این بیت از دیوان مم و زین احمد خانی، در وصف ارزش قلم است. خانی می گوید؛ تا هنر ما و قدرت آن تثبیت نشود، ارزش قلم ما هم معلوم نمی شود.
این مجاز زیبا که در آن شاعر می خواهد شمشیر برنده هنر، مسلط شود تا قدر و قیمت قلم را برای ما مجسم نمایند، وابستگی ادب و هنر را به هم نشان می دهد. شاید این شاعر، نویسنده و فیلسوف کُرد قرن 17 میلادی، با ارزش گذاری به قلم در سایه تثبیت هنرش که جهان شعر و ادب و علم و فلسفه است، خواسته تا صاحبان قلم را ارج نهاده باشد.
قلم و شمشیر در این بیت شعری دو ابزاری اند که می توانند در دستان صاحبان قلم و جنگجویان باشند تا فتح کنند، بنویسند، دنیایی جدید کشف کنند و ادبی نو را به ظهور برسانند.
شمشیر می برد و فتح می کند، قلم می شکافد و خلق می کند. فکرها، اندیشه ها با قلم شکافته می شوند تا سیاهی بر صفحه ظاهر شود و هر قلم کار هزاران شمشیر را در یک بیت شعر، یک خط نثر و یک سطر تحلیل انجام می دهد.
روز قلم به حرمت نویسندگان و کاتبان در ایران باستان به رسمیت شناخته و گرامی داشته می شد. روزی که روز خلق کردن و آفریدن است، جرات می خواهد بنویسی و مسئولیتش را گردن بگیری، «سوگند به قلم و آنچه می نویسد». هر کلمه که بر کاغذ نوشته می شود جهانی است مملو از کام و ناکامی، کین و دوستی، رنج و آسایش.... هر کلمه خداگونه می آفریند، نابود می کند و در نهایت ثبت می شود تا بماند و موجودیت پیدا کند.
کلمه ها مدیون قلم اند، قلم هایی که روح دارند، جان دارند و جان می بخشند به هر آنچه نوشته می شود. اما کام دل نویسندگان و شاعرانمان تلخ است. در روزی که روز قلم است، روز شمشیر بران جنگجویان ادب و هنر و رسانه.
شاعری را می شناسم که قلم ها زد، دل ها را برآشفت و آرام ساخت، اما هنوز یک کتاب چاپ شده ندارد. نویسنده ایی را میشناسم که کتاب های دست نویسش را به آب رودخانه سپرد و دیگری نوشته هایش را آتش زد و همه شان در یک عصر غمگین شمشیرهایشان را غلاف کردند و قلم ها را شکستند.
14 تیر، روز قلم، به یاد و نام آن هایی که نوشتند تا دیواری نباشد، نوشتند تا پرده ها برافتد و روشنایی، چشم و دل ها را دربرگیرد، مبارک.
نظر شما