به گزارش خبرنگار کردپرس، «ساویا خزایی»؛ فعال مدنی و استاد دانشگاه در یادداشتی به واکاوی فراموشی سنت های اصلی ایرانی پرداخته و راهکارهایی برای انتقال این رسوم به نسل های آینده را بیان کرده است.

در این یادداشت آمده است: این روزها فضای مجازی پر از تبلیغ برگزاری آئین شب یلدا در رستوران ها و هتل هاست، آئینی که به نظر می رسد به جای دورهمی در خانه پدر بزرگ و مادر بزگ ها دور کرسی، سر از رستوران های مجهز و هتل های چند ستاره درآورده است.

تمامی ملزومات شب چله بهانه ای برای شادی، پیوند دوباره با آفرینش، احساس هویت و پیوند با جاودانگی است. شاید به ظاهر یک شب نشینی بوده و هست اما فلسفه آن ایجاد پیوند میان نسل های مختلف در یک خانواده است. چیزی که امروزه به مدد تکنولوژی و فضای رسانه ای و مجازی خانواده ها را به تنهایی و انزوا رسانده و می رساند.

نسل جدید و امروزی ما که بیشترین اطلاعات خود را از فضای مجازی دریافت می کند به راستی تا چه اندازه از رسوم، آیین، جشن و اعیاد ما که بخشی از هویت و فرهنگ ما را تشکیل می دهد، اطلاع دارند.

باید دانست اطلاعاتی که به وسیله تکنولوژی های مدرن رد و بدل می شود، سبب دلبستگی و پیوند عاطفی نسل های مختلف نبوده و گاهی به دلیل وابستگی مردمان به رسانه های نوین، جدایی و گسست بین آدمیان بیشتر خواهد شد.

امروزه در کشورهای پیشرفته صنعتی و در کلان شهرها میلیون ها انسان در کنار یکدیگر تنها زندگی می کنند و کمترین نیازی به ارتباط کلامی با یکدیگر ندارد. زمان متوسط ارتباط کلامی بین والدین و فرزندان به سه دقیقه در طول شبانه روز کاهش یافته است.

در دنیای قدیم گرچه حجم اطلاعات مثل امروز فراوان نبود اما آنچه تولید فرهنگی نامیده و در بین نسل ها منتقل می شد سازنده آداب و رسوم و تمدن فرهنگی جامعه بود و ملت های گوناگون به دلیل داشتن فرهنگ های برتر و دیرپای می توانستند به یکدیگر تفاخر کنند.

بسیاری از نظریه پردازان معتقدند آنچه کشورها و ملت های مختلف را در آینده به یکدیگر پیوند می دهد، فرهنگ متفاوت آنان است. سفر و گشت و گذار و دیدن رسوم و فرهنگ های متفاوت امروزه یکی از دلایل ماجراجویان سفر است.

طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، بیش از ۴۰ درصد گردشگری بین‌المللی با انگیزه فرهنگی است و به‌ طور چشمگیری این فرایند در حال افزایش است. به راستی برای حفظ این آئین زیر سقف خانه های سنتی شهر، ارگان های متولی فرهنگ و تاریخ و هنر چه برنامه هایی دارند؟

آیین ها، آداب و رسوم هر ملت، سازنده عناصر فرهنگی جامعه محسوب می‎شوند. تنوع، تفاوت ها و کثرت آیین ها و آداب و رسوم از دلایل غنای فرهنگی یک جامعه است و اشکالی هم ندارد اگر این آئین ها به یک منبع درآمد برای مؤسسات خصوصی گردشگری تبدیل شود اما آیا به واقع شب یلدا به خوردن آجیل و رفتن رستوران و .. خلاصه می شود؟

در روزگار بحران هویت یکی از راه های حفظ هویت فرهنگی، بازگشت به آیین ها، آداب و رسوم سنتی و فولکلوریک است. برخي از آداب و رسوم رایج مردم، بازمانده آداب و رسوم ايرانيان پيش از اسلام است و پس از اسلام هم جشن ها و آداب و رسوم مختلف فرهنگی، مذهبی هم به جای مانده که درجای خود نیازمند توجه ویژه است، مانند جشن های میلاد، غدیر، قربان، فطر و...؛ در بازشناسی عناصر فرهنگی همانند شب چله آنچه بیشتر از همه خودنمایی می کند کرامت رابطه انسان با انسان است.

فلسفه پیشینیان در شب یلدا در قالب مثل ها، شعرها، روایت ها و شاهنامه خوانی ها به آموزش نسل بعد می پرداختند و نسل آینده را با آنچه از پیشنیان به آنان رسیده بود هرچند شفاهی، آشنا و آگاه می کردند.

حالا با قرار گرفتن در شرایط موجود؛ می توان از ظرفیتی که فضای مجازی در اختیار تمامی کاربران قرار داده برای معرفی و شناسایی آداب و رسوم بهره جست. سفرهای متنوع فرهنگی را در مقاصد داخلی و خارجی برای گردشگران تعریف کرد و در فضای مجازی به آن بیشتر پرداخت و نسل جدید را از انزوا و تنهایی بیرون کشید و به عمق ماجرا کشاند.

در این راستا متولیان گردشگری به ویژه تورگردانان، مراکز اقامتی، پذیرایی، تفریحی و فرهنگی نقش مؤثری در احیا، حفظ و برجسته کردن آیین ها و آداب هر مقصد دارند. این افراد می توانند برای احیای سنت ها نقش تاثیرگذاری داشته باشند.

امروزه آنچه نسل جدید ما را ناتوان کرده نداشتن اطلاعات کافی، صحیح و فلسفه هریک از آداب و رسوم است. لذا همواره باید به مراسم و سنت های مختلفی که سبب مستحکم تر شدن ارتباطات خانوادگی می شود، بیشتر اهمیت داد. باید کوشید تا به ریشه و بنیان برگزاری این مراسم پرداخت و از امکانات موجود برای دورهمی در شب یلدا و یا سایر رسوم فرهنگی به بهترین شکل استفاده کرد و بدون پرداختن به شبکه های مجازی از این فرصت ها که تنها یک بار و یا محدود در طول سال وجود دارد، بهره برد./