حدود نیمه شب 24 ژوئن رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه انتخاب مجدد خود به سمت ریاست جمهوری را بر اساس نتایج غیر زسمی اعلام کرد، در حالی که اپوزیسیون ترکیه معترض بود و تأکید می کرد شمارش آرا هنوز به پایان نرسیده است. در آن هنگام میزان آرای اردوغان 52.5 درصد بود و پتانسیل کاهش بیشتری را نیز داشت، اما وی از پیروزی خود به عنوان نخستین جمهور ترکیه با قانون اساسی جدید که همۀ قدرت اجرایی را به وی می دهد، اطمینان داشت. با وجود این، اردغان گفت حزب وی، حزب عدالت و توسعه (AKP) به هدف خود که کسب اکثریت پارلمانی بود نرسید و همین امر این حزب را ناچار خواهد کرد برای حفظ اکثریت پارلمانی به ائتلاف خود با حزب حرکت ملی (MHP) به رهبری دولت باغچلی ادامه دهد.

محرم اینجه رقیب اصلی اردوغان و نامزد حزب جمهوری خواه خلق (CHP) هنگام نطق اعلام پیروزی اردوغان، بر اساس گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی 30.8 درصد آرا را کسب کرده بود. اینجه و دیگر چهره های اپوزیسیون خبرگزاری آناتولی را متهم کردند که نتایج آرای شمارش شده را دستکاری می کند، با این هدف که ناظران صندوق ها را نا امید و در نظارت بر شمارش آرا سست کند. CHP به رهبری کمال قلیچدار اوغلو تا آن هنگام تنها 22.7 درصد آرا کسب کرده بود که اندکی کمتر از 25 درصد آرا در انتخابات نوامبر 2015 بود.

مرال آکشنر رهبر حزب دست راستی تازه تأسیس خوب نتوانست عملکردی را که انتظار می رفت به نمایش بگذارد اما توانست در سایۀ ائتلاف با CHP به پارلمان راه یابد.

حزب کردی دموکراتیک خلق ها (HDP) نیز توانست 11.2 درصد آرا را با کمک رأی دهندگان احزاب دیگر کسب کند. صلاح الدین دمیرتاش نامزد دربند این حزب در انتخابات ریاست جمهوری نیز 8.2 درصد آرا را به دست آورد.

انتخابات ژوئن 2018 نقطۀ آغاز دورانی جدید در سیستم ادارۀ ترکیه است که آن رابه سمت نظام ریاستی می برد، در حالی که اردوغان و حکومت وی، به این خاطر که از دستاوردهای دموکراتیک ترکیه پا پس می نهند و همچنین به خاطر اختلافات با متحدان غربیش در حوزۀ سیاست خارجی، از سوی دنیای خارج مورد انتقاد قرار می گیرند. اردوغان مانند انتخابات های پیشین، این بار نیز در نخستین نطق پس از پیروزی گفت می خواهد شکاف ها را پشت سر بگذارد و به مردم وعدۀ یک دموکراسی بهتر داد.

می توان دربارۀ انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه به نتیجه گیری های زیر رسید:

ثابت شد که تاکتیک اردوغان مبنی بر ائتلاف با باغچلی موفقت آمیز بوده است. انتخابات 24 ژوئن نشان داد که اردوغان بدون MHP نمی توانست مجدداً با ریاست جمهوری برگزیده شود و AKP بدون MHP اکثریت پارلمانی را از دست می دهد.

حزب اردوغان اگر بخواهد کارهای قانون گذاری مورد نظر خود را پیش ببرد، باید با MHP به عنوان یک شریک ائتلافی در پارلمان نیز همکاری کند. اما اگر اردوغان بخواهد راه خود را با MHP جدا کند ناچار است تعداد کرسی های مورد نیاز خود را با جذب نمایندگان احزاب دیگر تأمین کند تا به عدد 300 کرسی از 600 کرسی پارلمان برسد، یا باید با یک حزب دیگر در پارلمان ائتلاف کند.

باغچلی به آکشنر و دیگران اثبات کرد که اشتباه می کنند و MHP هنوز به آخر راه نرسیده است. جهش MHP یکی از دو شگفتی این انتخابات بود. MHP اینک یک بازیگر کلیدی در پارلمان است.

تاکتیک قلیچدار اوغلو در واگذار کردن 15 نمایندۀ CHP به حزب خوب آکشنر برای کمک وی جهت نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری و بعداً ائتلاف با این حزب، هیچ موفقیتی برای CHP به همراه نداشت. آکشنر از CHP رأی گرفت اما به آن اندازه از AKP نگرفت و از آنچه امید داشت رأی کمتری از MHP گرفت، حزبی که به تازگی از آن منشعب شده بود. آکشنر نتوانست رهبر امیدوار کننده ای باشد اما به هر روی کرسی هایی در پارلمان به دست آورد که بیشتر مدیون ائتلافش با قلیچدار اوغلو است.

اما از سوی دیگر، تاکتیک قلیچدار اوغلو در معرفی رقیب درون حزبی خود به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری، نسبتاً موفقت آمیز بود. اینجه نشان داد که با کاریزما و محبوبیت خود توانایی آن را دارد که CHP را از 25 درصد رأی بالقوه به 30 درصد برساند. عملکرد سیاسی اینجه شگفتی دیگر انتخابات 24 ژوئن بود.

اما CHP تقریباً 7 درصد کمتر از نامزد ریاست جمهوری خود رأی کسب کرد. آشکار است که CHP نه تنها آرایی به نفع حزب خوب از دست داد، بلکه بخشی از آرایش به صندوق HDP نیز ریخته شدند، البته نه به این خاطر هواداران CHP از HDP حمایت سیاسی می کنند، بلکه به این خاطر که می خواستند این حزب از حد نصاب 10 درصدی آرای ملی عبور کرده و به پارلمان راه یابد تا از تعداد کرسی های AKP کاشته شود. احتمال دارد نتایج انتخابات CHP را تکان داده و این حزب را به سمت برگزاری مجمع عمومی فوق العاده سوق دهد و شاید اینجه به عنوان رهبر حزب برگزیده شود تا در انتخابات شهرداری ها در ماه مارس 2019 شانسی داشته باشد.

به یمن آرای سوسیال دموکرات ها و لیبرال ها به پارلمان بازگشت، اما بدون این آرا ممکن بود نتواند از حد نصاب عبور کند. اینک زمان آن فرا رسیده است که HDP علی رغم پایگاه مردمی مشترک با حزب کارگران کردستان (PKK)، به خاطر دست بابی به یک دموکراسی بهتر، خط فاصل مشخصی میان خود و فعالیت های تروریستی این گروه ترسیم کند.

منبع: حریت

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

اخبار لحظه ای شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه (نتایج)

جمع بندی نتایج نظرسنجی ها دربارۀ انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه / احوال

از زندان برای پست ریاست جمهوری رقابت می کنم / صلاح الدین دمیرتاش

سناریوهای محتمل انتخابات ریاست جمهوری ترکیه / هلال کاپلان

اردوغان برنده می شود، به هر وسیله ای که باشد / هنری ج. بارکی

اپوزیسیون ترکیه به پیروزی در انتخابات خوش بین است / عرب ویکلی

دیاربکر برای تنبیه حزب عدالت و توسعه در صندوق های رأی آماده است / نورجان بایسل