یکی از مهمترین تحولاتی که می توان در چند ماه اخیر در زمینه بحران سوریه به آن پرداخت اعلام رسمی تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه توسط آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد است. اظهاراتی که روز گذشته دبیر کل سازمان ملل متحد در خصوص تشکیل کمیته تدوین قانون اساس سوریه ایراد کرد روند بسیار طولانی و دشواری را پشت سر گذاشته است که در خصوص اعضای این کمیته میان کشورهای دخیل در بحران سوریه تناقض ها و بعضاً اختلافات عمیقی نیز وجود داشت. مذاکرات، نشست ها و گفتگوهای طولانی بالاخره روز گذشته به اعلام رسمی تاسیس این کمیته منتهی شده است. اگرچه هنوز اعضای حاضر در این کمیته اعلام نشده است ولی در سخنان دبیر کل سازمان ملل متحد از توافق "دولت مرکزی سوریه و جریان های مخالف دولت مرکزی" یاد شده است.

سه کشور ترکیه – ایران – روسیه به همراه سازمان های بین المللی از جمله خود سازمان ملل متحد در یک سال اخیر برای ایجاد کمیته ای گسترده، جامع و منظم تلاش زیادی کردند که بتواند مورد قبول تمام طرف های حاضر در بحران سوریه نیز واقع شود. اظهارات روز گذشته دبیر کل سازمان ملل متحد در این راستا یک تحول بسیار مثبت به حساب می آید. ایجاد این کمیته و آغاز به کار آن در هفته های پیش رو در ژنو می تواند به یکی از مهمترین اقدامات برای حل بحران سوریه تبدیل شود. ولی قبل از هر چیزی باید به این سوال پاسخ داد: نماینده کردها در کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه چه جریانی خواهد بود؟

بیش از 30 درصد از سرزمین های سوریه در کنترل نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه / یگان های مدافع خلق (YPG) است که جریان سیاسی آن را مجلس دموکراتیک سوریه / حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) نمایندگی می کند. جریان اصلی کردهایی که در چند سال اخیر موثرترین و بزرگترین مبارزات را علیه گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) ترتیب داده و پیروزی های مهمی را علیه این گروه تروریستی به دست آورده است. با توجه به وضع موجود در سوریه بدون این جریان ایجاد کمیته ای جامع، دربرگیرنده و گسترده برای تدوین قانون اساسی جدید سوریه امکان پذیر نخواهد بود. ترکیه یکی از بزرگترین موانع پیش روی حضور این جریان کردی در نشست های مختلف بین المللی با محور بحران سوریه بوده است. این مخالفت در طول مذاکرات مختلف برای ایجاد کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه نیز ادامه داشته و ترکیه قاطعانه از هر گونه حضور این جریان در نشست ها و مذاکرات مختلف ممانعت کرده است. روسیه نیز اگرچه همواره بر حضور کردها در نشست ها و مذاکرات بین المللی برای حل بحران سوریه تأکید کرده ولی صراحتاً به حضور جریان مجلس دموکراتیک سوریه/ PYD در این مذاکرات اشاره ای نکرده است و در واقع در این روند همواره در کنار متفق استراتژیک این روزهای خود یعنی ترکیه قرار گرفته است. از این رو زمانی که گوترش از تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه سخن گفته و در پی آن از تلاش های ترکیه – روسیه – ایران برای ایجاد این کمیته تشکر کرده است این سوال طرح می شود که تکلیف کردها چه خواهد بود؟ کردهای سوریه را، به عنوان یکی از مهمترین جریان های حال حاضر در بحران سوریه، چه کسی در این کمیته نمایندگی خواهد کرد؟ چه کسی از حق و حقوق میلیون ها کرد سوری در ژنو دفاع خواهد کرد؟

ترکیه همواره به جریان شورای میهنی کردهای سوریه (ENKS) به عنوان جریان حقیقی کردهای سوریه نگاه کرده و آنان را به عنوان نماینده کردهای سوریه معرفی کرده است. جریانی که به کمک ترکیه در مقابل مجلس دموکراتیک سوریه / PYD به شکل اپوزیسیون درآمده و با حمایت های ترکیه در عرصه بین المللی نیز اقداماتی انجام داده است. ترکیه از ابتدا مایل به حضور این جریان در کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه بوده و از قدرت چانه زنی خود همواره در این راه استفاده کرده است. با در نظر گرفتن تجربیات گذشته ترکیه تلاش خواهد کرد تا این بار نیز شورای میهنی کردهای سوریه را وارد کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه کرده و اجازه حضور در این کمیته را به جریان حاکم در شمال سوریه ندهد. در این صورت کمیته با چالش مشروعیت بسیار جدی روبه رو خواهد شد که می تواند امیدواری هایی را که برای ایجاد یک راه حل ماندگار برای بحران سوریه از این کمیته به وجود آمده است متزلزل کند.

خبرگزاری کردپرس/سرویس سوریه