به گزارش کردپرس، چند هفته‌ای است که تنش‌ها در مناطق تحت کنترل اپوزوسیون سوریه یا همان شبه‌نظامیان وابسته به ترکیه بر سر اقدامات ترکیه برای احیای روابط با دولت دمشق و نزدیک شدن به بشار اسد افزایش یافته است.

علاوه بر اقدامات دولت ترکیه برای عادی سازی روابط با دمشق، خشونت علیه پناهجویان سوری در قیصریه ترکیه به عنوان یک عامل تحریک‌کننده عمل کرد و باعث اعتراضات انتقام‌جویانه در مناطق تحت کنترل شبه‌نظامیان تحت امر ترکیه در شمال غرب سوریه شد. صدها تظاهرکننده سوری که برخی از آنها مسلح بودند در اعتراض به خیابان‌ها ریختند. برخی پرچم‌های ترکیه را پاره کردند، سنگ پرتاب کردند و کامیون‌های تجاری ترکیه را هدف قرار دادند. در مجموع در هفته‌های اخیر احساسات ضدترکیه در خیابان‌های شمال‌غرب سوریه به وضوح نمایان است.

بسیاری از مردم در مناطق تحت کنترل ترکیه در شمال و شمال‌غرب سوریه خواستار عقب نشینی نیروهای ترکیه هستند و این مسئله وضعیت ناآرام موجود را تشدید می‌کند حتی در برخی از مناطق، نیروهای اپوزوسیون سوری آموزش دیده توسط ترکیه نیز به خودروهای زرهی ترکیه شلیک کردند که باعث شد ترکیه نیروهای بیشتری را برای حفظ کنترل خود در منطقه مستقر کند.

بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه(SOHR)، در نتیجه درگیری‌ها، افراد زیادی زخمی شده‌اند و در تبادل آتش با نیروهای ترکیه حداقل ۷ شهروند سوری کشته شده‌اند.

پس از آن «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که هیچ دلیلی برای عدم برقراری روابط کشورش با سوریه وجود ندارد. وی همچنین در گفتگو با خبرنگاران تاکید کرد که آنکارا هیچ برنامه یا هدفی برای مداخله در امور داخلی سوریه ندارد اما آنچه او گفت در تضاد کامل با کاری است که ترک‌ها از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ در سوریه انجام می‌دهند.

بسیاری از چهره‌های ارشد اپوزیسیون سوریه اکنون بر این عقیده هستند که آنکارا اعتراضات مردم سوریه علیه بشار اسد را رها کرده است.

لازم به ذکر است که ترکیه یکی از حامیان اصلی گروه‌های اپوزوسیون سوری از آغاز بحران سوریه بود و از سرنگونی «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه حمایت می‌کرد اما در واقعیت ترک‌ها همیشه از درگیری‌های سوریه فقط برای خدمت به منافع خود استفاده می‌کردند. «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه از سال ۲۰۱۶ بارها به اپوزوسیون سوریه خیانت کرد و به دولت «بشار اسد» اجازه داد تا بسیاری از مناطق تحت کنترل شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه را دوباره تصرف کند.

سیاست اولیه آنکارا در جنگ داخلی سوریه ظاهرا در حمایت از مخالفان میانه رو سوریه بود اما با این حال ترکیه مرزهای خود را به روی جنگجویان خارجی‌ای باز کرد که در سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ از طریق ترکیه به سوریه سفر کردند و به گروه‌های افراطی از جمله داعش پیوستند. ظهور داعش جامعه بین‌المللی را عصبانی کرد و به نوبه خود حمایت از شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه را کاهش داد و تمرکز جامعه جهانی را به کمک به گروه‌هایی که با داعش می‌جنگیدند، مانند یگان‌های مدافع خلق (YPG) تغییر داد. سپس ترکیه سیاست خود را در سوریه تغییر داد و شبه‌نظامیان سوری عمدتا عرب را به جنگ با کردها تشویق کرد. در طول درگیری‌های سوریه، شبه‌نظامیان ارتش آزاد سوریه (تحریرالشام عمدتا همسو و وابسته به ترکیه بوده اند.

پس از سال ۲۰۱۵، زمانی که ترکیه به استراتژی خود برای مهار نیروهای سوریه دموکراتیک(SDF) به رهبری کردهای سوریه با ایجاد مناطق حائل در شمال سوریه روی آورد. ترکیه از شبه‌نظامیان تحریرالشام به عنوان نیروهای نیابتی در عملیات نظامی ترکیبی خود در عملیات سپر فرات ٢٠١٦، عملیات شاخه زیتون ٢٠١٨، و عملیات چشمه صلح ٢٠١٩ استفاده کرد. ترکیه در ازای مشارکت در عملیات نظامی ترکیه، آموزش، حقوق و تسلیحات به جبهه تحریرالشام می‌داد. تحریرالشام از همکاری با ترکیه و حمایت از عملیات ترکیه علیه نیروهای کرد در شرق رود فرات راضی بود زیرا در ازای آن از حمایت ترکیه در استحکام بخشی و دفاع از بخش‌هایی از شمال غرب سوریه که تحت تصرفش بود برخوردار می‌شد. نه تنها در جنگ علیه کردها بلکه ترکیه از این شبه‌نظامیان اپوزوسیون سوری در لیبی و قره‌باغ کوهستانی نیز استفاده کرد و این شبه‌نظامیان متوجه نشدند که مورد سوء‌استفاده ترکیه ‌قرار می‌گیرند. ترکیه سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن را در سوریه دنبال کرد که در آن بر اساس الزامات، مردم سوریه را علیه یکدیگر قرار داد.

در مجموع، موضع ترکیه مبنی بر احیای آرمان «اعتراضی» در جنگ داخلی سوریه به طور موثر از طریق کنترل نهادینه شده بر گروه‌های اپوزوسیون سوری و به نفع ترکیه اجرا شد.

با وجود نکاتی که در ستون‌های بالا به آنها اشاره شد امروزه ترکیه خواستار احیای روابط خود با دولت بشار اسد شده است تا بتواند به منافع استراتژیک بزرگتر خود خدمت کند.

در این میان، به نظر می‌رسد که اپوزوسیون سوری صرفا یک گزینه فرعی برای ترکیه بوده‌اند و بعید به نظر می‌رسد که اپوزوسیون توافق بین ترکیه و سوریه را بدون تعهدات مشخص و حمایت سیاسی منطقه‌ای برای خواسته‌های مربوط به تغییر احتمالی سیاسی و قانون اساسی سوریه بپذیرند و ترکیه نیز اجازه نخواهد داد که منافع اصلی این کشور توسط گزینه‌های فرعی مانند اپوزوسیون سوریه تعیین شود. آنکارا تلاش خواهد کرد تا جناح‌های مسلح اصلی اپوزوسیون سوریه را مهار کند و احتمالا آن‌هایی را که مظنون به مخالفت با برنامه جدیدش هستند از بین ببرد.

در این برهه از زمان، به نظر می‌رسد که مناسب‌ترین گزینه برای شبه‌نظامیان اپوزوسیون سوری، پیوستن به نیروهای کرد در شمال سوریه و تشکیل یک فرماندهی سیاسی و نظامی مشترک است. این امر به گروه‌های اپوزوسیون عرب و کرد کنترل تقریباً ۳۵ تا ۴۰ درصد از خاک سوریه و بخش قابل توجهی از کل جمعیت را می‌دهد. با وجود خصومت‌هایی که بین اعراب و کردها در طول سال‌های جنگ پیشین ایجاد شد، اگر آلترناتیو آن نابودی سیاسی دوگروه اپوزوسیون عرب و کرد باشد، تشکیل چنین اتحادی برای دو طرف سودمند خواهد بود. ایالات متحده نیز به احتمال زیاد حمایت از این اتحاد را بررسی خواهد کرد، به ویژه با توجه به تلاش‌هایش در گذشته برای متحد کردن کردها و گنجاندن آنها در کمیته مذاکره سوریه و همچنین درخواست خود برای احیای تجارت بین کردها و اپوزوسیون.

نویسنده : بهمن میرانی

سرویس سوریه - خبرگزاری کردپرس