خبرگزاری کردپرس - شهر نودشه در شهرستان پاوه در سال 1355 با جمعیتی بیش از 4550 نفر، شهری همپای دیگر شهرهای مطرح شهرستان پاوه و اورامانات آن روزگار بوده است. جمعیت شهر نودشه در سال 1395 به 3580 نفر رسیده است! که این عدد به معنی کاهش 21.4 درصدی جمعیت این شهر در طی چهار دهه بوده است، و این در حالی است که متوسط رشد جمعیت کشور در فاصله سال های 1355- 1395 حدود 137 درصد بوده است! روند رشد منفی جمعیت نودشه مربوط به دوران جنگ تحمیلی نمی باشد؛ می دانیم در طول جنگ تحمیلی جمعیت نودشه با افزایش مواجه بوده است. متاسفانه این روند کاهش جمعیت پس از جنگ در یک روند ثابت در طول سه دهه همچنان تداوم داشته است.

بخش نوسود شهرستان پاوه که در سال 1355جمعیتی حدود 13500 نفر داشته است و پرجمعیت ترین و آبادترین روستاهای استان کرمانشاه و شهرستان پاوه و اورامانات آن روزها همچون هانه گرمله و زاور را شامل بوده است پس از چهار دهه در سال 1395 تنها با جمعیتی حدود 8750 نفر با کاهش جمعیت حدود 36 درصدی مواجه بوده است. این کاهش 36 درصدی جمعیت در حالی است که متوسط رشد جمعیت کشور حدود 137 درصد و متوسط رشد جمعیت منطقه اورامانات حدود 120 درصد بوده است!

دلایل این روند نگران کننده مهاجرت و کاهش جمعیت در منطقه هورامان لهون که در جوار پنجمین رودخانه بزرگ کشور، سد داریان و در مسیر نزدیک ترین مرز تاریخی میان استان کرمانشاه و اقلیم کردستان عراق قرار دارد و از پتانسیل های قابل توجهی چون گردشگری، طبیعت زیبا و دلفریب، آب و هوای مناسب و بالاترین بارش در استان کرمانشاه و شاید غرب کشور برخوردار است و با قدمت سکونت چهل هزار ساله یکی از قدیمی ترین سکونت گاههای شناخته شده بشری در غرب ایران محسوب می شود و جهان منظر فرهنگ و معماری آن را ارج نهاده و ثبت جهانی نموده است، بدون تردید نیازمند پژوهش و بررسی های دقیق تری خواهد بود.

در کنار برخی مهاجرت ها به خارج از کشور بویژه با شدت بیشتر در سالهای اخیر و مهاجرت به دیگر شهرها، به نظر می رسد مقصد اصلی این مهاجرت ها شهر مریوان در استان کردستان بوده است. شهر مریوان در سال 1365 جمعیتی کمتر از هفت هزار نفر داشته است در طول سه دهه در سال 1395 جمعیت آن به حدود 140 هزار نفر رسیده است !

هرچند مهاجرت در دنیای امروز پدیده ای تا حد زیادی طبیعی و جهانی است و مختص به یک منطقه خاص چون هورامان و شهرستان پاوه نمی باشد اما با توجه به اینکه مقصد اصلی مهاجرت های منطقه در سه دهه اخیر شهرستان مریوان بوده است به دلایلی از جمله اینکه در موارد متعدد این مهاجرت ها با دل کندن های گسترده خانوادگی و فامیلی در برخی روستاها و شهرهای منطقه همراه بوده است و از سویی بعد فاصله و کیفیت نامناسب راه های ارتباطی میان استان کردستان ( شهر مریوان) و شهرستان پاوه متاسفانه به تدریج موجب قطع یا کاهش قابل توجه ارتباط موثر با موطن اصلی این مهاجران شده است. به نظر می رسد این دل کندن ها با آسیب های فراوانی همراه بوده یا خواهد بود که تبعات منفی آن همین امروز هم با خالی شدن منطقه از سرمایه های انسانی ارزشمند و فرار سرمایه های مادی از منطقه به مقصد شهرهای مهاجر پذیر در استان کردستان قابل مشاهده است .

همانگونه که اشاره شد این مهاجرت ها که گاهی با دل کندن های خانوادگی گسترده همراه بوده است و در موارد متعدد همه افراد خانواده های بزرگی در روستاها و شهرهای شهرستان پاوه جلای موطن خویش نموده اند؛ بدون تردید ریشه در ضعف زیرساخت های شهرستان پاوه، برخی بی توجهی های استانی و شهرستانی به این منطقه دارد.

نوسود و نودشه به عنوان آخرین شهرهای استان کرمانشاه! هنوز هم بصورت کامل گازرسانی آنها به پایان نرسیده است. این در حالی است که به عنوان نمونه شهر کوچک اورامان تخت استان کردستان در همسایگی این شهرها با شرایط توپوگرافی بسیار دشوارتر بیش از شش سال است گاز رسانی شده است! ضمن تقدیر از تلاش های صورت گرفته در دو سال اخیر لازم است با توجهی ویژه گازرسانی به همه روستاها و شهرهای بخش نوسود مورد پیگیری جدی مسئولان محلی و استانی قرار گیرد. به عنوان تجربه ای تاریخی در سال 1355 در دورترین نقاط مرزی شهرستان پاوه روستاهای منطقه شرام (هانه گرمله، زاور، کیمنه و بیرواس) از معدود روستاهای منطقه و استان کرمانشاه بودند که دارای نعمت برق بودند و تقریبا در مقام مقایسه از امکانات مناسبی برخوردار بودند که نتیجه آن آبادانی این روستاها و مناطق در آن سالها بوده است.

به نظر می رسد پس از سه دهه دیگر امیدها به احداث کمربندی پاوه ، بزرگراه قزانچی - پاوه و بهسازی راه پاوه - نوسود کم رمق شده است! و جمع این نومیدی ها از دلایل این دل کندن ها می تواند ارزیابی گردد!

وقتی در سایه این کم توجهی ها و تنگ نظری ها، ترافیک و کندی حرکت در معابر تنگ باریک پاوه به عنوان دغدغه اصلی مردمان این دیار تبدیل می شود، پرواضح است توجه به زیرساخت های جاده ای شهرستان پاوه و از جمله شروع عملیات اجرایی کمربندی شهر پاوه ، بهسازی جاده پاوه- نوسود و تسریع در عملیات اجرایی بزرگراه کرمانشاه - پاوه و همچنین توجه به راههای بین استانی بویژه راه پاوه- مریوان به منظور پیشگیری از قطع ارتباط مهاجران با موطن اصلی اقدام های موثری است که می تواند امیدها را در این زمینه زنده نگاه دارد .

مرز تاریخی شوشمی که به همراه مرز خسروی از قدیمی ترین مرزهای رسمی غرب کشور بوده است و با سابقه 93 ساله استقرار گمرک در آن همواره نزدیک ترین مرز استان کرمانشاه به اقلیم کردستان بوده است، سه دهه است در سایه تنگ نظری های مسئولان استانی و بعضا نمایندگان و برخی مسئولان محلی به زخمی عمیق در روح و روان ساکنان این دیار تبدیل شده است. در جهت ترمیم این زخم ها و بازگشت اعتماد مردم شهرستان پاوه لازم است هر چه سریعتر در این زمینه گام های نهایی از سوی دولتمردان و مدیریت ارشد استان برداشته شود .

واضح است علی رغم آنکه شهرستان پاوه در جوار پنجمین رودخانه پرآب کشور و سد بزرگ داریان قرار دارد و پربارش ترین منطقه استان کرمانشاه محسوب می شود با مشکلات فراوانی در بخش آب مواجه است. مرکز این شهرستان و بسیاری از شهرها و روستاهای این شهرستان با مشکل تامین پایدار آب شرب مواجه هستند. باغ های منطقه به عنوان منبع اصلی ماندگاری و درآمد روستاهای این منطقه در خطر جدی خشک شدن قرار دارند. بدون تردید عدم توجه جدی به این بخش با توجه به شرایط بارشی موجود سال جاری، روند مهاجرت ها را نگران کننده تر از پیش خواهد ساخت. در عین حال، رفع مشکل تامین پایدار آب شرب و کشاورزی همه شهرها و روستاهای منطقه با توجه به منابع موجود اقدام موثری است که می تواند توسعه پایدار و در نتیجه روند مهاجرت معکوس در این منطقه را موجب گردد.

می توان دلایل بسیار دیگری را در مورد دلایل مهاجرت های نگران کننده شهرستان پاوه برشمرد از جمله وضعیت اشتغال و بیکاری ، وضعیت نامناسب امکانات بهداشت و درمان بویژه در بخش نوسود و شهر نودشه، ضعف زیرساخت های شهری در پاوه و نودشه و نوسود، ضعف زیرساخت های آموزش عالی در شهرستان پاوه و ... که به جهت جلوگیری از طولانی شدن متن از پرداختن به آنها خودداری می گردد.

علاوه بر این، با همه آنچه که بیان شد، وجود مشکلات زیرساختی فراوان در شهرستان پاوه، دوری از مرکز استان، شرایط توپوگرافی و کوهستانی خشن منطقه، مرزی بودن، ثبت جهانی هورامان و همچنین وجود برخی تنگ نظری ها نسبت به شهرستان پاوه، شرایط ویژه ای را به وجود آورده است که نیازمند توجهی ویژه به شهرستان پاوه شده است.

به نظر می رسد "تاسیس فرمانداری ویژه پاوه" با توجه به دارابودن حداقل شرایط قانونی لازم در این زمینه می تواند در بهبود شرایط شهرستان پاوه متناسب با سابقه 63 ساله فرمانداری و جایگاه آن تا حدی موثر باشد که امیدواریم این موضوع مورد توجه نماینده محترم ، مسئولان عالی استان و کشور قرار گیرد .