به گزارش کردپرس، مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در سفر اخیر خود به عراق و اقلیم کردستان که در یک شنبه هفته جاری انجام شد، گفتگوهایی را انجام داد و هدف از دیدار با مقامات ارشد عراق و اقلیم را بهبود و تحکیم روابط و به ویژه گسترش روابط اقتصادی و نیز هماهنگی در مقابله با پ.ک.ک، عنوان کرد.

اما تحلیل ها و برداست های متفاوتی از اهداف این سفر صورت گرفته که یکی از آن ها تضمین اجرای قرارداد نفتی 50 ساله میان اقلیم و ترکیه است.

از سوی دیگر سایت خبری خندان که رسانه ای نزدیک به برهم صالح رئیس جمهور عراق محسوب می شود، در گزارشی عنوان کرد که یکی از اهداف اصلی این سفر گشودن گذرگاه مرزی جدید میان عراق و ترکیه برای مراودات تجاری و بازرگانی است.

طبق گزارش چاوش اوغلو در این سفر برای گشوده شدن گذرگاه مرزی اُواوکوی به عنوان گذرگاهی رسمی تلاش کرده و با توجه به موقعیت جغرافیایی گذرگاه مورد نظر ترکیه، چنین به نظر می رسد که هدف واقعی از گشودن این گذرگاه، خارج ساختن مراوادت تجاری عراق و ترکیه از گذرگاه ابراهیم خلیل و انتقال آن به اُواوکوی است.

گذرگاه ابراهیم خلیل در مرزهای رسمی اقلیم کردستان و تحت کنترل دولت اقلیم، قرار داشته و در حال حاضر تنها گذرگاه رسمی میان عراق و اقلیم، با ترکیه به شمار آمده و مبادلات تجاری و تبادل کالای میان عراق و ترکیه نیز از این گذرگاه صورت می گیرد و به همین دلیل یکی از شاهرگ های اقتصادی اقلیم کردستان و کارت فشاری در دست اربیل در مقابل بغداد و عاملی در تقویت جایگاه اقلیم، به شمار می آید.

در حالی که اقلیم برای تأمین بخشی از درآمدهای داخلی خود به گذرگاه ابراهیم خلیل، تکیه کرده و راهی مهم برای ارتباط اقلیم با ترکیه و در حقیقت دنیای خارج به شمار می آید؛ گشوده شدن گذرگاه مرزی اُواوکوی به معنای ایجاد جایگزینی برای این گذرگاه به شمار می آید که عملاً خطر قطع یک شاهرگ مهم اقتصاد اقلیم و نیز خارج ساختن یکی از کارت‌های فشار از دست اربیل، در امتیاز گیری و چانه زنی و با بغداد را به دنبال دارد.

منطقه اُواوکوی واقع در استان سلوپی ترکیه و هم مرز با شمال استان دهوک اقلیم کردستان و منتهاالیه شمال غرب این استان بوده و در همین حال بر اساس توافقات انجام شده میان اقلیم و دولت مرکزی عراق که در چندین مرحله بر سر امور گذرگاه های مرزی و امور گمرکی انجام شده، قوانین و احکام دولت مرکزی در تمامی گذرگاه ها و مبادی مرزی عراق و اقلیم پیاده شده و در صورت گشوده شدن اُواوکوی به عنوان گذرگاهی رسمی، علیرغم قرار گرفتن در مرزهای اقلیم، تحت کنترل و فرمان دولت مرکزی عراق قرار می گیرد و اقلیم حاکمیتی بر آن نخواهد داشت.

به نظر می رسد که ترکیه با توجه به این شرایط، قصد دارد با تاسیس گذرگاه دوم در روستای مرزی اُواوکوی وابستگی خود به اقلیم کردستان، در دسترسی به بغداد را کاهش دهد.

در صورت عملی شدن طرح گشوده شدن گذرگاه مرزی اُواوکوی، ضربه و آسیب شدید به حاکمیت و اقتصاد اقلیم کردستان وارد شده و یکی از امیدهای اصلی اقلیم برای استقلال اقتصادی از عراق، نابود شده و اقلیم کردستان از سطح یک اقلیم مستقل در چارچوب عراق فدرال، از لحاظ سیاسی، جغرافی و اقتصادی، به استانی در این کشور تنزل پیدا می کند.

از سوی دیگر اُواوکوی موجب قطع ارتباط میان اقلیم کردستان و مناطق کردنشین سوریه می شود و دولت عراق نیز برای تبادلات تجاری و مراودات اقتصادی خود با ترکیه نیازی به گذرگاه ابراهیم خلیل که کنترل آن در دست اقلیم است، نخواهد داشت و مستقیماً و بدون نیز به اقلیم، با ترکیه ارتباط یافته و میتواند از این طریق جایگاه اقلیم را در مقابل دولت مرکزی و ترکیه کاملاً تضعیف کند.

همچنین با انتقال مبادلات تجاری در گذرگاه ابراهیم خلیل درآمدهای داخلی اقلیم نیز کاهش یافته و این عامل نیز به نوبه خود موجب تضعیف هرچه بیشتر اقلیم خواهد بود و با در نظر گرفتن اظهارات وزیر خارجه ترکیه در مورد قصد این کشور برای افزایش هرچه بیشتر تبادلات تجاری با عراق تا سطح 20 میلیارد دلار در سال، میزان آسیب و زیان اقلیم از گشوده شدن گذرگاه اُواوکوی و انتقال مبادلات تجاری به این گذرگاه، بیشتر نمایان می شود.

این در حالی است که اقلیم کردستان برای استقلال اقتصادی بیشتر از عراق، به روابط خود با ترکیه که بر اساس منافع اقتصادی و قراردادهای نفتی پایه ریزی شده، تکیه کرده است، چرا که به جز مبادلات انجام شده در ابراهیم خلیل، عمده صادرات نفت اقلیم نیز از خط لوله اقلیم به بندر جیهان ترکیه صورت می گیرد و شرکت های بزرگ نفتی ترکیه از جمله جنل انرژی نیز در میدان های نفتی اقلیم، به فعالیت مشغول هستند.

گفته می شود که پیشتر نیز، دولت عراق و ترکیه پس از برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان در اکتبر 2017 میلادی، مسئله گشوده شدن گذرگاه مرزی اُواوکوی را که در آن مقطع با در نظر گرفتن احتمال بسته شدن مرز ابراهیم خلیل به وجود آمده بود؛ ارزیابی کرده اند.