به گزارش کردپرس به نقل از سایت رسمی ریاست اقلیم کردستان، نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان طی گفتگو با برنامه (بالثلاثة) که از شبکه تلویزیونی الشرقیه نیوز پخش می شود، به سوالاتی درباره عراق و اقلیم کردستان، تحولات در عرصه سیاسی و نسل جدید و راهکارهای حل مشکلات و نیز آینده کشور پاسخ داد.

متن این مصاحبه که در سایت رسمی ریاست اقلیم کردستان منتشر شده و بارزانی در آن به زندگی شخصی و سوابق سیاسی خود نیز پرداخته و در چندین بخش منتشر می شود، به شرح ذیل است:

بخش پنجم؛

الشرقیه نیوز: همپیمانی کردی- شیعی، این همپیمانی تاریخی بود و موسسان آن پروسه سیاسی جدید عراق را بنیاد نهادند؛ آنهایی که وابسته به نسل دوم سیاسیون مرتبط با این همپیمانی هستند و مشخصا منظورم شخص شماست آیا لازم می دانید که این همپیمانی ادامه یابد و بر همان برنامه پدران و پدربزرگان خود بروید یا اینکه دیدگاه متفاوتی دارید؟ دیدگاهی که تغییرات را لازمه مرحله سیاسی جدید بداند؟

نچیروان بارزانی: قبل از سقوط رژیم پیشین لازم بود تفاهمی بر سر آینده عراق وجود داشته باشد در آن زمان ائتلافی میان چهار حزب اصلی شامل اتحادیه میهنی کردستان، حزب دمکرات کردستان، مجلس اعلا و حزب الدعوه تشکیل شد. این احزاب در سطح عالی توانستند با هم بر سر تدوین قانون اساسی جدید فعالیت کنند. در آن مقطع همکاری مشترکی برای تدوین قانون اساسی انجام شد و شاهد وجود همپیمانی و تفاهم میان این احزاب بودیم. بدون شک هم اکنون اوضاع تغییر کرده است. مقطع کنونی 18 سال قبل نیست شاهد تغییرات و تحولات بسیاری هستیم. در آن زمان من جزو اشخاصی بودم که برادران سنی مذهب را برای حضور در پروسه سیاسی تشویق می کردم اما حضور نیافتند. به یاد دارم گفتگویی تفصیلی با جناب طارق هاشمی داشتیم و از وی درخواست کردیم که آنها نیز در روند سیاسی جدید حضور یابند. متاسفانه در آغاز پروسه سیاسی را بایکوت کردند اما امروز شاهد تغییراتی هستیم. امروز دیگر همپیمانی میان کرد و شیعه آنگونه که در آن مقطع شاهد بودیم وجود ندارد.

الشرقیه نیوز: هم اکنون همپیمانی پیشین وجود ندارد یا اینکه به پایان یافته است؟

نچیروان بارزانی: بر این عقیده ام این همپیمانی مختص آن مقطع بود. در آن زمان با هم همکاری داشتیم. اما هم اکنون پس از سپری شدن این همه رویداد نیازمند نشستی مشترک میان اهل سنت، شیعیان، کردها و دیگر طیف ها می باشیم تا به دیدگاه جدیدی برای آینده عراق دست یابیم. هم برادران سنی ما و هم برادران شیعه و همچنین کردها همگی باید به دیدگاه مشترکی برسیم تا بتوانیم تعریف جدیدی از آینده عراق داشته باشیم. آینده ای که منافع همه طیف ها را تامین و تضمین کند. بر اساس اصل عدالت و شراکت همه ما در این کشور آیا هم اکنون شاهد هیچ نوع همپیمانی نیستیم؟ اصول توازن و سازش و مشارکت سه اصل مهم برای همه طیف های عراق شامل اهل سنت، شیعیان، کردها و همه طیف های دیگر است. در این کشور این سه اصل اساسی دارای اهمیت ویژه ای هستند. باید در گفتمان میان این طیف ها و براساس سه اصل فوق الذکر اعلام کنیم که دیدگاه و برنامه ما برای آینده عراق چیست؟

الشرقیه نیوز: دیدگاه جدیدی که به آن اشاره می کنید شاید در سطح گفتمان سبب خیر گردد، اما اجرایی کردن آن در دنیای واقعی احتمالا میان احزاب و ائتلاف های سیاسی در بغداد و اربیل نتایج عکس دهد، هر کدام از آنها دارای گفتمان متفاوتی هستند برای مثال بر سر مسئله تداوم حضور نیروهای خارجی و وقایع مرتبط با حمله به فرودگاه بغداد و کشتن ابو مهدی المهندس و قاسم سلیمانی. همانگونه که استحضار دارید ما دارای مصوبه مجلس نمایندگان عراق برای اخراج نیروهای خارجی بودیم، اما اربیل در اتخاذ این تصمیم حضور نیافت و این جدای از وجود پایگاههای نظامی ترکیه و آمریکا در اقلیم کردستان با اهداف مستشاری و آموزشی است. این اختلافات چگونه حل می شوند. ما هم اکنون در خصوص عراقی یکپارچه سخن می گوییم.

نچیروان بارزانی: به عقیده من آنچه که در مجلس نمایندگان عراق روی داد (تصویب اخراج نیروهای خارجی) نوعی از هیجان و احساسات بود تا واقعبینی و به دور از یک سیاست واقعبین آنگونه که مسائل را لمس می کنید، بود. نظر ما در خصوص حضور نیروهای آمریکایی در عراق نظری واقع بینانه بود. آمریکا قدرتی است که با هدف کمک و همکاری وارد عراق شده است و در آینده از این کشور خارج خواهد شد. اما سوال مهم این است آیا عراق به مرحله ای رسیده است که نیازی به کمک نیروهای خارجی نداشته باشد؟ سوال این است. هیچ رابطه ویژه ای با آمریکا نداریم، هیچ طرح و برنامه مخفیانه ای با آنها نداریم تا بگوییم براساس آنها به قانون خروج نیروهای خارجی از عراق رای ندادیم. عدم حضور ما در تصویب این قانون فقط به خاطر یک دلیل بود. به عقیده ما عراق نیازمند کمک ائتلاف جهانی و آمریکاست. هم اکنون شاهد وجود خلأ بزرگی در استانهای صلاح الدین، دیالی، کرکوک و همچنین نینوا هستیم. خلأی بسیار بزرگ که نتیجه عدم هماهنگی میان نیروهای پیشمرگ و نیروهای عراقی و ارتش عراق است. هم اکنون داعش در این کریدور حضور دارد. اگر نگویم هر روزه هر دو سه روز یک بار فعالیت می کند. اینکه داعش باقی نمانده است حقیقت ندارد. هرگاه داعش پایان یافت و همه ما به این باور رسیدیم که دیگر نیازی به نیروهای خارجی نداریم مطمئناً اقلیم کردستان نیز تصمیمی را که در بغداد اتخاذ خواهد شد اجرایی خواهد کرد و به صورت یکجانبه درخواست تداوم حضور نیروهای آمریکایی در اربیل را نخواهد کرد. هرگز دست به چنین اقدامی نمی زنیم. در چارچوب تصمیمات عراق، اقلیم کردستان نیز تصمیم گیری خواهد کرد.

الشرقیه نیوز: آیا پایبند تصمیم عراق خواهید بود حتی اگر برخلاف عقیده شما باشد؟

نچیروان بارزانی: بدون شک در نهایت پایبند تصمیمات عراق خواهیم بود. به عنوان یک کشور هر تصمیمی بگیرد آن را اجرایی خواهیم کرد.

الشرقیه نیوز: جناب رئیس، پیشتر در خصوص آینده پروسه و ائتلاف های سیاسی و موضوعات مرتبط سخن گفتید، نام شما نام جناب نچیروان بارزانی به کرات در پروسه سیاسی برای تصدی منصب ریاست جمهوری عراق شنیده می شود. سوال من این است آیا جناب نچیروان بارزانی را در پروسه سیاسی آینده به عنوان رئیس جمهور خواهیم دید یا خیر؟

نچیروان بارزانی: چرا که نه! من هم عراقی ام و قانون اساسی عراق و دیگر قوانین این کشور به من این مجوز را داده است اما حقیقت این است که در مقطع کنونی به این موضوع نیندیشیده ام.

الشرقیه نیوز: اگر نخست وزیر آینده عراق نوری مالکی یا حیدر عبادی باشد با این موضوع مشکلی ندارید؟

نچیروان بارزانی: قبل از هر چیز باید بگویم با هیچ شخصی مشکل نداریم. برنامه سیاسی ای وجود دارد که به همه عراق خدمت کند. آنگاه نخست وزیر هر کس که باشد بدون شک آماده همکاری با وی هستیم.

الشرقیه نیوز: پیش بینی می کنید مصطفی کاظمی در منصب نخست وزیری عراق ابقا گردد یا خیر؟

نچیروان بارزانی: به عقیده من نتایج انتخابات این موضوع را مشخص می کند. هنوز سخن گفتن از اینکه آیا کاظمی در این منصب باقی خواهد ماند یا خیر زود است اما بدون شک انتخابات و صندوق رای این موضوع را نهایی خواهد کرد.

الشرقیه نیوز: ناظران بر این عقیده اند که کاک نچیروان بارزانی در منصب ریاست اقلیم کردستان موفق عمل کرده است. اما اگر منصب ریاست جمهوری را کسب کند آیا در این منصب نیز موفق خواهد بود؟

نچیروان بارزانی: چالش ها و بحران های عراق بزرگ هستند و کم نیستند. آنچه هم اکنون جناب رئیس جمهور در راستای منافع عراق انجام می دهند اقداماتی خوب هستند. آنچه برهم صالح توانسته باشد برای عراق انجام داده است بدون شک هر شخص منصب ریاست جمهوری عراق را در دست بگیرد با این چالش و بحران ها دست به گریبان خواهد بود اما باید همه ما به رئیس جمهوری کمک کنیم و همچنین به نخست وزیر تا بتوانند ماموریت های محوله را به نحو احسن انجام دهند.

الشرقیه نیوز: به گفته آگاهان در تلاش برای یادگیری زمان عربی هستید. نام جنابعالی در بسیاری از محافل سیاسی برده شده و همچنین پیشنهادهایی که ارائه داده اید. تحلیل همه اینها این است که کاک نچیروان بارزانی رئیس جمهور عراق خواهد شد؟

نچیروان بارزانی: ریاست جمهوری عراق منصب کمی نیست، افتخار بزرگی است. در هر جایگاه و منصبی که بتوانم به همه این کشور خدمت می کنم اما واقعیت این است که هم اکنون و در این مقطع برنامه این چنینی وجود ندارد.

الشرقیه نیوز: کاک نچیروان بارزانی در پشتیبانی از زنان دارای شهرت است. در دورانی که نخست وزیر اقلیم کردستان بوده است در این راستا فعالیت های بیشتری داشته است و هم اکنون که ریاست اقلیم کردستان را در دست دارد؛ نتایج فعالیت های شما برای پشتیبانی از زنان چه بوده است؟

نچیروان بارزانی: به عقیده من در مجموع در عراق ظلم بزرگی به زنان رفته است. زمانی که نخست وزیر اقلیم کردستان بودم مجموعه ای از قوانین اقلیم کردستان را در راستای منافع زنان تغییر دادم زیرا تحت عناوین مختلف ظلم بزرگی به زنان می رود. براساس برخی از قوانین عراقی کشتن زنان جرم نبود می گفتند انجام این عمل به دلیل حفظ شرف و چنین مسائلی است! این ظلم بزرگی است که به زنان می رود. بر این عقیده ام که به صورت کلی لازم است قوانین عراق تغییر یابد زیرا آنگونه که باید و شاید عدالتی در آنها وجود ندارد. بر همین اساس زمانی که منصب نخست وزیری اقلیم کردستان را در دست داشتم مجموعه ای از قوانین را در راستای منافع زنان تغییر دادم. به یاد دارم در تغییر این قوانین بسیاری از روحانیون اقلیم کردستان و به ویژه مرحوم ماموستا مصطفی زلمی -یادش گرامی باد- بسیار به من کمک کرد. از این روحانیون کمال تقدیر و تشکر را دارم که از این پروژه پشتیبانی کردند اما اقدامات انجام شده کافی نیست. لازم به افزایش آگاهی مردم درباره این موضوع است. اگر ارزیابی ای داشته باشیم نسبت به ده سال گذشته هم اکنون اقلیم کردستان پیشرفت های تحسین برانگیزی در این موضوع داشته است اما تا رسیدن به نتیجه ایده آل راه بسیاری در پیش داریم. شما اشاره کردید که خودکشی در کردستان افزایش یافته، اما تفاوت با قبل این است که در وزارت داخلی دولت اقلیم کردستان واحدی تحت عنوان مقابله با خشونت علیه زنان فعال است و این واحد اگر شاهد هر نوع خشونتی علیه زنان در هر نقطه ای از کردستان باشد سکوت نخواهند کرد و این است که شاهد گزارش های بسیار در خصوص این موضوع هستیم. از سوی دیگر شهروندان همچون گذشته از ارائه گزارش در این باره واهمه ای ندارند. پیشتر شاهد بودیم که ترس و وحشتی وجود داشت که افراد جرات گزارش خشونت علیه خود را نداشتند. تفاوت در این است که هم اکنون در کردستان زنان احساس آزادی بیشتری دارند به همین دلیل شاهد افزایش گزارشات درباره خشونت هستیم. برای رسیدن به اهداف تعیین شده در راستای کاهش خشونت علیه زنان راه درازی پیش رو داریم و دولت نهم اقلیم کردستان و جناب نخست وزیر متعهد و پایبند به این مهم می باشند. شاهدیم که طی چند روز گذشته که رویداد تلخی گزارش شد شاهد واکنش تندی از سوی دولت و جناب نخست وزیر در این باره بودیم. بنابراین برای ما این موضوع پرنسیپی است که به آن پایبند هستیم.

الشرقیه نیوز: با توجه به توضیحاتی که در خصوص پیشرفت و آزادی زنان در اقلیم کردستان ارائه دادید، آیا می توان تصور کرد که در اقلیم کردستان یک زن منصب نخست وزیری و یا ریاست اقلیم را در دست بگیرد؟

نچیروان بارزانی: چنین چیزی طبیعی است. می توان گفت که ما در اقلیم کردستان از این مرحله عبور کرده ایم. برای اطلاع شما می گویم که نیمی از کارمندان دولت اقلیم کردستان را زنان تشکیل می دهند. هیچ سوال و شک و شبهه ای درباره این موضوع در اقلیم کردستان وجود ندارد. اینکه پرسیده شود که آیا زنان می توانند به این منصب دست یابند یا خیر. بر این عقیده ام مسئله ای عادی است اگر روزی یک زن منصب نخست وزیری یا ریاست اقلیم کردستان را در دست بگیرد.

الشرقیه نیوز: ارزیابی شما از روابط میان اربیل و بغداد و همچنین روابط میان شما و اتحادیه میهنی کردستان چیست؟

نچیروان بارزانی: اتحادیه میهنی کردستان شریک اصلی ما در حکومت است. روابط ما با هر حزب دیگری دارای فراز و نشیب هایی است. برخی اوقات سرد و برخی اوقات گرم است و این مسئله عادی در صحنه سیاسی کردستان است. اما باید بگویم که روابط میان این دو حزب به مرحله ای نرسیده است که مشکلی بزرگ میان آنان روی دهد. شاهد گفتگو، انتقاد و تنش در این روابط هستیم اما در مراحل تصمیم گیری بر سر موضوعات سرنوشت ساز برای اقلیم کردستان شاهد وجود تفاهم بسیار خوب میان دو حزب هستیم.

الشرقیه نیوز: لطفا واقعیت درخواست اتحادیه میهنی کردستان برای پایان دادن به مرکزگرایی در اقلیم کردستان و همچنین تلاش برای تشکیل اقلیم سلیمانیه را بیان کنید؟

نچیروان بارزانی: اتحادیه میهنی کردستان مطالبه ای برای تشکیل اقلیم سلیمانیه نداشته است. آنچه که در پروژه اتحادیه میهنی وجود دارد مسئله نظام متمرکز برای استانهاست. برای اطلاع شما می گویم در برنامه کابینه نهم دولت اقلیم کردستان جناب نخست وزیر اقلیم کردستان برنامه اجرای نظام غیرمتمرکز برای استانها در اقلیم کردستان را ارائه داد. بنابراین منظور از این درخواست ها و مطالبات افزایش اختیارات محلی است و این موضوع است که ما به تمام معنا از آن پشتیبانی می کنیم و برنامه اتحادیه میهنی کردستان نیز همین است. برنامه اتحادیه میهنی برای افزایش اختیارات استانی همان پروژه و برنامه دولت اقلیم کردستان است، پروژه جناب نخست وزیر دولت اقلیم کردستان و همه آنهایی است که در این دولت حضور دارند. هم اکنون شاهد پیشرفت در اجرای این برنامه هستیم احتمالا زمانبر خواهد بود. اما به عنوان یک پرنسیپ ما بر سر آن اجماع داریم.

الشرقیه نیوز: جناب رئیس، استقلال، رویای همه کردهاست، چه زمانی این استقلال تحقق خواهد یافت؟ آیا موعد مشخصی برای حصول این مهم وجود دارد؟

نچیروان بارزانی: واقعیتی وجود دارد؛ کرد ملتی است در این منطقه، از لحاظ زبان و فرهنگ متفاوت هستند. در همه زمینه ها متفاوت هستند حتی در زمینه موسیقی شاهد این تفاوت هستیم. همانگونه که شما اشاره کردید این رویای هر کردی است که این مهم را ببیند اما واقعیت کنونی که ما در آن زندگی می کنیم متفاوت است. وضعیتی است که چنین چیزی را شاهد باشیم. حال که این تفاوت احساس و درک می شود به عقیده من باید قدمها را براساس وضعیت کنونی برداشت. سیاست ما در اقلیم کردستان حل و فصل مشکلات در چارچوب عراق با بغداد است و بغداد عمق استراتژیک ماست برای هر گزینه ای که به آن رجوع کنیم و این نیز بدون تغییر باقی خواهد ماند.

الشرقیه نیوز: این سخن رئیس اقلیم کردستان که می گوید "بغداد عمق استراتژیک ماست" دارای معانی ژرفی است اما همزمان اگر همه مسائل حل نشده و همه اختلافات پایان یافتند آیا می توانیم بگوییم زمان استقلال فرا رسیده است؟

نچیروان بارزانی: اگر نگاهی به نهضت سیاسی کرد بیندازیم این سوال پیش می آید که چرا کردها به سلاح پناه بردند؟ زیرا حقوق خود را مطالبه کرده اند اما این حقوق به آنها داده نشده است. کردها چیزی بیشتر از حق و حقوق خود نخواستند. تاریخ کرد را مروری بکنیم به انقلاب "ایلول" اشاره می کنیم. اختلافات میان ملتها نبوده است. اختلافات، اختلافات میان کرد و عرب نبوده است بلکه اختلاف میان حاکمان بوده، حقوق خود را مطالبه کرده ایم و آن را به ما نداده اند. اگر کردها احساس کنند شهروندان درجه یک هستند و حقوق آنها در این کشور تضمین شده است و توازن و شراکت وجود دارد مطمئنا در آرامی خواهد زیست و لزومی به پناه بردن به کوه و حمل سلاح ندارد و می خواهد در چارچوب این کشور حقوق خود را به دست آورد.

پایان بخش پنجم