم،بتوانیم به نحوه احسن از آن استفاده نماییم.
گزارش- افشین غلامی
نظر شما