احمد داوود اوغلو، یکی از تئوریسین های بسیار مهم سیاست خارجی ترکیه در طول دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه (AKP) در ترکیه، که در کارنامه سیاسی خود وزارت امور خارجه، نخست وزیری و ریاست حزب AKP را نیز دارد، بعد از آن که در آخرین سال های سیستم پارلمانی در ترکیه و برچیده شدن مقام نخست وزیری از این کشور در اثر اختلافاتی که با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به وجود آمده بود؛ از سمت نخست وزیری خود استعفا کرد؛ روندی بسیار مهم به خصوص بعد از انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه آغاز شد که دو جریان مختلف از داخل حزب عدالت و توسعه اقدام به تاسیس حزبی جدید در ترکیه کرده اند.

با توجه به اظهارات و اقدامات این دو جریان که اکنون به راحتی می توان از آن به جریان احمد داوود اوغلو و علی باباجان یاد کرد؛ علی باباجان به غرب و محافظه کاران میانه رو با همکاری عبدالله گل یازدهمین رئیس جمهور ترکیه متمایل شده و احمد داوود اوغلو نیز به شرق به خصوص کردهای ترکیه روی آورده است. این حرکت که تقریباً از ماه رمضان سال 2019 میلادی با سفرهای داوود اوغلو به استان های کردنشین ترکیه به خصوص دیاربکر آغاز شده است با اعزام هیئتی از سوی این سیاستمدار ترکیه به دیاربکر و دیدارهای این هیئت با شخصیت های علمی، مدنی و سیاسی کرد ترکیه در راستای حل و فصل مسئله کردها تا حد زیادی تمایل و جبهه گیری احمد داوود اوغلو در صورت تاسیس حزبی جدید در ترکیه را به نمایش می گذارد ولی سوال مهمی که در اینجا مطرح شده و جنبه حیاتی برای حرکت جدید احتمالی داوود اوغلو خواهد داشت این است که آیا احمد داوود اوغلو موفق به جلب اعتماد کردهای ترکیه خواهد شد؟

با نگاه به دوران نخست وزیر احمد داوود اوغلو در ترکیه شاهد سیاست های بسیار خشن، تند و نظامی گری ترکیه علیه کردها چه در داخل کشور و چه در خارج از مرزهای ترکیه هستیم. دوران احمد داوود اوغلو که در 27 آگوست 2014 میلادی به عنوان نخست وزیر ترکیه معرفی شد تا 22 می 2016 دورانی بود که سکان نخست وزیری ترکیه را بر عهده داشت. دورانی که شدیدترین عملیات های نظامی در داخل ترکیه تحت عنوان عملیات های خندق در جنوب شرق ترکیه علیه استان های کردنشین پیگیری شد. اتمام روند مذاکرات کرد – ترک و آغاز دوران درگیری های نظامی شدید در دوران نخست وزیری داوود اوغلو در ترکیه رخ داد و در دوران نخست وزیری وی بود که مصونیت قضایی نمایندگان پارلمان ترکیه به خصوص نمایندگان حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) برداشته شد و باعث زندانی شدن سیاستمدارانی همچون صلاح الدین دمیرتاش، فیگن یوکسکداغ، سری ثریا اوندر، ادریس بالوکن و ... شد.

علی رغم این که احمد داوود اوغلو تئوریسین سیاست های خارجی همچون "به صفر رساندن مشکلات با همسایگان" بود؛ و در دوران وزارت امور خارجه وی از سال 2009 تا 2014 میلادی نیز در دستور کار قرار گرفت؛ وی در دوران نخست وزیری خود چندان به تئوری های زمان آکادمیستی اش پایبند نبوده و سیاست های تهدید و فشار همراه با مداخلات نظامی در سرزمین های همسایه را در دستور کار قرار داد. عملیات نظامی شاه فرات یکی از مهمترین عملیات های نظامی ارتش ترکیه در خاک سوریه که می تواند از آن به عنوان اولین اقدام نظامی جدی ترکیه در خاک سوریه یاد کرد در زمان نخست وزیری داوود اوغلو صورت گرفت. اگرچه آن عملیات در آن تاریخ با همکاری نیروهای کرد سوریه صورت گرفت ولی حاکمیت سیاسی بعد از انتقال مقبره شاه سلیمان به داخل ترکیه تماماً همکاری خود با نیروهای کرد سوریه را تکذیب کرده و همزمان با آغاز درگیری ها در داخل مناطق کردنشین ترکیه به سیاست های خصمانه با کردهای سوریه نیز روی آورد. حتی سرنگونی جنگنده روسی توسط بمب افکن های ترکیه در آسمان سوریه در دوران نخست وزیری احمد داوود اوغلو رخ داد و دوران بسیار پرتنشی را در سیاست خارجی به خصوص در ارتباط با روسیه و سوریه سپری کرد.

با نگاه به 21 ماه نخست وزیری داوود اوغلو در ترکیه می توان به وضوح دریافت که داوود اوغلو کار بسیار سختی برای جلب اعتماد کردها در ترکیه خواهد داشت. به خصوص این که روند مذاکرات صلح ترک – کرد که از سال 2013 میلادی در جریان بود در زمان نخست وزیری ایشان به اتمام رسیده و عملیات های سنگین نیروهای امنیتی ترکیه به مناطق مسکونی جنوب شرق ترکیه زخمی عمیق بر حافظه کردهای ترکیه بر جا گذاشته است. اکنون تلاش شخصیتی که بزرگترین امیدواری کرد های ترکیه برای رسیدن به صلح و حل مسئله کردها در ترکیه در زمان زمامداری او از بین رفته است برای حل و فصل مسئله کردها تا چه اندازه خواهد توانست اعتماد کردها را جلب کند خود علامت سوال بزرگی است؛ به خصوص اقداماتی که در 21 ماه نخست وزیری وی در ترکیه صورت گرفته است تاثیرشان همچنان ادامه داشته و کردها زندانی بودن بسیاری از رهبران محبوب خود را از چشم احمد داوود اوغلو و طرحی می بینند که در زمان نخست وزیری او برای لغو مصونیت قضایی نمایندگان به مجلس ارائه شد.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه