کردپرس

روز 10 آگوست 2024 یعنی قریب به هشت ماه پس از برگزاری انتخابات شوراهای استانی عراق، شورای استان کرکوک تشکیل شد و ریبوار طه استاندار جدید کرکوک معرفی شد. وی پس از آنکه روز  سه شنبه 13/ 8/ 2024 حکم ریاستی  خود را از رئیس جمهور عراق دریافت کرد صبح روز چهارشنبه 14/ 8/ 2024 به دادگاه استانداری کرکوک رفت و در آنجا سوگند قانونی یاد کرد و پس از ورود به ساختمان استانداری کرکوک در نخستین دستورش، حکم بازنشستگی راکان جبوری سرپرست سابق استانداری کرکوک را امضا کرد که پس از شکست در تشکیل شورای استان و عدم مشارکت در این فرایند، همراه با جبهۀ ترکمانی و حزب دمکرات کردستان، نسبت به روند انتخاب استاندار نیز معترض بود. معترضان (جبهۀ ترکمانی، بخشی از عربها و حزب دمکرات کردستان) شب گذشتە در مقابل استانداری کرکوک تجمع کردند و جبهۀ ترکمانی اعلام کردە کە 18 پست تخصیص یافتە بە این بخش جمعیتی کرکوک را نخواهد پذیرفت و منتظر پاسخ دادگاە فدرال بە شکایتشان است.

خبرگزاری کردپرس با پیگیری جدی اوضاع کرکوک، تلاش کردە است تا اوضاع این استان را هم از نظر وضع موجود و هم از نظر رویدادهای احتمالی در آیندۀ سیاسی این استان استراتژیک عراق به صورت جدی پیگیری کند. بە این منظور و در ادامۀ سلسلە یادداشتها، گزارشها و اخبار گذشته، این بار گفتگویی تفصیلی با سعدی احمد پیرە سخنگوی اتحادیۀ میهنی کردستان انجام دادە و در آن ابعاد مهم تشکیل شورای استانی کرکوک و انتخاب ریبوار طه به عنوان استاندار را تشریح کرده است.

انتخاب استاندار کرکوک یا سرآغاز تغییر بنیادین در صحنۀ سیاسی اقلیم کردستان و عراق؟

برخی از ناظران معتقدند که تشکیل شورای استانی کرکوک و انتخاب استاندار، وضعیت سیاسی کرکوک را وارد مرحلۀ تازەای خواهد ساخت و این انتخاب، سرآغاز یک تغییر بنیادین است. سعدی احمد پیره در این خصوص به کردپرس گفت: تغییر بزرگی در کار نخواهد بود. برای انتخاب استاندار کرکوک، نیازمند 9 کرسی بودیم اما امورات آینده برعهدۀ رئیس شورای استان خواهد بود. رئیس شورای استان موظف است که جریانها را گرد هم آورد و آنان را در فرایند سیاسی استان، مشارکت دهد.

انتخاب استاندار کرکوک بدون مشارکت ترکمانها قانونی است؟

طرفهای معترض و بویژه جبهۀ ترکمانی در دادگاه فدرال عراق شکایتی در خصوص تشکیل شورای استانی کرکوک طرح کرده و معتقدند که با استناد به ماده 13 قانون انتخابات شوراهای استانی تعداد آرا و تعداد کرسی جریانها معیار تشکیل شورای استان و انتخاب استاندار نخواهد بود و با توجه به شرایط استثنایی استان کرکوک، شورای این استان باید با مشارکت تمامی جریانهای پیروز در انتخابات تشکیل شود. از این روی ترکمانها، حزب دمکرات و بخشی از اعراب کرکوک معتقدند که تشکیل شورای استانی کرکوک، غیرقانونی بوده است.

سعدی احمد پیره دربارۀ قانونی بودن یا غیرقانونی بودن فرایند انتخاب استاندار و تشکیل شورای استانی کرکوک به کردپرس گفت: انتخاب استاندار و تشکیل شورای استانی کرکوک قانونی است. ترکمانها دو کرسی دارند و با این تعداد کرسی، شانس دستیابی به پست استانداری را از دست داده‌اند. مشارکت یا عدم مشارکت آنان در نشست تشکیل شورا، به انتخاب خودشان است. در شورای استان کرکوک، 50 پست اداری وجود دارد. ترکمانها از معاون دوم استانداری تا ریاست اداره‌ها حق دارند که پستهایی را تصاحب کنند. برخی از این پستها برای آنها خالی مانده و به آنها اختصاص یافته است. حتی اگر از این پستها هم استفاده نکنند فردی به عنوان سرپرست در ادارات مذکور منصوب خواهد شد و فعالیت این ادارات نیز تداوم خواهد داشت.

وی دربارۀ برنامۀ اتحادیۀ میهنی کردستان برای مشارکت دادن تمامی طرفهای سیاسی کرکوک، افزود: لازم است که تمامی جریانها، به عملکرد استاندار توجه کنند و ارزیابی خود را به عمل آورند که آیا عملکرد استاندار، قانونی است یا خیر. لذا لازم است که همگی در نشستها و جلسات مشارکت کنند و از آنجا رقابت خود را انجام دهند.  در صورت عدم مشارکتشان نیز تنها خودشان متضرر خواهند شد. زیرا امورات کرکوک توسط استاندار قابل انجام خواهد بود.

اتحادیۀ میهنی کردستان در کرکوک چه داد و چه به دست آورد؟

برخی از رسانه‌های اقلیم کردستان و بویژه رسانه‌های وابسته به حزب دمکرات کردستان اعلام کرده‌اند که اتحادیۀ میهنی کردستان در برابر دریافت پست استانداری کرکوک بسیاری از پستهای اداری این استان را واگذار کرده و این موقعیتها از اختیار کردها خارج شده است. سخنگوی اتحادیۀ میهنی کردستان در این خصوص به کردپرس گفت: این موارد صحت ندارد. چه پستی از دست رفته است؟ پست استانداری کرکوک نیز که دایمی نیست و پس از دو سال به طرف دیگری واگذار می‌شود. یعنی کسی که امروز استاندار است تعدادی پست مشخص را در اختیار خواهد داشت و زمانی که پست استانداری به طرف دوم واگذار شد تمامی پستهایی که در اختیار طرف دوم است به طرف اول واگذار خواهد شد. طرف دوم اکنون رئیس شورای استان را در اختیار دارد و تمامی این سخنان، اظهاراتی بی‌اساس و بیهوده است. زیرا قرار نیست که یکی از جریانها به تنهایی، حکومت کند. استاندار، استان را اداره خواهد کرد و استاندار نیز تحت نظارت شورای استان خواهد بود و این پست پستی نیست که به طور دایمی در اختیار کردها یا عربها یا ترکمانها باشد. این پستها بر اساس تغییرات اعمال شده در استانداری و ریاست شورا تغییر خواهد کرد.

اثرگذاری ایران و ترکیه در صحنۀ سیاسی اقلیم کردستان و عراق، آری یا خیر؟

بر اساس یک دیدگاه سنتی، دو حزب اصلی کردستانی، از نظر روابط منطقه‌ای به دو کشور ایران و ترکیه متمایل بوده‌اند. با توجه به همین دیدگاه، اتحادیۀ میهنی کردستان بیشتر به سمت ایران و حزب دمکرات کردستان بیشتر به سوی ترکیه متمایل هستند. موضوع اثرگذاری این دو کشور منطقه‌ای در مناسبات سیاسی عراق، با توجه به مرزها و مسایل امنیتی مشترک میانشان پیوسته، موضوع مناقشه‌برانگیز بوده است.

سخنگوی اتحادیۀ میهنی کردستان ضمن تکذیب دخالت کشورهای منطقه در انتخاب استاندار و تشکیل شورای استانی کرکوک به خبرنگار کردپرس گفت: خیر نمی‌توان گفت کشوری دخالت مستقیمی در این فرایند داشته است. این موضوع در کرکوک بود. کرکوکی‌ها در یک انتخابات شرکت کردند و شورای استانی تشکیل شد.

وی افزود: در موضوع کشورهای همسایه باید گفت: این دو کشور همسایۀ ما هستند. جغرافیا غیرقابل انکار است و این کشورها همسایۀ ما باقی خواهند ماند. ما باید تلاش کنیم که روابطمان روابطی حسنه باشد. اگر این کشورها رغبتی دارند که در رویدادهای سیاسی اقلیم کردستان و عراق نقش یا اثرگذاری داشته باشند این حق همسایگی و همجواری آنهاست. زیرا این کشورها معتقدند که ابعاد امنیتی کشورشان تا حدودی با وضعیت سیاسی اقلیم کردستان و عراق پیوند ناگزیری دارد. لذا باید بکوشیم تا کاری نکنیم که  به ضرر این روابطمان باشد. دخالت آنان در همین حد است. اما اگر این کشورها بخواهند آمرانه بگویند که در کرکوک چگونه حکمرانی اداره شود و در اربیل چگونه اداره شود، این اشتباه بزرگی است؛ زیرا عراق، یک کشور صاحب حاکمیت و تمامیت ارضی است و ما نیز عراقی هستیم و عراق می‌تواند از خود دفاع کند.

پیروزی یکیتی و شکست پارتی

سخنگوی اتحادیۀ میهنی کردستان با تأکید بر موفقیتهای اخیر اتحادیۀ میهنی کردستان در برخی از مسایل محوری به خبرنگار کردپرس گفت: موضوع آن است که اتحادیۀ میهنی کردستان از کنگرۀ پنجم تا امروز موفقیت‌هایی به دست آورده است. در شوراهای استانی کرکوک و موصل پیروز شد. در اقلیم کردستان نیز اگر رقیب ما حزب دمکرات کردستان است، این حزب در هیچ یک از انتخاباتهای شورای استانی موفق نبوده است. از سوی دیگر، احکامی که از سوی دادگاه فدرال عراق در مدت اخیر صادر شد به در راستای منافع حزب دمکرات کردستان نبوده است. همچنین اتحادیۀ میهنی کردستان در مدت اخیر در زمینۀ تأمین حقوق مردم کردستان خدمات بزرگی انجام داده است. من معتقدم اگر اتحادیۀ میهنی کردستان دچار اشتباه نشود، آرای بسیاری کسب خواهد کرد. از همین تریبون نیز جا دارد از آقای بافل طالبانی رئیس اتحادیۀ میهنی کردستان تشکر کنم و به مناسبت بازگشت یک استاندار کرد به کرکوک به تمامی هم‌میهنان کردستان تبریک بگویم. استاندار جدید، استاندار تمامی رنگ‌ها و جریانها خواهد بود.

اختلافات کردها در کرکوک

یکی از انتقادهایی که همیشه از عملکرد جریانهای کردی اقلیم کردستان به میان آمده، پراکندگی  و عدم اتحاد میان جریانهای کردی بویژه دو حزب دمکرات و اتحادیۀ میهنی کردستان و بویژه در استان کرکوک بوده است. برخی از ناظران معتقدند که اگر اتحادیۀ میهنی و حزب دمکرات کردستان متحد بودند و با اتفاق آرا به گفتگو با دیگر جریانها می‌پرداختند موضع بسیار پرقدرتتری داشتند. سعدی پیره در پاسخ به این انتقاد به خبرنگار کردپرس گفت: اتحادیۀ میهنی هرگز، حزب دمکرات کردستان را بیرون نرانده است. اما حزب دمکرات کردستان در تلاش برای ایجاد ائتلافی بود که اتحادیۀ میهنی در آن حضور نداشته باشد. حزب دمکرات کردستان به نشست تشکیل شورای استان کرکوک دعوت شده بود و می‌توانست در این نشست شرکت کند. علاوه بر این، اتحادیۀ میهنی کردستان صاحب 6 کرسی در کرکوک است اما حزب دمکرات تنها دو کرسی دارد. فلذا این مناقشه مناقشه‌ای بی‌معناست. آیا این منطقی است که 6 کرسی ما کوچکتر از دو کرسی آنها باشد؟

ایستگاه پایانی اختلافات و پراکندگی آرای کردها

سخنگوی اتحادیۀ میهنی کردستان در پاسخ به پرسش کردپرس دربارۀ نقطۀ پایان اختلافات احزاب کردی و بویژه دو حزب اصلی کردستانی اظهار داشت: ما معتقدیم که موضوع کرکوک، آخر دنیا نیست و ما مسایل و کارهای بزرگتری نیز در پیش داریم. انتخابات پارلمان کردستان، انتخابات پارلمان عراق و کار مشترک ما در این چارچوب، در پیش است. آنچه در کرکوک یا در موصل رخ داد به تاریخ پیوست و مربوط به گذشته است. ما باید برای آینده تلاش کنیم. اکنون می‌توانیم دور یک میز گرد بنشینیم و دربارۀ برنامۀ مشترک آینده گفتگو کنیم و بکوشیم که سوءتفاهم‌های گذشته را اصلاح کنیم و اختلافاتمان را کنار بگذاریم.

آنچه یکیتی در کرکوک انجام داد بهترین انتخاب برای کردها بود؟

برخی از ناظران سیاسی معتقدند که اگر دو حزب کردستانی در کرکوک متحد بودند و امور مربوط به شورای استانی کرکوک را در چارچوب یک بسته با اتفاق نظر میهنی به پیش می‌بردند پیروزی بزرگتری کسب می‌کردند. سعدی احمد پیره در این خصوص به خبرنگار کردپرس گفت: امر مهم آن است که کارهایی که کردها با 8 کرسی می‌توانستند انجام دهند بسیار بیشتر از کارهایی بود که کرد در کرکوک با 6 کرسی انجام داد. آنچه اتحادیۀ میهنی انجام داد با 6 کرسی بود. این بدان معناست که حزب دمکرات کردستان در سود شریک نبوده بلکه در زیان شریک بوده است. پس شِکوِه و اعتراضی اگر مطرح باشد باید این شکایت، خطاب به حزب دمکرات کردستان باشد. حزب دمکرات کردستان علیرغم آن که کرکوک را "قلب کردستان" نامیده، معتقد بود که استانداری کرکوک برای 5 ماه در دست کردها باشد و 5 ماه خود را مهمتر از آن می‌پنداشت که اتحادیۀ میهنی کردستان برای دو سال آن را کسب کرد.