به گزارش کردپرس، به نقل از ایسنا؛ فرزاد مافی، دبیر علمی همایش «پژوهش‌های باستان‌شناسی سد کانی‌سیب حوضه رودخانه زاب کوچک، شمال‌غرب ایران» که به مناسبت هفته پژوهش و فناوری و به همت پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به مدت دو روز برپا شده است، در این مراسم گفت: در شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اهتمام ویژه‌ای به انجام مطالعات اجتماعی، میراث ‌فرهنگی و محیط‌زیست داریم.

این باستان‌شناس در پاسخ به این پرسش که چرا کانی‌سیب پیرانشهر از لحاظ مطالعات باستان‌شناسی مهم است، اظهار کرد: کانی‌سیب در جایی واقع شده است که ما خلاء مطالعات باستان‌شناسی داریم. کانی‌سیب در مجاورت کانون‌های فرهنگی فرهنگ‌ساز شمال بین‌النهرین، شرق آناتولی و به نوعی جنوب قفقاز قرار دارد.

مافی ادامه داد: گاه‌نگاری منطقه شمال‌غرب ایران به‌ویژه جنوب آذربایجان غربی و شمال کردستان به لحاظ باستان‌شناسی تکمیل نشده بود و نقشه باستان‌شناسی منطقه تدوین نشده بود و همه اینها باعث شد علاوه‌بر الزامات قانونی، مسئولیت اخلاقی خودمان بدانیم که این مطالعات را به نحو احسن پیش ببریم تا آن داغی که بر دل ما باستان‌شناسان در پی مدفون شدن محوطه‌های باستانی گذاشته شده است، التیام یابد، در عین حال که زحمات عمرانی ما برای کشور ارزش‌افزوده‌ای به ارمغان می‌آورد.

ساخت سدها بیش از ۵۰ درصد میراث‌ فرهنگی ایران را تهدید می کند

در این مراسم همچنین رییس پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری با این هشدار که ساخت سدها بیش از ۵۰ درصد میراث‌ فرهنگی این سرزمین را در تهدید قرار داده است، گفت: نگذاریم میراث‌ فرهنگی این سرزمین غرق شود.

مصطفی ده‌پهلوان تصریح کرد: سد و سدسازی از موضوعات پرچالش حوزه باستان‌شناسی کشور است و برای اینکه نگذاریم میراث‌ فرهنگی این سرزمین غرق شود و یا به سلاخی گرفته شود، طرح‌های پژوهشی در سال‌های گذشته انجام شده است که می‌توان در موضوع سدسازی اجرا کرد.

این باستان‌شناس بیان کرد: همانطور که می‌دانید بشر جایی را برای سکونت برگزید که دسترسی به منابع آب برایش راحت‌تر باشد. تراکم محوطه‌های باستانی پیشاتاریخی، تاریخی و دوران اسلامی در جاهایی در کنار همین شاخ‌آبه‌های موجود در فرادست خوزستان و بخش‌های مختلف ایران است و مکانی که برای احداث سد در نظر گرفته می‌شود دقیقا در همین محل‌هاست و این یعنی بخشی که معادل بیش از ۵۰ درصد میراث‌ فرهنگی این سرزمین است، مورد تهدید قرار گرفته، می‌گیرد و خواهد گرفت.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: شش ماه پیش که به پژوهشگاه آمدم دوستان از دغدغه‌های این حوزه صحبت می‌کردند و با ذهنیت من از موضوع «سیمره» که نقل محافل بود، این پرسش را داشتم که مگر می‌شود در سرزمینی که ما در آن و در صلح به سر می‌بریم، محوطه‌هایی را ببینیم که در حال از بین رفتن هستند و باستان‌شناسان و حفاظتگران تا کمر زیر آب هستند و گچ‌بری ساسانی از آب بیرون می‌آورند. مگر ما فرزندان یک سرزمین نیستیم؟ آیا باید اسم این را ناهماهنگی یا نبود دغدغه در این حوزه بگذاریم؟

موضوع سد مانند یک غده سرطانی است/نباید محوطه‌های تاریخی را نابود کنیم

او اظهار کرد: دغدغه همکاران‌مان در شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، اگر بیشتر از ما نباشد، کمتر نیست. سالیان سال است که در جلسه‌های مختلف همکاری و همفکری داشته‌ایم. در آخرین جلسه‌ای که با حضور ۱۸ مجری سد و همکارانم در پژوهشگاه تشکیل شد، موضوعاتی بررسی شد و دیدیم که برخی از مشکلات شاید بیشتر از جانب پژوهشگاه بوده است که نتوانسته‌ایم به‌موقع موضوعات را مدیریت کنیم. مهندس رهبری به درستی به موضوع زمان اشاره کرد که حلقه گمشده است. اگر ما در زمان مناسب به پروژه‌ها ورود نکنیم فایده‌ای ندارد.

رییس پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری خطاب به معاون فنی و پژوهش‌های شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران گفت: دادی که ما داریم این است که در زمان شناخت پروژه، ما را صدا بزنید که ما ورود و بررسی کنیم و میزان تهدیدات را شناسایی و درک کنیم. پروژه‌ها  باید بررسی و در زمان درست اجرا شوند. در برخی از موارد در اجرای پروژه‌ها کوتاهی از ما یا از شما بوده است، که تقصیر را گردن هم انداختیم، ولی در آن جلسه بسیاری از مشکلات ما حل شد. گفت‌وگوی فرزندان این سرزمین و رسیدن به گفتمان درست با یک زبان مشترک می‌تواند این معضل را حل کند.

ده پهلوان بیان کرد: توسعه پایدار به ما می‌گوید که می‌توانیم توسعه یابیم، ولی نه به قیمتی که محوطه‌های تاریخی را نابود کنیم. باید بتوانیم آنها را مورد بررسی قرار دهیم، کاوش کنیم و نتایج را منتشر کنیم. موضوع سد مانند یک غده سرطانی است که یک تیم پزشکی از تخصص‌های مختلف باید به آن ورود کنند. در پروژه سدسازی هم مانند این است که شما بخواهید یک عضوی از بدن را جراحی کنید و پیش از آن جراحی باید بیمار حتی مورد روانشناسی قرار گیرد. اینکه مردم و جامعه محلی نگاهشان به این موضوع چیست؟ شرایط زیست ‌محیطی چه خواهد شد.

به گزارش کردپرس، کاوش‌های باستان‌شناسی در ۴ محوطه مهم باستانی در حوضه آبگیر سد چپرآباد شهرستان اشنویه نیز به کشف آثاری از دوران پیش از تاریخ هزاره‌ی ۵ و ۴ پیش از میلاد عصر مفرغ، عصر آهن و سده‌های ۳ و ۴ (قمری) انجامید. باستان‌شناسان معتقدند یافته‌های پشت این سد نقطه عطفی برای باستان‌شناسی جنوب آذربایجان غربی است و اگر زمان بیشتری به کاوش اختصاص داده شود حتما رازها و اطلاعات بیشتری به دست خواهد آمد. مسؤولان میراث فرهنگی اشنویه نیز احتمال داده‌اند با آبگیری این سد حدود ۱۳ محوطه تاریخی زیرآب خواهد رفت.این درحالی است که نتایج کاوش‌های باستان‌شناسان تا کنون نشان می‌دهد که قدمت محوطه‌های تاریخی پشت سد چپرآباد به حدود ٧ هزار سال می‌رسد/.