به گزارش کُرد پرس، در پی اقدامات کشور ترکیه برای ثبت این ساز باستانی کرمانشاه دلسوزان موسیقی نگران از بی عملی و غفلت مسئولان کشوری و استانی خود دست به کار شده اند تا بلکه با کارهای هنری خود جلو به تاراج رفتن این میراث معنوی و فرهنگی را بگیرند اما به نظر نمی رسد اقدامات صرف هنرمندان بتواند کاری از پیش ببرد و ضرورت دارد مسئولان میراث فرهنگی از خواب بیدار شده و کاری برای نجات این میراث گران بهاء انجام دهند.

کرمانشاه خاستگاه تنبور

امید قادری ،مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در این با اشاره به اینکه نمی‌دانم اخبار ثبت تنبور توسط ترکیه تا چه اندازه صحت دارد، به ایلنا گفت: آن چیزی که درباره تنبور در کرمانشاه مطرح است، این است که بر اساس تمام داده‌های فرهنگی و تاریخی خاستگاه تنبور به مناطق غربی ایران و به خصوص کرمانشاه بازمی‌گردد. نحوه ساخت تنبور در استان کرمانشاه مرسوم است همین امر ما را بر آن داشت تا در خصوص برندسازی تنبور در استان کرمانشاه کار کنیم. در سال گذشته پرونده‌ای تشکیل دادیم و شهر دالاهو را به عنوان شهر ملی تنبور ایران معرفی کردیم تا بتوانیم آن را در فهرست میراث ملی به ثبت برسانیم.

او در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون موفق نشده‌اند شهر دالاهو را به عنوان شهر تنبور به ثبت ملی برسانند و گام‌های نخست برای ثبت جهانی را بردارند، گفت: هنگامی که این پرونده در هیئت داوری ثبت آثار ملی در وزارتخانه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی ارائه شد، کارشناسان قول ثبت ملی شهر دالاهو به عنوان شهر تنبور را دادند به شرط آنکه بتوانیم تا تیر ماه سال ۹۹ اصلاحات لازم را انجام دهیم و فرهنگ‌سازی‌های لازم را اعمال کنیم. البته آنچه که به حوزه میراث فرهنگی مربوط است توسط ما انجام شده و مابقی باید توسط شهرداری و فرمانداری انجام شود. تهیه نمادی از تنبور و قرار دادن آن مبادی شهر دالاهو و نامگذاری یک خیابان به این نام که نشان‌دهنده مصداقی برای شهر ملی تنبور باشد، از جمله این شروط بود.

قادری ادامه داد: خانه تنبور ایران در یکی از روستاهای دالاهو فعال است و هر ساله بزرگان موسیقی ایران مانند شهرام ناظری و پورناظری‌ها به آنجا سر می‌زنند. اکنون مکاتباتی با شهرداری و فرمانداری دالاهو انجام شده و امیدوار هستم بتوانیم سال آینده دالاهو را به عنوان شهر ملی تنبور ثبت کنیم بعد از انجام مراحل ثبت ملی می‌توانیم این شهر را برای ثبت جهانی نیز معرفی کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه همچنین در پاسخ به چرایی تعلل هفت ساله وزارتخانه در ثبت جهانی تنبور گفت: شیوه ساخت ساز تنبور در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده و اینکه چرا وزارتخانه میراث و گردشگری درصدد ثبت جهانی آن برنیامده، سوالی است که باید مسئولان راس این وزارتخانه به آن پاسخ دهند. من فقط می‌توانم در حیطه فعالیت‌های خود پاسخگو باشم. ضمن آنکه آمادگی لازم برای تهیه و تکمیل این پرونده را داریم و مابقی مسائل مباحث وزارتخانه است که باید این مهم را با یونسکو مطرح کند. در کل پرونده مذکور آماده است و فقط نیازمند برخی موارد اجرایی است.

او در پاسخ به این سوال که هنوز نتوانسته‌ایم این پرونده را در فهرست میراث ملی به ثبت برسانیم پس چگونه می‌خواهیم آن را ثبت جهانی کنیم، گفت: من در آن زمان مدیریت این حوزه را نداشتم و طی ۸ ماه گذشته به عنوان مدیرکل میراث و گردشگری کرمانشاه منصوب شدن به سرعت پیگیری پرونده تنبور را در جریان انداختم. اینکه وزارتخانه میراث و گردشگری بتواند به سرعت این پرونده را مطرح کند از عهده من خارج است. مسئولان وزارتخانه می‌توانند پرونده تنبور را به صورت جداگانه از شهر جهانی تنبور به یونسکو ارائه دهند. تنبور در سایر شهرها و استان‌های ایران نیز رواج دارد و در نهایت ما باید تنبور ایرانی را ثبت کنیم. همانطور که دوتار ایرانی را ثبت جهانی کردیم. البته نباید فراموش کرد که در نقوش طاق‌بستان شاهد نقش‌هایی از تنبور هستیم و این ساز در کرمانشاه پاسداری شده است.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در خصوص ثبت پرونده تنبور توسط ترکیه در یونسکو گفت: به‌طور رسمی در سایت یونسکو و و حتی لیست انتظار چنین پرونده‌ای که از سوی ترکیه معرفی شده باشد، وجود ندارد. با این وجود هر کشوری می‌تواند پرونده‌ای تشکیل دهد و ما با آنها در تماس خواهیم بود.

او در خصوص چرایی تعلل هفت ساله ما برای ثبت تنبور در فهرست میراث جهانی یونسکو گفت: از آنجا که سهمیه کشورها برای ثبت جهانی محدود است، این محدودیت سبب شد تا نتوانیم تنبور را در فهرست میراث جهانی ثبت کنیم.

طالبیان خاطرنشان کرد: اگر ترکیه درصدد معرفی پرونده تنبور برآید، ایران تلاش خواهد کرد تا به‌صورت مشترک این ثبت جهانی انجام شود. باتوجه به محدودیت‌های سهمیه، پرونده‌های متعددی وجود دارد که ما امکان ثبت همه آنها را نداریم.

تلاش شهرام ناظری و هنرمندان برای نجات تنبور

فرزاد شهسواری؛ رییس انجمن موسیقی استان کرمانشاه با تایید خبر تلاش کشور ترکیه برای ثبت جهانی ساز اصیل «تنبور» به نام خود، اظهار داشت: انجمن موسیقی کرمانشاه به پیشنهاد استاد شهرام ناظری و همکاری هنرمندان فعال تنبورنواز و سرپرستان گروه‌های تنبورنوازی استان، اقدام به تشکیل گروهی با حدود ۶۰۰ نوازنده تنبور کرده است.

وی افزود: قرار است با هدف ثبت و شناساندن تنبور که خاستگاه آن پهنه جغرافیای کرمانشاه است سه اثر فاخر مقامی را با صدای استاد شهرام ناظری در محوطه تاریخی و جهانی بیستون اجرا کرده و آن را در قالب ویدئو منتشر کنیم.

شهسواری ادامه داد: این پروژه که به دلیل فراهم نبودن مسائل مالی و زیرساختی با تأخیر اجرا می‌شود، اکنون در مراحل نهایی تمرین است. پیش‌بینی برای اجرای آن نیز در صورت مساعد بودن شرایط جوی اسفند سال جاری و در غیر این‌ صورت اردیبهشت سال آینده است.

رییس انجمن موسیقی استان کرمانشاه گفت: رایزنی‌های انجمن موسیقی کرمانشاه برای تأمین منابع مالی در جریان است و اگر بخش دولتی از عهده تأمین آن برنیاید برنامه‌هایی برای جذب اسپانسر در بخش خصوصی در دست است.

وی خاطرنشان ساخت: به هر حال این گروه مراحل پایانی تمرین را پشت سر می‌گذارند اما بحث اصلی هزینه سنگین گروه است؛ برای هر وعده یک آب معدنی و یک ناهار جزیی حداقل ۲ میلیون تومان هزینه می‌شود. تا الان از جایی کمکی نشده و تمام هزینه‌ها شخصی انجام ‌شده است.

رییس انجمن موسیقی استان کرمانشاه تصریح کرد: کشور ترکیه به دنبال ثبت جهانی ساز تنبور به نام کشورش است، به همین خاطر برنامه این گروه ۶۰۰ نفره سند خوبی برای منع کشور ترکیه برای ثبت این ساز در یونسکو خواهد بود.