پارلمان اقلیم کردستان عراق در روز 10 جولای 2019 به دولت جدید اقلیم کردستان به نخست وزیری مسرور بارزانی، پسر بزرگ مسعود بارزانی رای داد. مسرور بارزانی جایگزین پسر عموی خود نچیروان بارزانی شد که سالیان متمادی نخست وزیر اقلیم کردستان بود و ماه گذشته به سمت رییس اقلیم کردستان انتخاب شد. کابینه جدید از 23 وزیر تشکیل شده است که تعدادی از وزرا هنوز وارد کابینه جدید نشده اند. دو کرسی به مسیحیان و ترکمانها اختصاص داده شده و سه زن هم عنوان وزیر دارند که بیشترین تعداد وزیر زن در کابینه های دولت اقلیم کردستان تاکنون می باشد.
چهره های جدید، چالش های همیشگی
9 ماه طول کشید تا دولت جدید اقلیم کردستان عراق بعد از برگزاری انتخابات پارلمانی در سپتامبر 2018 اکنون تشکیل شود. علت این تاخیر اختلافات داخلی و میان احزاب سیاسی اقلیم کردستان عراق بود. حزب دموکرات کردستان عراق که از 111 کرسی پالمان 45 کرسی را کسب کرده بود نتوانست بدون حزب اتحادیه میهنی که 21 کرسی را کسب کرده بود دولت تشکیل دهد. این دو فرقه سیاسی مدتها و بسته به موقعیت های سیاسی با هم همکاری و رقابت داشته اند. جنبش تغییر که بزرگترین حزب اپوزیسیون در اقلیم کردستان است با کسب 12 در جای سوم ایستاد. از نظر جغرافیایی، سلیمانیه محل رقابت دو حزب اتحادیه میهنی و جنبش تغییر یا گوران است در حالی که حزب دموکرات در دو استان دهوک و اربیل حکمران است. سه حزب مذکور در طول برگزاری انتخابات و حتی پیش و پس از آن یکدیگر را عامل عواقب زیانبار برگزاری رفراندوم استقلال در سال 2017 کردند که پیامدهای منفی اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی زیادی برای اقلیم کردستان عراق داشت. به نظر می رسد تشکیل شدن کابینه جدید اقلیم کردستان مشترکات زیادی برای عادی سازی روابط میان آنها فراهم کرده باشد.
دو حزب اتحادیه میهنی از زمان درگذشت رهبران آنها جلال طالبانی و نوشیروان مصطفی، با اختلافات داخلی زیادی روبه رو بوده اند. حزب دموکرات کردستان عراق به لطف مسعود بارزانی، رهبری آن که نچیروان بارزانی( برادرزاده اش) و مسرور بارزانی( پسرش) را به ترتیب برای ریاست اقلیم کردستان و نخست وزیری اقلیم کردستان جلو انداخت و زمینه را برای رهبری نسل دوم بارزانی ها فراهم کرد، از وحدت بیشتری برخوردار است.
مسرور بارزانی تا الان اولیت های خود را خوب انتخاب کرده است. او قول داده است که روابط اقلیم کردستان را با بغداد بر سر مسائل مالی و قلمرو در مسیر درست قرار دهد، با فساد مبارزه کرده و دولت را تقویت کند و نیز نسبت به متنوع سازی منابع اقتصادی اقدام کند. اما او با دو چالش عمده نیز روبه رو خواهد بود.
اولین چالش وی وابستگی حزبی وزیران و عدم انتخاب تکنوکراتها بعد از مدتها پیگیری روند طولانی انتخاب های سیاسی است که این مسئله می تواند دستور کار وی را با متوقف کرده و یا باعث ایجاد تاخیر در اجرای آن شود. دومین چالش این است که همه پست هایی که در گذشته مسرور بارزانی مسغول بوده امنیتی بوده و وی هیچ وقت در کابینه فعالیت نداشته است. وی قبل از انتخاب به عنوان نخست وزیر اقلیم کردستان، ریس شورای امنیت اقلیم کردستان بود که بر مسائل امنیتی اقلیم کردستان احاطه داشت و نقش مهمی در تامین امنیت اقلیم کردستان داشته تا توانایی های نظامی وی را ثابت کند. وی در این پست از سوی افراد معتمد احاطه شده بود و فقط به پدرش مسعود بارزانی گزارش ارائه می کرد. پا گذاشتن به کابینه ای متشکل از چند حزب و وارد شدن افراد تازه کار به کابینه تجربه جدیدی برای مسرور بارزانی خوهد بود. ممکن است نچیروان بارزانی و همچنین قباد طالبانی، معاون نخست وزیر از حزب اتحادیه میهنی این مشکل را برای وی آسان کنند.
به هر حال، مسرور بارزانی در توییت خود که در روز 10 جولای نوشت، بر ایجاد تغییر تاکید داشته و نوشته است که دولت وی « اقلیم کردستان را وارد یک عصر جدید خواهد کرد.» این مسئله می تواند نشاندهنده آغاز رقابت میان دو پسر عمو باشد. اما فرد غایب در کابینه آشتی هورامی، فرد معتمد و قدرتمند نزدیک به نچیروان برزانی در وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان است. علاوه بر آن، دولت جدید اقلیم کردستان دارای دامنه جدید در آدرس اینترنتی خود بوده و لینکی برای ورود به وبسایت کابینه های قبلی وجود ندارد. نقش خانواده بارزانی در حکومت اقلیم کردستان در سایه چنین تحولاتی، به مناقشه در رسانه های اقلیم کردستان و همچنین شبکه های اجتماعی تبدیل شده است.
رابطه اقلیم کردستان با ایالات متحده آمریکا
واشنگتن از اقلیم کردستان عراق در چهارچوب عراق واحد حمایت می کند. اما برای تسهیل این امر اقداماتی باید صورت بگیرد:
بهبود رابطه میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق. برای پیشبرد این هدف که مسرور بارزانی در آغاز راه به آن اشاره کرده، باید رابطه میان دولت فدرال عراق و حکومت اقلیم کردستان بر پایه زمینه های رسمی و قانونی بنیاد شود و نه دست دادن های سیاسی گذرا. بغداد و اربیل مناقشات طولامی مدتی بر سر مدیریتی حقوقی نفت و گاز، تقسیم بودجه و منابع و نیز قلمرو دارند. این اختلافات به بی ثباتی و عدم اطمینان افزوده و آمریکا و عراق را در رسیدن به هدف خود که حفظ حاکمیت و قلمرو و نیز رسیدم مردم این کشور به رفاه است با موانعی روبه رو کرده است. روابط میان اربیل و بغداد در مقطع کوتاهی در سال 2019 به ماه عسل شبیه بود اما بیم به تنش کشیده شدن دوباره این روابط وجود دارد. بنابراین، آمریکا از هر گونه تعهد گسترده مسرور بارزانی در روابط دوستانه، برپایه منافع دو طرف و بر اساس قانون حمایت می کند.
ساماندهی نیروهای پیشمرگ و تشکیل نیروی واحد. ادغام و ساماندهی نیروهای پیشمرگ و هدایت آن توسط نهادهای قانونی نه تنها اقلیم کردستان را در برابر داعش محفوظ نگاه می دارد بلکه موقعیت سیاسی اقلیم کردستان را هم در داخل و هم در خارج محکم تر می کند. برای مثال باید به نیروهای شبه نظامی وابسته به احزاب در دیگر مناطق عراق اشاره کرد که فقط به احزاب پاسخگو بوده و مشروعیت اقلیم کردستان را زیر سوال برده اند. با توجه به این مسائل و نیز چشم اندازهای پیش روی دیگر، مسرور بارزانی، نخست و زیر اقلیم کردستان این فرصت را دارد که اطمینان دهد که نیروهای پیشمرگ فقط به دولت اقلیم کردستان پاسخگو هستند نه دو حزب اتحادیه میهنی و کردستان عراق. ساماندهی نیروهای پیشمرگ و تشکیل نیروی واحد و بویژه بعد از این که اختلافات میان نیروهای امنیتی کردستان عراق مصیبت هایی را بعد از برگزاری رفراندوم به همراه داشت، همواره یک خواسته عمومی بوده است. با توجه به این که فشار بین المللی بر دولت عراق برای از میان برداشتن نیروهای شبه نظامی وجود دارد، مسرور بارزانی حمایت جامعه بین المللی را در مسئله ساماندهی نیروهای پیشمرگ کنار خود خواهد داشت.
منبع: موسسه واشنگتن
نویسنده: بلال وهاب
ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان
کد خبرنگار: 40101
نظر شما