به گزارش کردپرس، نشریه المانیتور در آمریکا در گزارشی به توصیف جایگاه نسخه ای خطی از قرآن کریم پرداخته که در روستای نگل در مسیر جاده مریوان- سنندج از آن نگاهداری می شود.

توفیق یکی از 4000 سکنه روستای نگل است که در توصیف قداست قرآن نگل می گوید بدون وجود این نسخه از قران خطی تاریکی بر این منطقه چیره می شود و تنگدستی جای برکت را خواهد گرفت.

نگل که در بلندای مقابل یک دره بزرگ و حدود 100 کیلومتر دورتر از مرز عراق قرار گرفته، شهر سنندج مرکز استان کردستان و شهر مرزی مریوان را به هم متصل می کند. نگل بیشتر تمایز خود را مرهون نسخه ای خطی از قرآن، کتاب مقدس مسلمانان و نه چشم انداز طبیعی زیبای خود می داند که در مسجد عبدالله ابن عمر از آن نگاهداری می شود.

در نبود مدرک و سند رسمی که بتواند قدمت و نحوه پیدا شدن آن را توضیح دهد، نقل قولی از گذشتگان وجود دارد که سینه به سینه میان روستائیان کرد ساکن نگل منتقل شده است. این نقل قول روایتی خوش ساخت آمیخته با عناصر اسطوره ای و معجزه قرن هاست نقل می شود و هنوز جایگزینی برای آن وجود ندارد.

نقش اصلی این روایت را یک چوپان بر عهده دارد که همانند بیشتر داستان های اسطوره ای و روایت های مذهبی قهرمان داستان است. چوپان شخصیتی است که وجود آرامش در زندگی اش، او را به مسیر تامل و تفکر درباره ناشناخته ها و جهان ماورا می برد.

بر اساس آنچه برخی ساکنان میانسال روستای نگل نقل می کنند یکی از چوپانان این منطقه در هنگام چرای احشام به گُلی بسیار زیبا برخورد می کند. چوپان در هنگام چیدن گل به یک صندوقچه چوبی زیر آن پی می برد. چوپان که از در آوردن جعبه از زیر خاک عاجز مانده و نمی تواند شی درون آن را ببیند از ساکنان یکی از روستاهای اطراف کمک می طلبد و آنچه آنها می یابند یک نسخه خطی از قرآن(کریم) است. ساکنان که از یافتن این قرآن مبهوت شده بودند تصمیم می گیرند به دور نقطه ای که قرآن یافت شده مسجدی بسازند و از آن در همان نقطه محافظت کنند. به تدریج، مردم منطقه کوچ می کنند و در اطراف مسجدی که قران در آن نگاهداری می شوند خانه می سازند و این روستای جدید را «نگل» نام گذاری می کنند. شرح و تفسیرهای مختلفی درباره نام گذاری روستا وجود دارد اما مهم ترین توضیحی که بیشتر هم مورد پذیرش واقع شده این است که نام نگل از دو واژه نَوگُل به معنای گل جدید برگرفته شده که اشاره به گلی است که چوپان را به یافتن قرآن خطی رهنمون کرده است.

برحی محققان قدمت این قران را به قرن 10 میلادی باز می گردانند اما ساکنان این روستا معتقدند این قران متعلق به قرن هفتم است. عقیده بر نوشتن این قران در قرن هفتم به این خاطر است که نسخه های مشابهی از این قرآن در زمان خلافت عثمان ذو النورین، خلیفه سوم ( 579 تا 656 میلادی) به سراسر خاورمیانه از جمله عراق و سوریه ارسال شد.

این نسخه خطی 364 صفحه ای از قرآن بر روی برگ هایی صاف، بادوام و ضخیم کاغذ مشهور به کاغد سمرقندی که بخشی از نوشته ها طلاکاری شده نگاشته شده است. این نوع کاغذ در زمان های گذشته در شهر ازبک نشین سمرقند تولید می شد.

توفیق یکی از ساکنان روستا به المانیتور گفت: « وقتی این نسخه خطی قرآن در سال 1992 به سرقت رفت تمام این روستا در غم و اندوه فرو رفت». توفیق و چند تن دیگر از هیئت امنای مسجد عبدالله ابن عمر و دیگر ساکنان روستا با کمک افسران پلیس یک ماه تمام در به در به دنبال یافتن ردی از سارقان گشتند. رهگیری سارقان، جویندگان قرآن را به شهر ابهر و جنوب شهر جهرم کشاند و این جا مکانی بود که سارقان مخفی شده بودند. سخت کوشی نگلی ها نتیجه داد.

توفیق در ادامه گفت: « پس از آن شادی همه روستا را فراگرفت و حدود 300 راس گوسفند و گاو برای خوشآمد گویی به این کتاب مقدس قربانی شد و حجم عظیمی از غذا به روستاهای اطراف فرستاده شد.

حدود 12 سال بعد هم در سال 2004 قرآن نگل باز هم به سرق رفت. به گفته توفیق، «جست و جوی دوباره برای یافتن دوباره قرآن که منجر به بازگشت دوباره آن به نگل شد غیرقابل توضیح است. من نمی دانم که بعدا چه بر سر سارقان آمد». توفقی می گوید به وضوح نام سارقان و چهره آنها را به یاد دارد.

علی یکی از خادمان مسجد و قرآن نگل که 24 ساعته از این قرآن مواظبت می کند معتقد است: « وقتی کسی سند هویت خود را از دست می دهد حس آزار دهنده عدم امنیت به سراغ آدم می آید». وی می گوید عمق نگرانی و اضطرابی که ساکنان این منطقه در زمان به سرقت رفتن قرآن به سراغ آنها آمد قابل توصیف نیست. او می گوید یکی از ساکنان نگل به نام حاجی علی، در تمام مدت 130 روزی که قرآن به سرقت رفته بود پرچم های سیاه بر سر در خانه اش آویزان کرده و تمام مدت روزه گرفت.» علاوه بر این که مسلمان در ماه رمضان از سحر تا شام روزه می گیرند آنها می توانند هر وقت که بخواهند این عبادت را انجام دهند.

علی در ادامه اشاره کرد « دیگران هم هرچه داشتند نذر کردند تا این قرآن به روستا بازگردانده شود. من زنی را می شناسم که طلاها و پول خود را نذر پیدا کردن قرآن کرده بود بخشید و همه این اعمال صادقانه تاثیرگذار بود.» او می گوید وقتی قرآن نگل دوباره پیدا شد قداست و حرمت آن چند برابر شد.

روستائیان بعد از پیدا شدن دوباره قرآن، برای محافظت از آن، قرآن را در درون محفظه شیشه ای ضدگلوله که با میله های آهنی احاطه شده و دزدگیر در آن نصب شده بود قرار دادند. قرآن به خوبی در داخل مسجد عبدالله ابن عمر محافظت می شود اما برای همه بازدیدکنندگان و مومنان که پولی هم در صندوقچه کنار آن می گذارند قابل دسترسی است. به گفته توفیق، مبلغی که بازدیدکنندگان در صندوق می گذارند ماهانه حدود 50 میلیون تومان یا معادل ( 12000 تا 24000) دلار است که برای رفع امور مسجد کافی است. مقداری از این پول هم برای طلبه های جوان مسجد خرج می شود و بقیه هم صرف برنامه های خیریه می شود.

از سال 2003 که قران نگل به لیست میراث ملی ایران اضافه شده، این نسخه خطی از کتاب مقدس مسلمانان توجه بیش از پیش ذهن های کنجکاو را جلب کرده و روستا را به یکی از مقاصد مسافران تبدیل کرده است. یکی از اهالی روستا به نام احمد به المانیتور گفت: « این از برکات قران است که من در زندگی به چشم خودم دیده ام. این قرآن به من کمک کرد لقمه خانی به خانه ببرم.» احمد صاحب یکی از رستوارن های کوچک در نزدیکی در ورودی مسجد است که در آن کباب و چای سرو می شود.

ساکنان روستا از آنجایی که معتقدند با رفتن قرآن از روستا برکات آن نیز از دست می رود، در یک سال گذشته با اقدام میراث فرهنگی برای بردن آن به موزه مخالفت کرده اند. مدت زیادی طول کشید تا مقامات توانستند در سال 2017 مردم را قانع کنند برای ترمیم قرآن به یکی از متخصصان این رشته سپرده شود.

« سوگند به قرآن نگل» یکی از سوگند خوردن های رایج در میان ساکنان این روستاست اما مردم استان کردستان هم برای نشان دادن درستی و صداقت خود و وفادار ماندن به تعهدات به این قرآن سوگند یاد می کنند. توفیق می گوید: « وقتی کسی به نام این کتاب مقدس سوگند یاد می کند چطور می شود به او شک کرد؟ وقتی این سوگند را ادا می کنید در واقع عین کردار است. این بیان صرفا بیان چند واژه نیست. این خط قرمزی است که هیچ وقت آن را رد نمی کنیم.»

وقتی از علی سوال شد که آیا نسل های جدید هم همان اندازه به این نسخه از قرآن احترام می گذارند یا خیر؟ جواب داد: قداست این قرآن که طی صدها سال حفظ شده، همچان پابرجاست و با موفقیت به دختران و پسران مان منتقل شده است. حتی یکی از بستگان من قطعه شعری زیبا و طولانی در وصف آن سروده است. آیا این ثابت نمی کند که قرآن مرزی برای سن و نسل افراد نمی شناسد؟

توفیق کمی قبل از نماز ظهر خطاب کرد: « این نسخه خطی همیشه حلال مشکلات ما بوده است. ما در مقابل آن می ایستیم و برای خدا نماز می گذاریم { و می بینیم که} دعاهایمان مورد قبول قرار می گیرد. اگر در حضور این قرآن و از ته دل و صادقانه از خدا درخواست کنید به طروق مختلف حاجت های شما بر آورده می شود. من با توجه به تجربه خودم این را می گویم.»

با بیان این عبارات، توفیق و علی، همزمان با بلند شدن اذان ظهر از گلدسته های مسجد نگل برای ادای نماز بلند می شوند.

منبع: المانیتور

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101