به گزارش خبرنگار کردپرس، شهرستان قروه با اقلیم و توده هوایی سرد و نیمه خشک از نظر تقسيمات حوضه هاي آبخيز جزء سرشاخه های حوضه آبخيز سد سفيد رود است که به دو زير حوضه اصلی شور و تلوار تقسيم می شود.

ميزان بارندگی ساليانه با احتساب ميانگين 341 ميلی متر در سال برابر 939 میلیون مترمکعب است که روان آب حاصل از آن ميزان 32 درصد برابر 300 میلیون مترمکعب است. همچنین ميزان نفوذ آب ساليانه با احتساب ضريب 40 درصد برابر 375 میلیون مترمکعب بوده که تبخير و تعريق حاصل بارش با احتساب 28 درصد برابر 263 میلیون مترمکعب است.

باتوجه به این مسئله و اینکه قروه در شرق استان بوده و از نظر منابع آبی در معرض تهدید جدی قرار دارد اجرای یکسری برنامه ها برای بهبود وضعیت منابع طبیعی و حفاظت از منابع آبی ضروری است.

یکی از همین برنامه ها که اخیراً در دستور کار قرار گرفته مربوط به عملیات آبخیزداری و بیولوژیکی منابع طبیعی است که از ابتدای فصل پاییز سال جاری در سطح استان کردستان آغاز گردیده و در این میان در شهرستان قروه هم این مهم در زیر حوضه آبخیز چمقلو روستای پیرباباعلی در دست اجرا قرار دارد.

در همین راستا رئیس منابع طبیعی قروه در گفت و گو با خبرنگار کردپرس به توضیحی در این مورد و تأثیر آن بر وضعیت منابع طبیعی، منابع آبی، کشاورزی و مراتع پرداخت. به گفته «بهزاد شریفی پور» این عملیات که از ابتدای پاییز سال جاری آغاز شده در راستای مدیریت بهتر منابع آبی، حفظ منابع طبیعی و کاهش هزینه در دو بخش مکانیکی و بیولوژیکی با اعتباراتی از صندوق توسعه ملی اجرا می شود.

عملیات مکانیکی

شهرستان قروه دارای ناهمواريهایی همانند ارتفاعات، تپه ماهورها و دشت های مسطح است و همچنین از اراضی کشاورزی و دشت حاصلخيز می توان به عنوان استعدادهای این منطقه نام برد. رئیس منابع طبیعی قروه ضمن بیان این مطلب به بادخيز بودن منطقه و همچنين وجود چاه ها و اراضی مزروعی اشاره کرد و اجرای طرح های صنوبرکاری به عنوان بادشکن مزارع و همچنين ترويج زراعت چوب را در این زمینه مفید دانست.

«بهزاد شریفی پور» با اشاره به طرح های آبخیز و آبخوان داری در دست کار از اجرای عملیات مکانیکی با سازه سنگی- ملاتی در سطح 424 مترمکعب و سازه گابیونی رسوب گیر در سطح هزار و 887 مترمکعب گفت.

این عملیات مکانیکی شامل 14 سازه رسوب گیر گابیونی برای حمل رسوبات و 4 سازه سنگی- ملاتی که علاوه بر رسوب گیری نوعی تغذیه مصنوعی به حساب می آید بوده و برای اجرای آن اعتباری بالغ بر 580 میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

هرچند مطابق اظهارات این مقام مسئول فعلاً طرح های مربوط در حوضه روستای پیرباباعلی شناسایی و اجرا می شود اما در صورت تخصیص اعتبارات در آینده می توان همه حوضه ها را پوشش داده و به سراغ آبراهه های اصلی رفت. این یعنی بندهای بزرگ ایجاد کردن تا چاه های اطراف و اکناف حوضه هم منتفع شوند. همچنین با این کار بالغ بر 50 هزار تا صد هزار مترمکعب آب تزریق می شود به آبخوان و به نوعی مدیریت آب به صورت بهتری صورت می گیرد.

بنابه گفته های «شریفی پور» ميزان فرسايش در حوضه آبخيز شهرستان 4 میلیون و 699 هزار و 28 تن با رسوب یک میلیون و 602 هزار و 66 تن در سال بوده و نسبت رسوبی که از حوضه خارج می شود 48 درصد است. همچنین این رسوبات شامل 40 درصد دانه درشت و 60 درصد ريزدانه است.

عملیات بیولوژیکی

شهرستان قروه از نظر پوشش گياهی، مرتعی بوده و فاقد پوشش گياهی جنگلی است. مراتع شهرستان با 167 هزار هکتار در واقع 54 درصد مساحت کل شهرستان را شامل می شود.

رئیس منابع طبیعی قروه ارزش اقتصادی مراتع شهرستان را با توليد 46 هزار و 760 تن علوفه، 96 ميليارد ريال در سال عنوان کرد و این میزان را در بخش زیست محیطی بیش از 581 میلیارد ریال دانست و همچنین از ارزش 290 میلیارد ریالی غیرعلوفه ای مراتع در سال گفت.

«شریفی پور» از تعداد خانوار بهره بردار مرتعی در شهرستان با 8 هزار و 397 خانوار به جمعيت 67 هزار و 176 نفر گفت و ميزان وابستگی بهره برداران به منابع طبيعی در شهرستان را 87 درصد اعلام کرد.

او همچنین به اکوسيستم های شهرستان اشاره کرد که شامل دشتی که غالب آن زراعت ديم و آبی، اکوسيستم های تپه ماهوری که تلفيقی از زراعت ديم و مراتع نيمه تراکم و کم تراکم و در نهايت اکوسيستم های کوهستانی که از مراتع تراکم و نيمه تراکم تشکيل شده است، هستند.

در همین راستا عملیات بیولوژیکی شامل کپه کاری مراتع در سطح صد هکتار از مراتع حوضه آبخیز چمقلو روستای پیرباباعلی شهرستان قروه آغاز و اجرا شده است. این بخش از عملیات به گفته «شریفی پور» به نسبت بخش مکانیکی آن از اهمیت بالاتری برخوردار است و این اهمیت اگر به مشارکت و همکاری و حمایت مردم برسد دو چندان خواهد شد.

عملیات پروژه کپه کاری و کشت مستقیم در مراتع در واقع برای شیب های موجود است که علاوه بر اینکه در بحث فرسایش خاک و کنترل روان آب های سطحی نقش دارد، می توان در کاهش رسوبات ناشی از روان آب ها هم کار کرد. باید گفت که جهت شيب شهرستان جنوب به شمال و ميانگين آن 10 درصد است.

در این عرصه ها گونه های مرتعی و دامی کشت می شود که خاصیت علوفه ای برای بهره برداری دام ها داشته و باعث تثبیت و احیای تجدید حیات گونه های گیاهی خواهد شد. برای طرح بیولوژیکی اعتبار 228 میلیون ریال از صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است.

تأثیر طرح های آبخیزداری

رئیس منابع طبیعی قروه در ادامه به وضعیت شهرستان از نظر سیل پرداخت. «بهزاد شریفی پور» با بیان اینکه قروه از نظر سيل خيزی وضعيت بحرانی ندارد، عنوان کرد: ضلع شرقی قروه نسبت به ساير مناطق از لحاظ سيل خيزی نيمه بحرانی است.

او به عوامل سيل خيزی شهرستان اشاره کرد. عواملی همانند حساس بودن خاک بعضی از زير حوضه ها به فرسايش، رگبارهای تند، تجاوز به حريم آبراهه ها و تبديل حريم ها به زمين های زراعی، پوشش ضعيف گياهی و شيب های تند و پائين بودن زمان تمرکز در فيزيوگرافی حوضه ها.

به گفته «شریفی پور» پیش بینی می شود در اجرای عملیات آبخیز و آبخوان داری حوضه های برخوردار علاوه بر کنترل رسوبات قابل حمل حاصل از روان آب سطحی و فرسایش خاک به تغذیه سفره های زیرزمینی هم کمک شایانی شود. این مسئله همچنین به کاهش ریزگردها و جلوگیری از بیان زایی هم می پردازد.

باید دانست که خاک، زمین، آب، جنگل و مراتع حوضه های آبی؛ پنج مؤلفه مهم منابع طبیعی بوده که وامدار یکدیگر، مدیریت پذیر اما تفکیک ناپذیر هستند./

^* گفت و گو: زیبا امیدی فر