سرویس ایلام - در یک عصر پاییزی با تعدادي از بوميان منطقه در روستاهاي چنارباشي و گنجه حركت كرديم به سمت مرتفع‌ترين نقطه در استان ايلام بنام «كاني صيفي» بر بام كبيركوه که یکی از مقاصد مهم صعودهایی کوهنوردی استان ایلام هم به حساب می آید، پس از مسافتی طولانی در جنگلهای زیبا و افسانه ای کبیرکوه شب به دره‌اي رسيديم كه همراهان گفتند اينجا را «دره خرس‌ها» یا به زبان محلي «ده‌روه‌ن خرسه» می نامند.

در بالاترین نقطه از کبیرکوه که 2726 متر ارتفاع دارد و در مقابل روستای چنارباشی در حوالی 15 کیلومتری شهر بدره در استان ایلام، دره‌ای وجود دارد به نام "دره خرس"ها، این دره که به زبان محلی به «ده‌روه‌ن خرسه» معروف است سال‌های سال است که محل زندگی این حیوان است و در واقع یادگاری زیست محیطی از دورانهای گذشته است.

به گفته اهالی روستای "چنارباشی" برای رسیدن به این دره باید از روستای "گنجه" و گذرگاه معروف "کانی صیفی" عبور کرد. از نسل‌ها قبل، زبان به زبان آمده است که «ده‌روه‌ن خرسه» خاستگاه اصلی خرس‌ها خصوصا خرس قهوه ای است و مردم بومی منطقه در رفت و آمدشان به آنجا با احتیاط آمد و شد می‌کنند، البته رفت و آمد به این منطقه بخاطر هراس از رویارویی ناگهانی با خرس ها به ندرت انجام می‌شود.

آریانفر یکی از اهالی این روستا می‌گوید: در فصل بهار که گیاهان دارویی و غذایی به فراوانی در کبیرکوه، کان صیفی و «ده‌روه‌ن خرسه» رویش می‌کنند، اهالی منطقه بیشتر به آنجا می‌روند، با این حال کمتر اتفاق می‌افتد که در بازگشت به روستا از دیده شدن خرس های این منطقه، سخنی به میان نیاید.

"محمد سعیدی" نیز می‌گوید: سالها قبل در همین زیستگاه خرس‌ها، یکی از اهالی بومی منطقه به علت ایجاد هیاهو و سر و صدا ناشی از مشاهده یک خرس مورد حمله این پستاندار درنده قرار گرفت، اما مقصر خود وی بود؛ زیرا با این هیاهو توجه خرس را به خود جلب کرده و آن را برای حمله تحریک کرده بود.

درباره دره خرس‌ها و چگونگی حفاظت از آن "غلامرضا ابدالی"، مدير كل محیط زیست استان ایلام نیز اظهار کرد: دره خرس‌ها که به زبان بومیان منطقه «ده‌روه‌ن خرسه» شهرت دارد جزء اسطوره‌های حقیقی و زیست محیطی استان ایلام است، این دره یکی از کهن‌ترین خاستگاه‌های اصلی خرس قهوه‌ای در طبیعت وحشی ایلام است.

وی تأکید کرد: از دیرباز و از چند صد سال قبل اهالی منطقه اطراف بدره به دره خرس ها «ده‌روه‌ن خرسه» می‌گویند و این نشان‌دهنده مشاهده این پستاندار با پراکنش بسیار عالی در کبیرکوه است.

ابدالی درباره چگونگی حفاظت از اینگونه زیستگاه‌های طبیعی گفت: خرس بزرگ ترین گوشت‌خوار ایران محسوب می‌شود؛ با این حال تهاجمی نیست، بنابراین توصیه می‌شود هیچگاه این پستاندار را نباید شکار کرد.

مدیرکل محیط زیست استان ایلام "دره خرس" در بام کبیرکوه ایلام را از جمله زیباترین زیستگاه‌های طبیعی توصیف کرد و گفت: با وجود چنین اسطوره‌های حقیقی در زیستگاه‌های طبیعی استان، مسئولیت ما در حفظ و نگهداری از اینگونه حیوانات وحشی مضاعف می‌شود.

ابدالی خرس را از مهم ترین عناصر شکل دهنده حیات وحش ایلام خواند و با تأکید بر پراکنش عالی این پستاندار گفت: این پستاندار که در سرزمین ایران دارای دو نوع قهوه‌ای و سیاه است، جزو حیوانات مفید به حساب می‌آید، زیرا تنوع غذایی آن عامل مهمی در پاکیزه نگهداشتن فضای طبیعی ماست.

وی از بومیان منطقه خواست در برداشت از گیاهان دارویی و غذایی که در کبیرکوه در فصل بهار به وفور رویش دارد، منصفانه‌تر عمل کنند و سهم این پستاندار را فراموش نکنند.

گزارش: علی صفری