به گزارش کردپرس، پروفسور مراد یشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه و یکی از اساتید نزدیک به حزب عدالت و توسعه (AKP) در یادداشتی با توجه به وقایع سیاسی رخ داده در سال 2023 در حوزه روابط خارجی، به بررسی سیاست خارجی ترکیه پرداخته است. یشیل تاش ادعا می‌کند که صرف نظر از برخی از مسائل مهم ژئوپلیتیکی مانند حوادث 7 اکتبر ترکیه در سال میلادی جدید (2014) سال نسبتاً آرامی را تجربه می‌کند. او در ادامه، روند عادی‌سازی در سیاست خارجی ترکیه پس از انتخابات، تاکید بر روابط منطقه‌ای با کشورهای خلیج فارس، مذاکرات با دولت دمشق در سوریه، و تلاش‌ها برای ترمیم روابط با غرب را مورد بررسی قرار داده است.
یشیل تاش تأکید دارد که تغییر در روابط ترکیه و آمریکا ممکن است در سال 2024 اتفاق بیافتد و بحران‌های سوریه، به ویژه پشتیبانی آمریکا از نیروهای کرد در این کشور، یک چالش برای ترکیه به وجود خواهد آورد. او به تأثیر احتمالی رویدادها در منطقه خاورمیانه و نقش ترکیه در آن اشاره کرده و پیش‌بینی کرده است که این موضوعات می‌توانند سیاست خارجی ترکیه را تحت تأثیر قرار دهند.
این استاد دانشگاه در پایان، به بررسی ادامه مشارکت ترکیه در سازمان کشورهای ترک پرداخته است و مدعی شده که نوآوری های سیاسی و اقتصادی در آسیای میانه ممکن است نقش مهمی در جهت‌دهی سیاست خارجی ترکیه در آینده ایفا کنند. او همچنین هشدار داده که فضای استراتژیک ترکیه با تنوع زیادی روبرو خواهد شد و این ممکن است رویکرد ترکیه را برای جهت‌گیری جدید در سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی تغییر دهد.
در ادامه متن کامل این یادداشت را می خوانید:
دورنمای سیاست خارجی ترکیه در سال 2024:
اگر حوادث 7 اکتبر و پیامدهای آن کنار گذاشته شود، می‌توان سال 2023 را از نظر سیاست خارجی ترکیه سالی نسبتا آرام تعریف کرد. روند عادی‌سازی که از زمان انتخابات سراسری در ماه مه ادامه یافت، نقش مهمی در تعیین سیر کلی سیاست خارجی ایفا کرد. با وجود مسائل حل نشده، به حداقل رساندن درگیری‌های پتانسیل و اولویت دادن به منافع مشترک، دستور کار اصلی سیاست خارجی بود. در دوره پس از انتخابات، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، یک سیاست خارجی منطقه‌ای که روابط با کشورهای حوزه خلیج را در مرکز قرار داده و اقتصاد را به صورت نقطه تمرکز درآورد، ترجیح داد. مذاکرات در سطح وزیران با رژیم اسد برای کاهش خطرات امنیتی ناشی از سوریه آغاز و گام‌های مهمی در عادی‌سازی روابط با اسرائیل و مصر برداشته شد. حمایت قوی اردوغان از آذربایجان در درگیری های قره‌باغ، موقعیت ترکیه را به عنوان یک بازیگر ژئوپلیتیک در سال 2023 تقویت کرد.
اردوغان همچنین برای ترمیم روابط ترکیه با غرب تلاش کرده، هدفش ترسیم مسیر جدیدی در روابط ترکیه و آمریکا بوده و موضع متعادلی در قبال درگیری اوکراین اتخاذ کرد. سال 2023 با نشست بسیار مهم ترکیه و یونان به پایان رسید که گام مهم دیگری در سیاست خارجی برای ترکیه بود.
روابط ترکیه و آمریکا به دلیل برخی مسائل حل نشده در حال آماده شدن برای اشغال دستور کار در سال 2024 است. در راس این مسائل، حمایت مستمر آمریکا از یگان های مدافع خلق (YPG) در سوریه است. به ویژه این که انتظار نمی‌رود تغییر مهمی در استراتژی آمریکا در سوریه صورت بگیرد، این نیز نشان می‌دهد که حمایت از YPG در شمال و شرق سوریه (کردستان سوریه) ادامه خواهد یافت. تا زمانی که YPG توانایی‌های نظامی و شبکه‌های بین‌المللی خود را تقویت کند، این حمایت مستمر چالش فزاینده‌ای برای ترکیه ایجاد می‌کند. اقدامات اخیر، مانند اجرای قانون اساسی به اصطلاح جدید که منطقه را مجددا به عنوان دولت دموکراتیک شمال سوریه نام‌گذاری می‌کند، بر فوریت اقدام ترکیه تأکید می‌کند. عدم رسیدگی به موضوع YPG در سال 2024 ممکن است برای ترکیه، به یک مشکل استراتژیک گسترده‌تر تبدیل شود. علاوه بر این، جنبه‌های دیگر روابط ترکیه و آمریکا نیز نشان می‌دهد که سال آینده پرتحرک سپری خواهد شد. تحولات مثبت در فروش F-16 و تصمیم مثبت مجلس ترکیه در مورد عضویت سوئد در ناتو ممکن است بر ابعاد نظامی و دفاعی روابط ترکیه و آمریکا تأثیر بگذارد.
فقط، پویش‌هایی مانند جنگ غزه اسرائیل و موضع ترکیه در این زمینه ممکن است بر روابط ترکیه و آمریکا تأثیر منفی بگذارد. احتمال توافق اسرائیل و ترکیه در آینده نزدیک کم به نظر رسیده و این می‌تواند بعنوان یک عنصر منفی در روابط ترکیه و آمریکا منعکس شود.
از نظر روابط ترکیه و اروپا، انتظار می رود که سال 2024 فضای به دست آمده در سال 2023 را ادامه دهد. عدم مشاهده تحرک در بعد اتحادیه اروپا امکان‌پذیر است، اما فضای پس از انتخابات احتمالا ادامه خواهد داشت. درگیری‌های اوکراین تأثیر قابل‌توجهی بر روابط ترکیه و اروپا داشته و با توجه به ابهامات موجود در روند درگیری، از ترکیه یک رویکرد استراتژیک می‌طلبد. در حالی که نگرانی‌های امنیتی، به ویژه مهاجرت، دلایل همکاری را تقویت می‌کند، وابستگی متقابل اقتصادی نشان می‌دهد که روابط ترکیه و اروپا در سال 2024 پایدار خواهد بود. آشتی ترکیه و یونان و افزایش همکاری در زمینه انرژی مدیترانه شرقی احتمالاً تأثیر مثبتی بر روابط ترکیه و اروپا خواهد داشت. فقط، افزایش ایدئولوژی‌های راست افراطی در اروپا می‌تواند بر سیاست‌های ملی و خارجی تأثیر گذاشته و به احساسات ضدترکیه در اتحادیه اروپا منجر شود. برای همین، تحولات در این زمینه، به رصد دقیق نیاز دارد.
جنگ اوکراین که همچنان ادامه دارد، در سال 2024 نیز بعنوان یکی از مهمترین مسائل بین‌المللی ادامه یافته و ترکیه را به دلیل نزدیکی و منافع‌اش به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. مهمترین سوال، حول محور این که آیا آمریکا و کشورهای اروپایی به کمک نظامی به اوکراین ادامه خواهند داد یا خیر؟ دور می‌زند. در حالی که ادامه این کمک‌ها ظرفیت اوکراین را برای ادامه درگیری تضمین می‌کند، قطع کمک‌ها می‌تواند مسیر جنگ را تغییر داده و به طور بالقوه به نفع روسیه باشد. در نتیجه، سیاست خارجی ترکیه تحت تأثیر پیامدهای احتمالی درگیری در اوکراین قرار خواهد گرفت. آخرین اظهارات رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سفرش به مجارستان و احتمال برگزاری نشست جدید اردوغان و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، بر اهمیت موضوعاتی مانند توافق کریدور غلات تاکید می‌کند. با توجه به روابط چندجانبه ترکیه با روسیه در سوریه، قفقاز جنوبی، لیبی و زمینه‌های انرژی، روابط ترکیه و روسیه در سال 2024 نقطه تمرکز مهمی خواهد بود.
عادی سازی خاورمیانه همچنان یکی از عناصر مهم سیاست خارجی ترکیه خواهد بود. فقط، اصطلاح "عادی سازی" بین ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس ممکن است اهمیت خود را از دست بدهد که نشان دهنده یک اجماع جدید در این جبهه است. ممکن است یک اجماع منطقه‌ای جدید پدید آید که ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر را به ویژه در همکاری‌های دفاعی متحد می‌کند و به طور بالقوه به یک اتحاد استراتژیک تبدیل می‌شود. با وجود این، شکست در حل مسئله غزه ممکن است فضای بی‌ثباتی گسترده‌تری در خاورمیانه ایجاد کند که ترکیه و کل منطقه را در سال 2024 تحت تأثیر قرار خواهد داد. در نتیجه، کشورها از جمله ترکیه ممکن است تلاش‌های خود را در قبال غزه افزایش دهند.
آسیای میانه در سال 2024، بعد مهم دیگری برای ترکیه به ویژه در زمینه روابط در چهارچوب سازمان کشورهای ترک دارد. انتظار می‌رود این مشارکت که در ابتدا بر همکاری‌های اقتصادی متمرکز بود، به یک ابتکار سیاسی استراتژیک‌تر تبدیل شده و ترکیه را به سمت اتخاذ سیاست خارجی سوق دهد که موقعیت خود را در معادلات آسیای مرکزی تضمین کند.
به طور کلی، محیط استراتژیک ترکیه با پویایی و تنوع مشخص خواهد شد، که در نهایت منجر به ایجاد یک فضای منطقه‌ای محدودکننده می‌شود که برای جهت‌گیری جدید منطقه‌ای و بین‌المللی ترکیه سختی‌هایی ایجاد می‌کند.
منبع: پایگاه اینترنتی TRT
نویسنده: پروفسور مراد یشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه
ویرایش: کردپرس - سرویس ترکیه
نظر شما