به گزارش خبرنگار کردپرس، محوطه باستانی شایگان در مهاباد از دورههای مفرغ و هزاره اول پیش از میلاد بوده و در16 دی ماه سال ۱۳۴۵ با شماره ۶۰۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
آثار کشف شده در این محوطه در پایین ترین سطح مربوط به دوره مانایی و در سطوح بالاتر تداعی گر دوره ساسانی ها است. اما ساخت و سازهای شهری با این محوطه باستانی و ارزشمند چکار کردند؟
اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 در مهاباد ساخت و سازهای مسکونی در این محوطه آغاز شد، علیرغم اینکه این محوطه به ثبت ملی رسیده بود اما در سکوت میراث فرهنگی وقت و با تخلف محرز شهرداری مهاباد در آن زمان، ساخت و سازهایی در محوطه باستانی انجام گرفت و از محدوده 2 و نیم هکتاری این محوطه باستانی در تپه شایگان، تنها 1 هکتار باقی مانده است.
چه کسانی مجوزهای غیر قانونی در تپه باستانی مهاباد را صادر کردند؟
این تخلف آشکار توسط شهرداری مهاباد چندان هم دور دست نیست و سال گذشته نیز مجوز ساخت یک ساختمان چهار طبقه در این محدوده توسط شهرداری صادر شده است!
رحمت نادری باستان شناس در گفتگو با خبرنگار کردپرس می گوید: متاسفانه در سال های اخیر با ساخت و سازهای غیرمجاز وارد این عرصه تاریخی شده اند. پیش بینی می شود عرصه ی باستانی در تپه شایگان حدود دو و نیم هکتار باشد اما در حال حاضر تنها یک هکتار از آن باقیمانده است.
او ادامه می دهد: متاسفانه مجوز ساخت و ساز در این حریم صادر شده است و میراث فرهنگی وقت نیز در آن زمان نتوانسته که جلوی این مجوزها را بگیرد که اغلبشان در سالهای 79 تا ۸۰ انجام گرفته است هر چند در سال ۱۳۴۵ این محوطه باستانی ثبت ملی شده است اما متاسفانه بدون توجه به این سند ساخت و سازها در ۲۰ سال گذشته انجام گرفته است.
نادری این ساخت و سازها را تخلفی آشکار می داند و اضافه می کند: حتی سال گذشته یک ساختمان ۴ طبقه در این مکان ساخته شد. بنده جنبه علمی این کاوش را عهده دار هستم اما باید از جنبه حقوقی نیز بررسی ها انجام بگیرد تا تکلیف مجوزهای صادر شده برای این محوطه باستانی ثبت شده در مهاباد مشخص و معلوم گردد که چه کسانی این مجوزهای غیر قانونی را صادر کرده اند.
کشف دیوار 2 هزار و 700 ساله در محوطه باستانی شایگان مهاباد
این باستان شناس مهابادی از اوایل اسفند ماه کاوش در محوطه باستانی تپه شایگان مهاباد را آغاز کرده و می گوید: مراحل کاوش 10 روز به طول انجامید و به زودی نتیجه کاوش باستانی را مطرح خواهم کرد.
نادری با اشاره به کشف شدن دیواری با قدمت ۲ هزار و ۷۰۰ سال در مهاباد در جریان این کاوش باستان شناسی بیان می کند: این دیوار طی کاوش باستان‌شناسی در محوطه تپه شایگان در حیاط یکی از منازل اطراف این محوطه باستانی پیدا شد و بر اساس سفال و آثاری که در این دیوار پیدا شد توانستیم قدمت این دیوار را به ۲۷۰۰ سال پیش ارجاع دهیم.
او ادامه می دهد: البته این یک پی دیوار است که در فاصله ۴۰ سانتی متری از سطح فعلی پیدا شده است و متاسفانه با توجه به ساخت و سازهایی که انجام گرفته است دیوار ۲۵ متر با عرصه حاضر فاصله دارد.
باستانشناس و کاوشگر این محوطه باستانی در مهاباد می گوید: تپه باستانی شایگان در جنوب شهر مهاباد یکی از تپه های حائز اهمیت در شهرستان و منطقه موکریان است که سابقه تاریخی آن به سده مفرغ(عصر برنز و 4 هزار و 200 سال قبل) و مانایی( 2 هزار 700 سال قبل) و یک لایه مربوط به دوره ساسانی بازمی گردد.
پرونده ساخت و سازهای بعد از تاریخ ثبت محوطه باستانی شایگان مهاباد مورد بررسی قرار گیرد
با گذشت 53 سال از ثبت ملی این محوطه باستانی، دست اندازی ها و تخریب های گسترده در محوطه باستانی تپه شایگان مهاباد، اکنون عملیات گمانه‌زنی در این محوطه با مجوز رسمی از پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور و با همکاری و مساعدت شورای اسلامی شهر و تامین بودجه توسط شهرداری مهاباد درحال انجام است.
مدیر کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی نیز در بازدید از مراحل کاوش محوطه تاریخی «شایگان» مهاباد گفت: این محوطه که در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است در بافت شهری قرار دارد و متاسفانه در سالهای اخیر تعرضات و آسیب‌هایی دیده و در حال حاضر حدود یک هکتار از آن باقی مانده‌است.
جباری اضافه کرد: تاریخ تعدادی از ساخت و سازها به قبل از ثبت و تعیین حریم برمی‌گردد و باید پرونده ساخت و سازهای بعد از تاریخ ثبت مورد بررسی قرار گیرد اما شهرداری می توانند بعد از تعیین حریم از ساخت و سازهای جدید جلوگیری کند و هرگونه ساخت و ساز بعد از تعیین حریم تابع قوانین و ضوابط شورای تعیین حریم وزارت میراث فرهنگی خواهد بود.
او ادامه داد: اکنون هم ثبت عرصه و حریم محوطه یاد شده در جهت شناسایی و ثبت دورههای معماری و استقرار آن در زمینه‌سازی برای کاوش‌های گسترده در دستور کار قرار گرفته است.
گزارش / تانیا شعفی
نظر شما