به گزارش کردپرس شاید بتوان گفت که کردهای ایزدی مظلوم ترین قشری بودند که بیشترین آسیب و آوارگی را در جریان ظهور داعش در عراق و سوریه را تحمل کردند. داعش در تابستان سال 2014 با حمله به منطقه ایزدی نشین شنگال در شمال غرب عراق و در اثر اهمال نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان، هزاران تن از کردهای ایزدی را کشت، زنان و دخترکان را به بردگی گرفت و آنان که توانستند از حمله در امان بمانند آواره دیگر مناطق اقلیم کردستان عراق، سوریه و برخی کشورهای دیگر شدند.

نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان با کمک ائتلاف جهانی مبارزه با داعش، در نوامبر 2015 شهر شنگال را از داعش پس گرفتند اما حضور نیروهای مختلف در این شهر که در اکتبر 2017 نیروهای عراقی نیز به آن پیوستند به مانعی برای آبادانی دوباره شنگال تبدیل شده است.

کردستان 24 سایت نزدیک به حزب دموکرات کردستان عراق که نیروهای وابسته به این حزب برای تسلط دوباره بر شنگال تلاش می کنند، به نقل از نیچروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان نوشت: باید تلاش شود شنگال چهره تازه ای پیدا کند و حتی مانند حلبجه به یک استان تبدیل شود. با این حال، کارشناسان حوزه عراق و کردها معتقدند با توجه به رقابت نیروهای مختلف برای تسلط بر شنگال این امر اگر محال نباشد بسیار سخت خواهد بود.

هم اکنون در مناطق مختلف شهر شنگال نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان، نیروهای محلی وابسته به پ.ک.ک، نیروهای پ.ک.ک، ارتش عراق و نیروهای حشد شعبی حضور دارند و گاه و بی گاه در این منطقه درگیریهایی نیز میان نیروهای رقیب اتفاق می افتد. آخرین مورد درگیری میان نیروهای وابسته به پ.ک.ک و نیروهای عراقی بود که دهها تن تلفات به دنبال داشت.

بلال وهاب، پژوهشگر حوزه مسائل کردی در موسسه واشنگتن به اندیشکده خاورمیانه برای گزارش و تحلیل گفته است در حال حاضر حداقل سه نیروی مختلف تلاش می کنند جامعه کردهای ایزدی را در شنگال تحت نفوذ خود قرار دهند. این نیروها عبارتند از نیروهای عراقی، پ.ک.ک و پیشمرگ اقلیم کردستان.

وی افزود: هیچ کدام از این نیروها به صدای دردمند ایزدیها توجه نمی کند اما با توجه به شنیده شدن صدای ایزدیها در جهان بعد از رنج هایی که داعش به آنها تحمیل کرد توجه ها بیشتر شده و شاید اظهارات نیچروان بارزانی ناشی از این است.

وی تاکید کرد که همکاری میان اربیل و بغداد در مورد شنگال که در حال حاضر رابطه بهتری نسبت به گذشته دارند، هم می تواند ارتباط میان کردها و دولت مرکزی را تقویت کند و هم این همکاری می تواند به بازسازی شنگال کمک کند.

اما جوئل وینگ، ناظر مسائل عراق معتقد است اظهارنظر درباره بازسازی شنگال آسان است اما عملی شدن آن به این آسانی نیست. حرف های زیادی درباره لزوم بازسازی شنگال صورت گرفته اما در عمل اقدامی صورت نگرفته است.

این کارشناس مسائل عراق معتقد است در واقع موانع زیادی بر سر بازسازی شنگال وجود دارد که مهم ترین آنها وجود نیروهای رقیب در این منطقه، خنثی نشدن مینها، تله های انفجاری و بمب های کارگذاشته شده توسط داعش و دست آخر عدم تمایل دولتین اربیل و بغداد برای بازسازی آن است. وینگ می گوید اگر بازسازی هم صورت گرفته باشد کار سازمان های غیردولتی و سازمان ملل است نه دولت های اقلیم کردستان و عراق.

یروان سعید، پژوهشگر موسسه تحقیقات خاورمیانه نیز معتقد است با توجه موانعی که بر سر همکاری موثر و موفق میان اربیل و بغداد بر سر بازسازی شنگال وجود دارد بعید است آنها بتوانند با هم برای بازسازی شنگال همکاری کنند.

یروان سعید می گوید واقعیت این است که اربیل و بغداد کنترلی بر شنگال ندارند تا بخواهند با همکاری هم نسبت به بازسازی آن اقدام کنند. وی تاکید کرد در واقع، مشتی گروه های شبه نظامی بر شنگال حکم می رانند و اربیل و بغداد در آن جا قدرتی ندارند. همچنین به دلیل ویژگیهای خاص قومیتی، زبانی و نیز واقع شدن بر محدوده اختلافات مرزی میان اقلیم کردستان و حکومت عراق، امکان همکاری میان اربیل و بغداد برای بازسازی آن کم است.

وی بر این باور است شاید نخست وزیر فعلی عراق نیت واقعی برای توسعه وضعیت ایزدیها را داشته باشد اما توانایی های نظامی و حکومتی عراق در حال حاضر به اندازه ای نیست که در منطقه ای مانند شنگال دست به چنن اقدامی بزند.

بلال وهاب همکاری میان اربیل و بغداد را برای بازسازی و تقویت احوال ایزدیها یک مسابقه برد-برد برای آن دو از چشم عراقیها، کردها و جامعه بین المللی توصیف می کند. این مسئله با توجه به این که شنگال نیز مانند کرکوک یک منطقه مورد مناقشه است می تواند تمرین خوبی برای ادامه همکاری و همراهی دو طرف در رفع مشکلات و اختلافات در مناطق مورد مناقشه باشد.

اما کارشناسان معتقدند در حال حاضر امکان رفع مناقشه بر سر مناطق مورد مناقشه عراق از جمله شنگال وجود ندارد برای همین، این خود ایزدی ها هستند که باید با همکاری هم و ایجاد گروه های محلی تلاش کنند اربیل و بغداد را برای همراهی در جهت بازسازی این منطقه ترغیب کنند.

کد خبرنگار: 40101