به گزارش خبرنگار کردپرس، حاشیه نشینی از معضلات زندگی شهری در قروه طی سال های اخیر بعد از بروز و ظهور مشکلات مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خود مسئولان را وادار به ابراز عقیده کرده است.

تا همین دیروز مجوزهای بی رویه ساخت و ساز در اطراف شهر صادر می شد و حتی خانه های بدون مجوز از دل خاک بیرون می زد و گوش کسی بدهکار نگرانیهای کارشناسان شهری نبود. در واقع قروه به دلیل تراکم قابل توجه جمعیت روستایی و رواج بیش از حد مهاجرت از روستا به شهر، تجربه متفاوتی از زندگی بینا بینی روستایی- شهری را سپری می کند و مشخص نیست خیل عظیم جمعیتی که پشت چهاردیواریهای سبز شده در اطراف شهرها سکونت دارند قرار است به چه شکلی از امکانات زندگی شهری بهره بگیرند.

تمامی این چشم پوشی ها موجب شده است امروز قروه با معضلی به نام حاشیه نشینی دست و پنجه نرم کند. هر چند برخی مسئولان به بهانه اینکه سایر شهرها و استان ها هم درگیر این معضل هستند، به چشم پوشی خود از عواقب رشد بی رویه ادامه می دهند اما نگرانی خود شهروندان و حتی اعتراضات حاشیه نشین ها گویای این موضوع است که یک پای کار می لنگد و نمی توان نسبت به این پدیده مخرب بی تفاوت بود.

دو دستگی فرهنگی در قروه

این جمله که آدم اصالتاً شهری کم پیدا می شود را می توان از بسیاری از شهروندان قروه ای شنید. «یاسر محمد زاده» معتقد است حاشیه نشینی موجب شده دو دستگی فرهنگی در قروه ایجاد شود. این شهروند اظهارات خود را این طور توضیح می دهد که گروهی در قروه به بافت و شرایط زندگی شهری و الزامات و شاخصه های آن آگاه بوده و نسبت به آن متعهد اند و در این میان گروه جدیدی با زندگی شهری آشنایی کامل ندارند.

در واقع او باور دارد اگر مهاجرت از روستا به شهرها تجربه شده آن هم بدون آماده سازی دو فرهنگ و با اختلاط ناموزن، موجب شده فرهنگ شهری از یک دستی خارج شود.

تهدید شهرهای بزرگ با وسوسه امکانات

یکی دیگر از شهروندان قروه ای معتقد است اینکه دو دستگی فرهنگی ایجاد شده بیشترین تأثیر خود را در شهرهای بزرگ نشان می دهد. «نادر سماواتی» می گوید مثلاً اگر فردی از روستا یا شهر کوچک قصد مهاجرت داشته باشد بی شک به شهرهای بزرگ می رود.

بررسی ها نشان می دهد معضلات شهرنشینی در قروه بالاست و در واقع روز به روز به تعداد سکونتگاه های غیر رسمی در این شهر افزوده می شود و وسوسه استفاده از امکانات شهری و دستیابی به فرصت های شغلی و معیشتی مطلوب تر موجب شده گرایش به حاشیه نشینی در این منطقه بیشتر شود.

حاشیه نشین محروم از امکانات اولیه

بی عدالتی در توزیع یکدست امکانات رفاهی و معیشتی، بی توجهی به نیازهای روستاییان و ساکنان مناطق محروم و بیکاری، سه دلیل عمده و به نظر منطقی حاشیه نشین ها و مهاجران به شهرهاست.

به گفته یکی از ساکنان حاشیه نشین قروه وقتی در روستا خشکسالی و بیکاری بیداد می کند مردم روستا مجبور می شوند زن و بچه خود را بردارند و به شهر بیایند شاید گرهی باز شود.

«صابر خدابخش» می گوید خود من برای اینکه کار مناسبی پیدا کنم به شهر آمدم اما از وضعیت زندگی در شهر هم راضی نیستم. او از کمبودهایی می گوید که به نظر حقوق اولیه هر فرد بوده و از اینکه شهر هم بی مهری می کند به شدت دلگیر است.

اغلب ساخت و ساز های حاشیه شهر قروه یا به صورت غیرقانونی و یا مجوزهای فاقد نگاه کارشناسی انجام شده است. به طوری که زیر ساخت های رفاهی شامل درمانگاه، مدرسه، فضای سبز، فروشگاه و معابر، حمل و نقل و خیابان های مناسب به همراه سایر نیازمندیهای شهرنشینی به ندرت و با سپری شدن پروسه زمانی طولانی احداث شده و یا حتی هنوز احداث نشده است.

در واقع در زندگی بینا بینی روستانشین و مهاجر به شهر از اینجا رانده و از آنجا مانده به شدت به چشم می خورد و در این میان به نظر می رسد برنامه های مدیریت شهری هم سرعت مطلوبی ندارد.

دغدغه ساماندهی پشت تریبون

سالهاست که مسئولان به توقف رشد حاشیه نشینی در شهرستان تأکید دارند و این در حالی است که همه مباحث مرتبط به سکونتگاه های غیررسمی طی سال های گذشته فرمالیته بوده و عملاً در مهار این معضل اقدامی درخور به اجرا در نیاورده است.

هر چند عمر برخی سکونتگاه های غیررسمی در قروه متجاور از 10 سال است اما به نظر می رسد خروج ساکنان این سکونتگاه ها غیر ممکن بوده و با برنامه های لاک پشتی، مدیریت شهری خود در مقابل حاشیه نشینی سر خم کرده است.

علاوه بر این مشخص نیست مطالعه سکونتگاه های غیررسمی در مهار پدیده حاشیه نشینی چه تأثیراتی در بر داشته است. مطالعاتی که با صرف هزینه های قابل توجه از طریق مشاور انجام شده یا در دست اجراست.

نبود تدبیر جدی فرهنگی

بسیاری از مسئولان شهری تنها به سطح ماجرا می پردازند این در حالی است که معضل اصلی مربوط به پنهان بودن مشکلات فرهنگی است که به نظر نمی رسد متولی مشخصی داشته و نسبت به آن تدبیری طرح شده باشد.

در واقع تکلیف دو دستگی فرهنگی شهر، گلایه های شهروندان از تزلزل امنیت و آسایش شهری و دلگیری حاشیه نشین ها از کمبود امکانات فرهنگی و اجتماعی نه تنها برنامه ندارد بلکه به شکلی زیرپوستی بدنه فرهنگ شهر را خط می کشد.

نگاه شتاب زده به معضلی که چند سال است در قروه شکل گرفته موجب شده برنامه های مقطعی از جمله اجرای طرح های توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی هم با نقد و نظرهایی همراه باشد. برخی کارشناسان شهری تأکید دارند که تأثیرات دو دهه حاشیه نشینی را نمی توان با صرف مطالعه موقت و تعیین تکلیف اراضی بایر، تمام شده تصور کرد.

با این وصف به نظر می رسد قروه برای اینکه به نقطه استاندارد توسعه دست یابد نیازمند بازبینی اشتباهات گذشته و ارزیابی برنامه های فعلی است. موضوعی که اغلب در میزگردهای کاری با هیاهوی اتمام عجله ای طرح و برنامه ها فراموش می شود./

^* گزارش: زیبا امیدی فر