کردپرس: یک شنبه 23 دی/13 ژانویه، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در صدر یک هیئت بلند پایه سیاسی و اقتصادی وارد بغداد شد و پس از انجام دیدار با رهبران دولتی و حزبی در پایتخت، دو روز بعد و در روز سه شنبه وارد اربیل و سپس سلیمانیه شد. وی پس از انجام دیدار با نیچروان بارزانی نخست وزیر با حضور قباد طالبانی معاون وی، در همایش اقتصادی ایران اقلیم کردستان در اربیل و سپس سلیمانیه حضور یافت. دیدار و گفتگو با رهبران حزب دمکرات و اتحادیه میهنی و حضور بر سر مزار جلال طالبانی رئیس جمهور اسبق عراق و دبیر کل فقید اتحادیه میهنی کردستان و ادای احترام به مقام وی از دیگر برنامه های سفر ظریف به اقلیم کردستان بود.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در اظهارات و دیدارهای رسمی در اقلیم کردستان ضمن تأکید بر اهمیت جایگاه و ثبات اقلیم کردستان برای ایران، کشورش را دوست قابل اتکای کردها در منطقه دانست و تنها یک هفته پس از سفر وزیر خارجه آمریکا به اربیل و تلاش آمریکا برای ایجاد اختلال در روابط عراق و اقلیم کردستان با ایران تصریح کرد: به کسی اجازه اخلال در روابط ایران و اقلیم کردستان را نمی‌دهیم.

خبرگزاری کردپرس به منظور تحلیل و بررسی ابعاد مختلف سفر وزیر خارجه ایران به اقلیم کردستان و نتایج و دستاوردهای این سفر گفتگویی با مرتضی عبادی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در اربیل انجام داده است که در ادامه می خوانید.

کردپرس: ارزیابی شما از دستاوردهای سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به عراق و به ویژه اقلیم کردستان چیست؟

مرتضی عبادی: سفر دکتر ظریف وزیر امور خارجه ایران در صدر هیئت بلند پایه سیاسی و اقتصادی به کشور دوست و برادر، عراق مؤید وجود اراده سیاسی قوی برای بسط و گسترش همکاری های فی مابین و طبیعی است. نظر به وجود نقشه راه، بررسی وضعیت منطقه و تحولات جاری و مکانیزم توسعه همکاری های منطقه ای و مناسبات دو جانبه از دستاوردهای این سفر می باشد. اقلیم کردستان، منطقه ای مهم از عراق است که در کنار بغداد نقش مهمی در مبارزه با گروهک تکفیری داعش ایفا کرد و از طرفی در استقرار رأی ملت در شکل دهی دولت جدید عراق نقش سازنده و مؤثری ایفا نمود.

اقلیم کردستان منطقه ای با حیات از خاک عراق است که از دیرباز روابط فعالی در میان وجود داشت و مقامات عالی کُرد در ادوار مختلف، طرف مشورت مقامات بودند، لذا سفر جناب آقای ظریف به اقلیم کردستان به نوعی یادآوری اهتمام کشورمان به این بخش از عراق و مرور آخرین مواضع و دیدگاه ها و تجدید روابط با دوستان بود.

کردپرس: دیدار وزیر خارجه ایران از اقلیم کردستان و استقبال گسترده مقامات این اقلیم از وی در مقطعی کنونی و در مدت زمان اندکی پس از سفر وزیر خارجه آمریکا به اربیل و تشدید فشارها به طرف عراقی برای همراهی با تحریم های آمریکا علیه ایران، حامل چه پیامی است؟

مرتضی عبادی: مناسبات میان جمهوری اسلامی ایران با عراق بخصوص اقلیم کردستان عمیق تر و درهم تنیده تر از آن است که تحت تأثیر سیاست گذاری های یک جانبه و مقطعی کشورهای ثالث قرار گیرد. مشترکات، سوابق تاریخی و ارتباطات عمیق فرهنگی و اجتماعی و عمق روابط اقتصادی، تجاری و بازرگانی و همچنین تأثیر حوادث بر همدیگر، فضای تحرکات منفی بر ضد همکاری های فی مابین از سوی کشور ثالث را محدود می سازد. لذا استقبال چشمگیر تجار و بازرگانان و فعالان اقتصادی و مدیران حکومتی و همچنین حضور هم زمان جناب آقای ظریف و جناب آقای نیچروان بارزانی و معاون نخست وزیر و دیگر مقامات عالی در نشست هم اندیشی اقتصادی و بررسی راهکارهای توسعه روابط مؤید ناکارآمدی سیاست های محدود کننده ی دیگران در منطقه است.

کردپرس: همان گونه که اشاره فرمودید دو همایش اقتصادی با حضور وزیر امور خارجه ایران و نخست وزیر و معاون وی و صاحبان سرمایه و مشاغل کردستانی و عراقی در اربیل و سلیمانیه برگزار شد، دستاوردهای این همایش ها چه بود و چه تأثیری بر افزایش حجم مبادلات بازرگانی میان دو کشور دارند؟

مرتضی عبادی: برگزاری دو همایش اقتصادی جداگانه در اربیل و سلیمانیه فرصت مغتنمی برای مرور توافقات قبلی و بررسی موانع و راهکارهای گسترش مبادلات اقتصادی بود و در این همایش موانع و شرایط کنونی حاکم بر روابط تجاری و بازرگانی و ضرورت افزایش تسهیلات به فعالان اقتصادی مورد توجه قرار گرفت و ابهام های احتمالی در روابط بین فعالان اقتصادی و همچنین نگرانی ها از وضعیت مالی اقلیم را بر طرف کرد. از سوی فعالان بخش خصوصی موانع و مشکلات تجاری از جمله کندی انجام امور قانونی در گذرگاه ها و گمرکات در حضور مقامات حکومتی مورد بررسی قرار گرفت که این مهم می تواند به روانسازی خدمات به ویژه در گذرگاه ها کمک و موجب افزایش حجم مبادلات شود.

کردپرس: هم اکنون چند شرکت و کارخانه و نیروی انسانی ایرانی در اقلیم کردستان فعال هستند و چه تمهیداتی برای افزایش حضور ایران در بازارهای اقلیم کردستان اندیشیده شده است؟

مرتضی عبادی: در گذشته، فتنه داعش به ‌طور طبیعی بخشی از توانمندی های عراق و از جمله اقلیم کردستان را به خود مشغول کرد و از طرفی، اختلافات مالی اربیل و بغداد ظرفیت های اقتصادی اقلیم را به شدت تحت تأثیر قرار داد، اما در این دوران حدود ۵۰۰ شرکت و یا سرمایه گذار مشترک و کارگاه های تولیدی کوچک و بزرگ در کنار همه ی دشواری ها در کنار مردم اقلیم باقی ماندند که جناب آقای نیچروان بارزانی نیز در نشست اقتصادی اربیل با یادآوری این مسئله از آنها تشکر و قدردانی کرد. به هرحال، اقلیم کردستان با توجه به شکست داعش و حل و فصل نسبی اختلافات مالی با بغداد از ایستایی برنامه ها و پروژه های اقتصادی خارج شد و در حال عادی سازی تحرکات اقتصادی است، لذا فرصت سازی ها از جمله برگزاری همایش ها و مشارکت فعالان اقتصادی در نمایشگاه های نانوتکنولوژی و اکسپو در تهران و معرفی پروژه ها و پیگیری مطالبات شرکت ها از جمله تمهیدات نمایندگی در جهت حضور هموطنان در این بازار می باشد که مقامات اقلیم نیز به ‌طور جدی از آن حمایت می کنند.

کردپرس: آینده روابط میان جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان در پرتو سفر جناب ظریف به این اقلیم را چگونه ارزیابی می کنید؟

مرتضی عبادی: روابط میان ایران و اقلیم کردستان همواره در چارچوب مناسبات کلان جمهوری اسلامی با حکومت و دولت عراق از جایگاه مهمی برخوردار بوده و به مرور، سطوح قابل توجهی از توسعه همکاری ها در عرصه های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و علمی و آموزشی را تجربه کرده است، لذا سفر جناب آقای ظریف محرک مضاعفی در توسعه روند همکاری ها خواهد بود.

کردپرس: مقامات جمهوری اسلامی ایران از هدف گذاری 20 میلیارد دلاری در روابط اقتصادی با عراق سخن گفتند و آقای دکتر ظریف نیز در نشست های اقتصادی بر آن تأکید کرد، آیا این هدفگذاری قابل تحقق است؟

مرتضی عبادی: تعیین مبلغ 20 میلیارد دلاری برای مبادلات اقتصادی؛ هدفگذاری واقع بینانه و قابل دست یافتن است. تولیدات متنوعی در ایران وجود دارند که مورد نیاز جدی مردم عراق است و بخشی از آن تولیدات منحصر به ماست که با کیفیت مطلوب و قیمت نازل در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد. از سویی عراق می تواند به بخشی از مسیر واردات خارجی کشورمان تبدیل شود .

بر این باورم مبلغ قابل توجهی از 20 میلیارد دلار تنها با اصلاح برخی از رویه های موجود در گذرگاه ها و گمرکات ما از قبیل شبانه روزی کردن بازارچه های پیله وری (بازارچه های صادراتی) قابل تحقق است. امروز معطلی و ساعت تقریباً اداری بیشتر بازارچه ها، بخشی از مشکلات تجار و بازرگانان عراق و از جمله اقلیم کردستان است که علاوه بر افزایش هزینه تمام شده ی کالا، تغییر رویکرد را در پی دارد. باید مطمئن بود تجار و بازرگان اقلیم کردستان، در صورت اطمینان از وصول آسان و کم هزینه و به موقع کالا از ایران، در صورت وجود کالای با کیفیت و قیمت مشابه در دیگر کشورهای همسایه، حتماً خرید از ایران را ترجیح خواهد داد. پس اگر با توجه به جمیع مشکلات در ترخیص کالاها از مرز و آن هم با فعالیت تقریباً اداری امکان صادرات نزدیک به 8 میلیارد دلاری در طی ده ماه به عراق وجود دارد، با افزایش ساعت کاری گمرکات مرزی و حذف رویه های زائد، امکان افزایش قابل توجه مبادلات هم میسر خواهد بود.

*مصاحبه : حسن صالحی – سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس