به گزارش کُردپرس،توسعه یک‌امر درونزا و برونزا است.با این وصف اگر استان کمتر برخورداری همچون کُردستان به دنبال جذب سرمایه و رشد و به تبعه آن توسعه است باید در مقایسه با سطح توسعه یافتگی منطقه حرکت کند در حالی که استان های همجوار هم از لحاظ شاخص های توسعه وضعیت مناسبی ندارند و عدم توسعه پایدار و همه جانبه منجر به عقب افتادگی مناطق مرزی شده است.برای گفت و گوی بیشتر در این رابطه کُردپرس مصاحبه ای را با دکتر《مسعود جهانگیری》 مدرس دانشگاه و پژوهشگرحوزه جامعه شناسی سیاسی انجام داده که مشروح آن را در زیر می خوانید:
کُردپرس-راه های عبور از کمتر توسعه یافتگی در استانی مانند کردستان ، چیست؟
ابتدا باید هم تعریفی از توسعه ارایه داد و هم اینکه باید در نظر داشت توسعه مفهومی چند بعدی است. برای اولین بار مباحث توسعه در علوم اقتصادی در دهه ی 1940 با تاسیس مکتب ساختاری توسعه اقتصادی در آمریکای لاتین مطرح شد.
" مایکل تودارو " اندیشمند سرشناس حوزه اقتصاد معتقد است :
توسعه به معنای ارتقای مستمر کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر و انسانی تر است و باید بطو معمول موجب تحقق سه اصل گردد.که دراینجا فقط اشاره ای گذرا خواهم نمود.اول آنکه توسعه متضمن تامین کننده غذا ، مسکن، بهداشت، و امنیت و تداوم بخش زندگی انسانها گردد که بدون انها زندگی انسان به مخاطره می افتد.هرگاه یکی از آنها وجود نداشته باشدئ یا عرصه ی آن کم باشد حالت عقب ماندگی مطلق پیش می آید.دوم اینکه موجب اعتماد به نفس گردد. دومین جزء زندگی خوب اعتماد به نفس ( احساس داشتن شخصیت ،عزت نفس،آلت دست دیگران نبودن ) است. همهی انسانها به نوعی به دنبال اعتماد به نفس هستند که گاهی با معانی همانند شخصیت،مقام،احترام ،استقلال یاد میکنند.
و آخر اینکه باعث ایجاد آزادی و توانایی انتخاب گردد . مقصود از پازادی مواردی همچون شرایط عادی از خود بیگانه کننده ی زندگی و پازادی از قیود اجتماعی انسان نسبت به طبیعت ، جهل ، بد بختی و نیز انسانهای دیگر نهاد ها و باورهای جزمی است آزادی ، دامنه ی انتخاب را برای جوامع و اعضای آن گسترش می دهد و محدودیت های خارجی را در راه اصول پاره ای هدفهای اجتماعی که آن را توسعه مینمامیم به حد اقل میرساند.
توسعه فرایندی چند بعدی است که مستلزم دگرگونی در همه ی زمینه های اندیشه و فعالیتهای انسان ( اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و ...) است .اکنون قصد دارم مباحث را از نگاه جامعه شناختی و معرفت شناسی سیاسی که در حوزه مطالعاتی بنده است توضیح دهم :
یکی از مهمترین ابعاد توسعه توسعه اقتصادی است که عبارت است از تغییرات و دگرگونی های ساختی در اقتصاد کشور در چهارچوب نظام ارزشهای سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه . توسعه اقتصادی بدون رشد مستمر تولید ناخالص داخلی و تغییرات ساختاری از نظر سهم بخشهای عمده اقتصادی در تولید ملی تحقق پیدا نمیکند.سهم استان کردستان علیرغم داشتن پتانسیل های بالایی که به صورت بلقوه باقی مانده سهم بسیار بسیار اندکی در تولید ناخالص ملی دارد همواره پس از پیروزی انقلاب نگاه های امنیتی به استان شکوفایی باید و شایدی استان به لحاظ اقتصادی گردیده که این خود در کمتر توسعه یافتگی استان سهم به سزایی داشته است از طرفی غالبا مدیریت استان (اکثرا غیر بومی ) فاقد داشتن دانش ، تخصص و کارایی لازم در حوزه های مختلف توسعه ای بوده اند اعمال فشارهای غیر متعارف به نگاه های اقتصادی و کارگاه های تولیدی و تعرفه های اقتصادی در خصوص مساعدت با تولید کنندگان داخلی از بی مهری های مسئولین بوده . این فشارها و کنترل اقتصادی به اضافه ی وضع قوانین سخت گیرانه و بروکراسی اداری موجب دلسردی تولید کنندگان و سرمایه گذاران گردیده.
هر چه باین سخت گیریها بیشتر اعمال شود ، هزینه تولید و قیمت ها افزایش بیشتری می یابد و ادامه ی حیات در بلند مدت ، به هدر دادن منابع ، بی کفایتی و عدم کارایی اقتصادی می انجامد.آنچه همواره دغدغه ی ذهنی و دل مشغولی اینجانب بوده بعد اجتماعی – فرهنگی یا توسعه اجتماعی فرهنگی است .تعریفی که از این صورت توسعه می توان ارائه کرد آن است که توسعه اجتماعی – فرهنگی به اعمال مجموعه سیاست هایی اطلاق میشود که به موجب آن بهبود کیفی سطح زندگی عموم مردم در یک جامعه را، همراه داشته باشد . به بیان دیگر فرایند جهت گیری، سیاستگذاری و ایجاد هماهنگی در ؟؟؟ است که سبب زیست بهتر انسان گردد.
در حقیقت این به زیستی در بخش هایی نظیر بهداشت ، آموزش و پرورش ، مسکن ، اشتغال ، تامین اجتماعی ، امنیت غذایی و حتی دسترسی آزاد به اطلاعات و ارتباطات است . لذا تا زمانیکه تغیراتی درحوزه های اداری ، شناختی ، ارزشی و گرایش در جامعه اتقفاق نیفتد پرداختن به هرگونه رویکرد های توسعه کاری غیر مفید و عبث خواهد بود .
کُردپرس-راهکارهای عبور از کمتر توسعه یافتگی در کردستان چه می تواند باشد؟
استان کردستان با توجه به فرصت زیاد فرهنگی و برخورداری از نخبگان فاخر علمی و فرهنگی دارای ظرفیتهای ویژه برای تغییر در این نگرشها است .اما متاسفانه بدلایلی هیچگونه اهتمامی نه از جانب دولت و نهادهای رسمی و فنی این نخبگان انجام نشده است .اما درحال حاضر حتی برای توسعه فرهنگی و اجتماعی نیز باید هزینه کرد . هرچه به عقیده ی بنده هزینه کردن در بخش فرهنگ نوعی سرمایه گزاری است . اکنون زمان آنست که مدیران استانی با همراهی و همدلی با نمایندگان و همچنین مردم در مجلس شورای اسلامی بسترهای لازم رابرای جذب سرمایه گذاربعنوان راهبردی توسعه ای اقدام نمایند.
لذا جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی بعنوان یکی از برنامه های راهبردی توسعه ای لازم الاجرا است .توجه به گمرک سیرانبند در بانه و باشماق مریوان بعنوان پتانسیلی گرانبها می تواند مشوق سرمایه گذاران برای صادرات محصولات تولید شده باشد . لذا با تصویب این مناطق به منطقه آزاد تجاری و همراهی مسئولان استانی و تلاش نمایندگان مجلس بستری مناسب برای حضور بیشتر سرمایه گذاران ، شناسایی توانمندی های و حمایت وهمراهی با آنان به عنوان یک سیاست استراتژیک توسعه ای راه گشا خواهد بود.
کُردپرس-با توجه به کمبود زیرساخت های متعدد در امر توسعه به نظر شما چه پتانسیل های در کوتاه مدت می تواند به رشد اقتصادی کمک کند؟
درکنار مواردی که ذکر شد، نباید از توسعه راه های ارتباطی بعنوان یک عامل اصلی توسعه اقتصادی مغفول ماند .توجه به گسترش حمل و نقل هوایی و ریلی بسته های تشویقی ، گمرکی ، همگرایی و همسو بودن مدیران استانی و تسهیل درمراحل اخذ مجوز ها و نیز کاهش چرخه ی بروکراسی های اداری می تواند در جذب سرمایه گزاری در استان موثر باشد.از طرفی در این دوره شاهد حضور پنجاه درصدی از نمایندگان استان کردستان در کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی هستیم و این می توانست نقطه عطفی برای جذب 100 درصدی بودجه های استانی باشیم . این درحالیست که ما در سال 96 بودجه تخصیصی در حدود 10 هزار میلیار بوده که حتی اگر به صورت صد در صدی هم جذب میشد که نشد باز هم جبران بخشی از توسعه یافتگی استان نبود و این درحالی بود که استان نیازمند تزریق اعتبارات بیشتری بود .
کُردپرس-توسعه یک‌امر درونزا و برونزا است.با این وصف اگر استان کُردستان به دنبال جذب سرمایه و رشد و به تبعه آن توسعه است باید در مقایسه با سطح توسعه یافتگی منطقه حرکت کند در حالی که استان های همجوار هم از لحاظ شاخص های توسعه وضعیت مناسبی ندارند.عامل برون رفت از این‌وضعیت را چه می دانید؟
استان به لحاظ موقعیت جغرافیایی مناسب بارشهای فصلی ، حوزه های آبریز متعدد ، تنوع در محصولات زراعی ، معادن غنی و ... مستعد رشدو توسعه یافتگی است . افسوس هیچ گاه به دلایلی این عنایت به کردستان محروم نشده است . ببینید:هدف از توسعه باید رسیدن به رشد اقتصادی ، یعنی رشد تولید سرانه جمعیت و در شکل کلان رشد سالانه تولید ناخالص ملی باشد از طرفی در کنار این رشد اقتصادی باید شاهد فقر مطلق یعنی میزان جمعیتی که پایین تراز سطح استاندارد رفاه زندگی میکنند ، باشد و در کنار اینها حکومتها مکلف به کسترش خدمات اجتماعی همچون دسترسی به آموزش ، بهداشت ، مسکن ، ارتباطات واطلاعات هستند .اما مکمل همه ی اینها گسترش دموکراسی و مشارکت اجتماعی به عنوان عامل تحکیم بخش و تضمین کننده توسعه اقتصادی از مهمترین اهداف توسعه هستند . تحقق موارد ذکر شده تنها و تنها در سایه یک حکم رانی خوب میسر خواهد شد این اصطلاح اولین بار توسط سازمان های بین الملی نظیر سازمان برنامه توسعه ملل متهد (UMDA) بانک جهانی(WB) و یا صاحب نظران و کارشناسان مربوطه در ههه 1990 مطرح گردید.منظور از حکمرانی خوب فرایندی است که از طریق آن نهادهای دولتی به مسائل دولتی بپردازند و بتوانند منابع خود را مدیریت و تحقق حقوق بشر را تضمین کنند . تمامی این فعالیت ها باید با محوریت قانون انجام پذیرد حکمرانی خوب بر قانون ومشروعیت متکی است از الزامات حکمرانی خوب شامل حضور کارآمد بخش خصوصی (اصل 44 قانون اساسی) جامعه مدنی کارآمد جلوگیری از فربه شدن دولت و کاهش تصدی گری دولت است که متاسفانه در استان کردستان این اتفاقات روی نداده است از دیگر ویژگی های این حکمرانی خوب مشارک جویی ، اجماع گرایی ، شفاف سازی ، قانون گرایی ، اثر بخشی و کارایی ، عدالت جویی ، توجه و واکنش و نیز پاسخگویی است بی شک چنانچه حاکمیت سیاسی در کنار این موالفه های حذف نگاههای امنیتی رادر توجه به استان کردستان و سایر استانهای همجوار کمتر توسعه یافته ماطوف نماید انشاالله شاهد فرایند توسعه ای در استان و سایر استانهای همجوار خواهیم بود.
اگر بخواهیم جمع بندی داشته باشیم می توان گفت
1- توجه به پتانسیل های بالای استان در حوزه های کشاورزی و استفاده بهینه و مدیریت صحییح از منابع آبخیز استان
2- همگرائی نخبگان سیاسی و ابزاری و پرهیز از هرگونه حزبگرائی و واگرائی متعصبآنه
و کورکرانه
3-جذب نیروهای بومی متخصص و متعهد به بدنه قدرت و مشارکت در قدرت
همدلی نمایندگان استانی با مدیران دولتی ارشد جهت ایجاد بستری مطلوب برای توسعه
4-پرهیز از بروکراسی طاقت فرسای اداری و جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی و نیز ارائه تسهیلات دولتی به بنگاههای اقتصادی زود بازده به کارآفرینان.
5-اهتمام دولت بمنظور معرفی و شناساندن حوزه های گردشگری و جذب توریست های اقتصادی
6-توجه ویژه به بازارچه های مرزی به منظور گسترش صادرات محصولات کشاورزی استان و مراوده های اقتصادی و اشتغالزائی و نیز و رفع محرومیت زدائی از مناطق مرزنشین.
7-توجه ویژه بع رسانه ها و مطبوعات محلی بعنوان رکن چهارم دموکراسی و عدم ممانعت از فعالیتهای احزابی که در چارچوب قانون اساسی فعالیت می کنند و نیز گسترش ویژه فعالیت های مدنی.
نظر شما